Ашина

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Тĕрĕк хаканлăхĕ

Ашина — халапа ĕненсе, хăйĕн йăх йĕрне кашкăр амин мăнукĕнчен авалхи тĕрĕк тĕрĕк хаканĕсен ăрачĕ.

Бумын (аслă турат) тата Истеми (кĕçĕн турат) хаканĕсем ăрава пуçарса яраканнисем пулаççĕ. Престол наследовался по лествичному принципу: «старшему брату наследовал младший, племянник дяде». Ăратран тухнă çынсем хакан хыççăн пĕрремĕш аслă чиновник (ябгу), астул нĕселĕсем — тегин, шад, çарпуçĕсем — суйбаши, элтепер пахăнуллă йăхсен пуçлăхĕсен вырăнĕсене йышаннă.

Ашина ăрăвĕ пулса тухни (халап)[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Таншура[1] Ашина епле пулса тухни пирки халап пур. Халапа тăнласан, сĕм-авал Ашина хун ăрачĕ пурăннă. Çав ăрата кӳршĕ йăхсем çĕмĕрсе пĕтернĕ, хырăмлă пĕр хĕрарăм кăна в Гаоцзюйрен (Алтай) çурçĕр-анăçалла ту çинчи чуллă хăвăлта çăлăнса юлнă (Ромул тата Рем танл.). Кунта кашкăр йӑви пулнă. Ачана çуратнă чухне хĕрарăм çут тĕнчерен уйрăлса каять, арçын ачана вара ултă çураллă кашкăр ами çитĕнтерет. Çак арçын ачаран хунсен Ашина-Эди (Эди Ж/эди çиччĕмĕш) патша ăрачĕ пуçланса каять.

Тухăç турачĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Анăç Тĕрĕк хаканлăхĕ:Çутă облаçĕ – тӳрĕ тытăмлăхĕ, тĕттĕм – сĕмлĕх сфери.}}      Тухăç Тĕрĕк хаканлăхĕ: Çутă облаçĕ – тӳрĕ тытăмлăхĕ, тĕттĕм – сĕмлĕх сфери.

Анăç турачĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕрĕк хаканлăхĕн анăç пайĕн тăрăмĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Анăç Тĕрĕк хаканлăхĕн хаканĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Анăç Тĕрĕк хаканлăхĕн тулă хаканĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Анăç Тĕрĕк хаканлăхĕн нушиби хаканĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хăшпĕр хаканĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Ганиев Р.Т. Восточно-тюркское государство в VI - VIII вв. — Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2006. — С. 152. — ISBN 5-7525-1611-0

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Тан ăру кун-çулĕ

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]