Аксу районĕ

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Аксу районĕ
Герб
Герб
Ялав
Ялав
Патшалăх РФ
Статус муниципаллă район
Кĕрет Тутарстан
Администраци центрĕ Аксу хеп
Йĕркеленĕ вăхăт 1930 çурла, 30
Район администрацин пуçлăхĕ Гилманов Камиль Камалович
Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ Горбунов Анатолий Федорович
Официаллă чĕлхе тутар, вырăс
Пурăнан халăх (2016)
29 371
(0,78 %)
Йышлăх 20,4 çын/çм²
Наци йышĕ чăвашсем - 44,0%, тутарсем - 38,5%, вырăссем - 16,8% [2]
Конфесси йышĕ мăсăльман-суннитсем, православи христианĕсем
Лаптăк 1440,1 çм²
Аксу районĕ карттă çинче
Вăхăт тăрăхĕ

MSK (UTC+3)

http://chuprale.com Сайчĕ
{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице

Аксу районĕ, — Тутарстан Республикине кĕрекен (РФ) администрациллĕ-территориллĕ виçи тата муниципаллă йĕркеленĕвĕ (муниципаллă район).


Районăн администрацийĕ Аксу паççулкинче вырнаçнă.

Тавралăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Района 1965 çулта туса хунă. Лаптăкĕ 1436,2 км2 танлашать. Районпа юнашар Çĕнĕ Шешмин, Нурлат, Чистай, Алексеевски тата Çарăмсан районĕсем вырнаçнă.

Халăх йышĕ, район тытăмĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Районта пурĕ 33,3 пин çын пурăнать. Халăхсене илсен кунта чăвашсем (44,3%), вырăссем (16,6%), тутарсем (38,5%) тата ыттисем пурăнаççĕ.

Ял тăрăхĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Атăлçи Пăлхар вăхăтĕнче тĕп районсенчен пĕри шутланнă, кунта халăх питĕ йышлăн пурăннă. Аксу патĕнчен аякрах мар, 30 çухрăмпа Пӳлĕр хули вырнаçнă пулнă. Археологсем ку вăхăтĕнчи нумай палăка районта шыраса тупнă: 11 хулаш, 67 авалхи ял вырăнĕ, 1 çăва, 5 вилĕ юпи, 1 клад. Ку вăхăтра çынсем ял хуçалăх ертсе пынă, тата кĕтӳ тытнă.

Ылтăн Урта тапхăрĕнче хăйсен аталанăвне хăш-пĕр хулашсем çеç ӳстерме пултарнă. Монголсем тапăнса килнĕ хыççăн çăлăнса юлнă халăх çурçĕрелле е ытти çĕрсене куçса кайнă. Хăрушсăрлăх енĕпе кунта ку вăхăтра япăх пулмнипе халăх шучĕ нумаях пулман. Кунти çĕрсен пахалăхĕ Атăлçи Пăлхар вăхăтĕнчен паллă пулнă пулин те çынсем кунта куçса килме хăрана.

Хусан ханлăхĕ пĕтнĕ хыççăн Раççей патшалăхĕ ку çĕрсен хăрушсăрлахне пысăклатмашкăн нумай ĕç туса иртернĕ. XVII ĕмĕр çурринче вара кунта халăхсем куçса киме пуçланă. Малтан тутарсемпе чăвашсем, кайран вырăссемпе мордвасем, тата ытти халăхсем. Нумайрахăшĕ кунтах юлнă.

Паллă янташсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чăваш ялĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]