Википеди:Кун пулăмĕсем:Çурла уйăхĕ
| Утă — Çурла — Авăн | ||||||
| Тн | Ыт | Юн | Кç | Эр | Шм | Вр |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
| Эрне кунĕсен ячĕсене 2007 çул валли кăтартнă | ||||||
Ку Википеди уйрăма к унпа çыхăннă пулăмсене çутатса кăтармашкăн йĕрекеленĕ.
Çурла, 1[кодне тӳрлет]
- 1291 — Швейцари конфедерацине никĕсленĕ
- 1514 — Смулена Василий III çарĕсем туртса илнĕ
- 1774 — Джозеф Пристли йӳçлеке тĕпчесе уçнă
- 1798 — Наполеон Абукир тинĕс çапăçăвĕнче (капăрл.) флота çухатать
- 1801 — Александр I Раççей гербĕнчен мальти хĕресне кăларма хушать
- 1914 — Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи: Германи Раççее хирĕçле вăрçăпа тухать
- 1944 — Анна Франк хăйĕн кун кĕнекине юлашки хутчен çыру кĕртет
- 1981 — АПШра MTV телеканал калаçма тытăнать
- 2007 — АПШра вырăнти 18:05 вăхăтра Миннеаполис хулинчи Мисиссипи урлă хывнă кĕпер ишĕлсе аннă. 7 çын вилнĕ, 50 ытла аманнă
Çурла, 2[кодне тӳрлет]
Сывлăш-десант çарĕсен кунĕ
Илья кунĕ
- п. эрч. 216 — Каннă патĕнчи çапăçура Ганнибал романсен çарне пĕтĕмпех çапса аркатнă.
- 1870 — Темза айепе пассажир вакунĕн куçăмне уçнă (капăрл.)
- 1934 — Гитлер Германин фюрерĕ пулса тăрать
- 1941 — Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи: Умань патĕнчи çапăçу
- 1945 — Потсдам конференцийĕ вĕçленнĕ
- 1972 — Икĕпат, Ливи тата Сири создали пĕрлешĕннĕ патшалăх туса хунă
- 1990 — ирак çарĕсем Кувейта тапăннă
- 2007 — Пăрлă океанăн тĕпне çурçĕр полюсĕн районĕнче раççей тепчевçисем аннă
Çурла, 3[кодне тӳрлет]
- 435 — Феодосий II император патриарх пулнă Несторие Кустантинран Икĕпата кăларса янă.
- 1492 — Испанирен еврейсене кăларса янă.
- 1783 — япунсен Асама вулканĕ пĕрхĕннинпе 35 пин çын пĕтнĕ.
- 1818 — «Рюрик» брик
 |
Урăх чĕлхе уйрăмĕнче туллирех статья пур [[::de:Rurik-Expedition:Коцебу Çĕр тавра çаврăнăвĕ|Коцебу Çĕр тавра çаврăнăвĕ]]. Çак статьяна куçарса эсир проекта пулăшма пултаратăр.
|
Кронштадта таврăннă.
- 1860 — Охотников Никифор Михайлович, чăваш çыравçи, çутлăхçи çуралнă.
- 1903 — Илинден пăлхавĕ вăхăтĕнче Крушево республикине туса хунă.
- 1914 — Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи: Германи Франци çине вăрçăпа тухнă.
- 1946 — АПШ Наци баскетбол ассоциацине йĕркеленĕ.
- 1958 — американсен атомлă шывай кимми «Nautilus» (капăрл.) историре пĕрремĕш çурçĕр полюсне хăйĕн куçăвĕпе çитнĕ.
Çурла, 4[кодне тӳрлет]
- 1326 — Мускавра чулран тунă пĕрремĕш храма — Успени соборне тума тытăннă
- 1578 — Африкара виçĕ монархĕн çапăçавĕ: португал патши (капăрл.) пĕр хыпарсăр çухалнă
- 1774 — Алушта çумĕнчи Шымă ялĕ патĕнче турккăсемпе вăрçнă çапăçура 29 çулхи полковник Михаил Кутузов йывăр суранланнă.
- 1806 — «Нева» шлюпĕ Юрий Лисянский ертсе пынипе тĕнче тавра пĕрремĕш вырăс шыв çӳревне вĕçлесе, Кронштадт рейдĕнче якорь пăрахать.
- 1812 — Смулен çумĕнче вырăссен Барклай-де-Толлипе Багратион çарпуçĕсен 1-мĕш тата 2-мĕш çарĕсем тел пулнă.
- 1836 — Мускав Кремлĕнче Чан-патшана лартнă
- 1902 — Темза айĕпе Гринвич пешеход туннельне уçнă
- 1912 — Ла-Манш урлă самолётпа пĕрремĕш пассажирсене куçарни (икĕ пассажир пулнă)
- 1932 — Чăваш Енĕн Элĕк районĕнче «Колхоз хаçачĕ» (халĕ «Пурнăç çулĕпе») хаçатăн пĕрремĕш кăларăмĕ тухнă.
- 1934 — Шупашкарта Чăваш вĕрентекенĕсен институчĕ уçăлнă.
- 1988 — Афган вăрçи: Александр Руцкин самолётне афган-пакистан чиккинче персе антарнă
- 1932 — Чăваш Енĕн Элĕк районĕнче «Колхоз хаçачĕ» (халĕ «Пурнăç çулĕпе») хаçатăн пĕрремĕш кăларăмĕ тухнă.
- 1934 — Шупашкарта Чăваш вĕрентекенĕсен институчĕ уçăлнă.
Çурла, 5[кодне тӳрлет]
- 1583 — Хамфри Гилберт Çурçĕр Америкăра анкăлсен пĕрремĕш колонине йĕркелет
- 1716 — Евгений Савойский Тăнай çумĕнчи Петервардейн карманĕ патĕнче турккăсене çапса çĕмĕрет (капăрл.)
- 1772 — Речь Посполитăйăна Раççей, Прусси тата Австри хăйсем хушшинче пайланă
- 1775 — Хуан де Айала, европейсен пĕрремĕш Ылтăн Хапха витĕр тухса Пирĕштисен утравне анать
- 1884 — Бедлоус утравĕнче, Çĕнĕ Йоркра, Ирĕклĕх статуйин айне пĕрремĕш чул хунă
- 1891 — пĕрремĕш çул çӳрев чекĕсене («American Express») хута кĕртнĕ
- 1924 — Турцире Ататюрк инициативипе нумай арăмлă пулма чарнă
- 1943 — Курск çапăçăвĕнче Орелпа Белгород хуласене ирĕке кăларнă, çакна пула Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин тапхăрĕнче пĕрремĕш салютланă.
- 1967 — Pink Floyd ушкăнăн пĕрремĕш альбомне хайланă
Çурла, 6[кодне тӳрлет]
- 988 — Руçе тĕне кĕртнин йышăннă кунĕ.
- 1181 — новгородсем Вятка çинче пĕрремĕш вырăс хулине — Никулицынăн никĕсне хывнă.
- 1806 — Франц II император герман патша кăшăлне йышăнман хыççăн Таса Рим империне салатнă.
- 1845 — Вырăс географи этем пĕрлĕхĕ йĕркеленнĕ.
- 1905 — саккун сĕнес Патшалăх думине йĕркелес саккун.
- 1915 — «Вилнĕскерсен атаки»: Осовец карманне хӳтĕленĕ чухне газпа атакăланă хыççăн чĕрĕ юлнă темиçе теçетке раççей салтакĕ германсен 14 батальонне хăвалама тытăнаççĕ.
- 1945 — япунсен Хиросима хулине американсем атомлă бомбăлани (бомба фото çинче).
- 1991 — Тим Бернерс-Ли Пĕтĕм тĕнчери эреш картин концепцине ăнлантарнă.
Çурла, 7[кодне тӳрлет]
- 1714 тата 1720 — Вырăс флочĕн пĕрремĕш çĕнтерĕвĕсем: Гангут çапăçăвĕ тата Гренгам патĕнчи çапăçу.
- 1782 — Петербургра I Петĕрĕн «Пăхăр юланут» палăкне (капăрл.) уçнă
- 1840 — Англире ачасене мăрьесене тасатма чарнă.
- 1907 — вырăс физикĕ Борис Розинг й системы получения теле ӳкерчĕке тытма пултаракан системин патентне тивĕçнĕ.
- 1918 — УХР тата Тан Республики чикĕсем пирки килĕшӳ çине алă пуснă.
- 1932 — СССРта «Виç пучах саккуне», çаплах ăна «7/8 хутай» тесе асăнаççĕ, йышăннă.
- 1944 — пĕрремĕш американ программăламалли «Марк I» компьютера ĕçе янă.
- 1997 — канадсем питĕ пысăк Анд урлă Аргентинăран Чилине çити газ пăрăхне туса пĕтернĕ.
Çурла, 8[кодне тӳрлет]
.jpg)
- 1709 — Бартоломеу де Гусман падре португал корольне сывлăшра ишнине кăтартнă.
- 1793 — пăлхав çĕкленĕ Лиона революци çарĕ хупăрланă (капăрл.).
- 1918 — Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи: Амьен патĕнче çапăçу пуçланнă.
- 1940 — Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи: Вильгельм Кейтель «Тухăçра пуçтарăнса тăмалли» директива çине алă пуснă.
- 1945 — СССР Япони çине вăрçăпа тухнă.
- 1960 — Кăнтăр Касаи провинцийĕ Конго йышĕнчен тухасси пĕлтернĕ.
- 1967 — Кăнтăр-Тухăç Азири çĕршывсен ассоциацине (АСЕАН) туса хунă.
- 2008 — РФ, Грузи тата Кăнтăр Осети хушшинче хĕрӳ çапăçусем пуçланнă.
Çурла, 9[кодне тӳрлет]
Раççей салтак мухтавĕн кунĕ, вырăс флочĕ Гангут çапăçăвĕнче çĕнтернине чысласа.
- 378 — Адрианополь патĕнчи çапăçура римлянсем готсенчен путлану тӳснĕ.
- 1483 — Ватиканра Сикстина капеллине (капăрл.) тасана кĕртнĕ
- 1852 — Мелвилл Маркиз утравĕсем çинчи аборигенсенчен тарнă
- 1942 — акăлчансем Махатма Гандине аресленĕ
- 1945 — япунсен Нагасаки хулине американсем атомла бомбăланă
- 1962 — Роберт Циммерман Боб Дилан ята илнĕ
- 1965 — Сингапур Малайзирен уйрăлнă
- 1974 — Уотергейт харкашăвĕ хыççăн Ричард Никсона АПШ президенчĕн ĕç вырăнне хăварнă
Çурла, 10[кодне тӳрлет]
Эквадорăн ирĕклĕх кунĕ (1809 çул)
- 1500 — Диогу Диаш португал Мадагаскар утравне уçнă
- 1519 — Магеллан историри пĕрремĕш çĕр тавра çӳрев тухнă
- 1628 — пĕрремĕш хут шыв çине тухсанах шведсен флочĕн флагманĕ «Ваза» карапĕ (капăрл.) тӳнсе кайнипе шыва путнă
- 1675 — Карл II Стюарт Гринвич обсерваторин пĕрремĕш никĕс чулне хурать
- 1792 — Франци революцийĕ: Тюильри керменне штурмланă, XVI Людовика влаçран хăтарнă, аресленĕ
- 1985 — Чажма бухтинчи радиаци аварийĕ
- 2003 — Юрий Маленченко раççей космонавчĕн «космосри туйĕ»
Çурла, 11[кодне тӳрлет]
- п.эрч. 480 — Фермопилăри çапăçу (капăрл.), грек-перс вăрçисен кульминацийĕ.
- 843 — Аслă Карлăн мăнукĕсем Франк империне пайлани
- 1480 — турккăсем Отранто хулана (Итали) ярса илнĕ.
- 1492 — Сикста капеллин пĕрремĕш конклавĕнче роман паппи пулма Борджиа çемьин элчине суйланă.
- 1867 — Гамбургра Марксăн «Капиталĕн» пĕрремĕш томне пичетленĕ.
- 1962 — «Восток-3» космос карапне хăпартса янă.
- 1979 — иккĕ Ту-134 çапăнăвĕ, «Пахтакор» футбол клубĕн команди сарăмсăр пĕтни.
- 1987 — АПШ ФРС председателĕ пулма Алан Гринспена (ĕç вырăнĕнчен 2006 çулта хăтарнă) лартнă.
- 2006 — ПНО Ливанпа Израиль хушшинче хирĕçӳре çапăçакан иккĕ енне те çапăçма чаранмалла резолюци кăларнă.
Çурла, 12[кодне тӳрлет]
Сывлăш çар вăйĕсен кунĕ (Раççей Федерацийĕ), Тĕнчери çамрăксен кунĕ
- 1399 — литва-вырăс çарĕсене Ворскла çинчи çапăçура аркатни
- 1499 — турккă-венеци вăрçисенчи тинĕсри пĕрремĕш çапăçу
- 1806 — Сантьяго де Линьерс çарĕ Буэнос-Айресрен анкăлсене хăваласа кăларнă
- 1851 — Исаак Зингер пĕрремĕш çĕвĕç машинин патентне илет
- 1877 — Асаф Холл американ Марсăн спутникне — Деймоса — уçнă
- 1883 — Амстердам зоопаркĕнче çутçанталăкри юлашки квагга (капăрл.) вилнĕ
- 2000 — Баренц тинĕсĕнче атомлă шывай кимми «Курск» шыва путнă
Çурла, 13[кодне тӳрлет]
- 1521 — Эрнан Кортес ацтексен тĕп хулине — Теночтитлана - туртса илет
- 1536 — Энряку-дзи мăнахĕсем Киото япун тĕп хулинчи Нитирэн тĕнĕн храмне çунтарса янă
- 1553 — женева кальвинисчĕсем Мигель Сервета еретик тесе тытса хупнă
- 1704 — Мальборо херцăк францисене питĕ хытă аркатнă
- 1864 — Чĕмпĕр хулинче пысăк вут кăварĕ хыпса тухнă.
- 1893 — Михайлов Максим Дормидонтович, опера юрăçи çуралнă.
- 1905 — швед-норвег унине пĕтерес референдум иртнĕ
- 1920 — Михаил Тухачевскин Варшава çине тапăнăвĕ (капăрл. — вăрçă вăхăтĕнчи плакат)
- 1937 — иккĕмĕш Шанхай çапăçăвĕ пуçланнă
- 1997 — «Кăнтăр паркĕ» американ анимаци сериалĕн пĕрремĕш серин премьери
Çурла, 14[кодне тӳрлет]
Пыл Сăпасĕ, Успени типĕ тытни пуçламăшĕ.
- 1248 — Кёльн соборне (капăрл.: витраж) тума тытăннă.
- 1385 — литва аслă кнеçĕ Ягайло Польшăпа Крева унине туса хурать
- 1775 — раççей хĕрарăм императорĕ II Кĕтерин хушнипе Запоржь Сечьне салатса янă
- 1865 — Санкт-Петербургра Зоологи сачĕ уçăлать
- 1888 — Оливер Шелленбергер электрика шутлавкăчне патентланă
- 1908 — Фолкстонра (Англи) тĕнчери пĕрремĕш илемлĕх ăмăртăвĕ иртнĕ
- 1985 — Майкл Джексон «Битлз» юррисен ытларахăшĕпе усă курас правана туяннă
- 1992 — грузин-абхаз вăрçин пĕрремĕш кунĕ
Çурла, 15[кодне тӳрлет]
- 1872 — Шри Ауробиндо, Инди философĕ, сăвăçи çуралнă.
- 1972 — Бен Аффлек, американ киноактёрĕ çуралнă.
- 1975 — Бангладешра çар çыннисем влаçа тытса илнĕ, Муджибур Рахман вилнĕ.
- 1999 — Хью Максвелл Кассон, акăлчан архитекторĕ тата ӳнерçи вилнĕ.
- 2006 — Русаков Светозар Кузьмич, вырăс художник-мультипликаторĕ вилнĕ.
Çурла, 16[кодне тӳрлет]
- 1728 — Беринг Диомид утравĕсене уçнă
- 1744 — Аслă Фридрих Богемие тапăнса кĕнипе Иккĕмĕш силез вăрçи (капăрл.) тапранать
- 1856 — АПШ Конгресĕ гуано çĕр управĕ пур утравсене американ гражданĕсене туртса илме ирĕк панă
- 1930 — Аб Айверкс пĕрремĕш сасăллă тĕрлĕ тĕслĕ мультфильм хайлать
- 1941 — Сталин хĕрлĕ армейсене тыткăна парăнма чарнă
- 1962 — франци парламенчĕ Франци Индине Инди республикине парас саккуна ырланă
- 1976 — экран çине Эльдар Рязановăн «Ирония судьбы, или С лёгким паром!» кинокамичĕ тухать
- 2007 — Перу çыранĕсем патĕнче Лăпкă океанра 7,9 балл хăвачĕллĕ çĕр чĕтренĕвĕ пулса иртнĕ, 387 çын вилнĕ, пин ытла суранланнă.
Çурла, 17[кодне тӳрлет]
Индонезин (1945), Габонăн (1960) Ирĕклĕх кунĕ.
- 986 — Василий II императора Троя хапхи умĕнчи пăлхарсем çапса аркатнă
- 1896 — Бриджит Дрисколл çине историре пĕрремĕш хут автомобиль пырса çапнă
- 1914 — Тухăç-Прусси операцийĕ: Пĕрремĕш Тĕнче вăрçинче хĕвел тухăç фронтĕнчи нимĕçсен пĕрремĕш çĕнтерĕвĕ
- 1959 — Майлз Дэвисăн Kind of Blue альбомĕ тухать
- 1970 — «Венера-7» аппаратне космоса хăпартни, вăл пĕрремĕш ăнăçлă Çĕр çине урăх планетăран хыпар ярать
- 1998 — Раççей правительстви дефолт пирки пĕлтерет
- 1999 — Измит çĕр чĕтренĕвĕ пулнипе 17 пинрен ытла Турцире пурăнан çын пĕтнĕ
- 2009 — Саян-Шуша ГЭСĕнчи авари (капăрл.), 75 çын пĕтнĕ
Çурла, 18[кодне тӳрлет]
Уявсем[кодне тӳрлет]
Пулса иртнĕ[кодне тӳрлет]
- 1572 — Маргарита де Валуа (капăрл.) тата Генрих IV пӗрлешнӗ.
- 1782 — Санкт-Петербургра «Пăхăр юланут» Пётр I палӑкне уҫнӑ.
- 1991 — Михаил Горбачёва Форосра (Крым) килти ареста хупса лартнӑ.
Ҫуралнӑ[кодне тӳрлет]
- 1920 — Шелли Уинтерс, американ актриси çуралнă.
- 1936 — Виръял Юрий Петрович, чăваш сăвăçи, тăлмачĕ çуралнă.
- 1953 — Иванщиков Юрий Васильевич, техника ăслăлăхĕсен кандидачĕ, доцент.
Вилнĕ[кодне тӳрлет]
- 1850 — Оноре де Бальзак, Францин паллӑ ҫыравҫи.
Çурла, 19[кодне тӳрлет]
.jpeg)
Преображение Господне («Панулми Сăпасĕ») (капăрл.)
- 1745 — «Чарли хитре тиккĕ» франци карапĕпе Гленфиннана (Шотланди) пынă
- 1772 — Густав III Швеци патшалăх канашĕн пайташĕсене аресленĕ
- 1812 — Тăван Çĕршывăн 1812 çулхи вăрçи: Валута тăвĕ патĕнчи çапăçу
- 1914 — Тухăç-Прусси операцийĕ: вырăс çарĕсен Гумбиннен патĕнчи тапăнăвĕ
- 1942 — Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи: Нормандие пĕрремĕш анни
- 1944 — Александр Покрышкин пĕрремĕш виçĕ хутчен Совет Союзĕн Паттăрĕ пулса тăрать
- 1960 — СССР-та «Спутник-5» космос аппаратне (борт çинче Белкăпа Стрелка пулнă) çӳле хăпартнă, вĕсем чĕрĕ чунсенчен пĕрремĕш Çĕр çине тĕрĕс тĕкелех таврăннă.
- 1991 — СССРти патшалăх пăтăрмахĕн хăтланăвĕ
Çурла, 20[кодне тӳрлет]
Таса Иштван кунĕ — Венгрин тĕп уявĕ
- 1672 — «инкек çулĕ»: Гаагăри урам арăш-пирĕш, аслă пенсионарий Ян де Витт сарăмсăр вилет
- 1812 — вырăс çарĕсен тĕп çарпуçĕ пулма Михаил Голенищев-Кутузова хушнă
- 1857 — «Усал чечекĕсене» (капăрл.) пичетленĕ хыççăн харкашу: Шарль Бодлер сăвăçа «этем пĕрлĕхĕн намăс йăли-йĕркине пăснăшăн» штрафланă
- 1882 — Христос Çăлăвçăн храмĕнче пĕрремĕш хут Пётр Чайковскин увертюрине
- 1940 — Николай Вавилов селекционера аресленĕ
- 1960 — Çĕр çине пĕрремĕш хут космоса хăпартнă чĕр чунсем — Белкăпа Стрелка — таврăннă.
- 1968 — «Тăнай» операцийĕ: Варшава килĕшĕвĕн çарĕсем Чехословакие Прагăри çуркуннене пусарма тытăннă
Çурла, 21[кодне тӳрлет]
- 1192 — Минамото но Ёритомо историре пĕрремĕш сёгун пулса тăрать
- 1745 — Петр Фёдорович кнеçпе Екатерина Алексеевна аслă кнеç-хĕр мăшăрланнă
- 1770 — Джеймс Кук Австралие британ харпăрлăхне кĕртет те ăна Çĕнĕ Кăнтăр Уэльс ят парать
- 1808 — Вимейру патĕнчи çапăçу: Наполеона Португалире пĕрремĕш хут çĕнтереççĕ
- 1911 — Лувртан «Мона Лизăна» (капăрл.) вăрланă
- 1942 — Кавказшăн çапăçу: наци ялавĕ Эльбрус çинче
- 1956 — Сергей Королев ертсе пынипе тĕнчере пĕрремĕш Р-7 континент хушшине вĕçекен баллистика ракетине хăпартса янă
- 1991 — СССРти патшалăх пăтăрмахĕн хăтланăвĕ пăчланнă
- 2006 — Мускаври Чиркизов пасарĕнче икĕ сирпĕнӳ пулса иртнĕ. 8 çын вилнĕ, 40 ытла суранланнă.
Çурла, 22[кодне тӳрлет]
Раççей Федерацин Патшалăх ялавĕн кунĕ (1994)
- 1485 — Йăм Хĕрлĕ тата Шурă Кĕлчечексен вăрçи вĕçленнĕ
- 1531 — Обертынь патĕнчи çапăçу: Польша виççĕ хут нумайрах Молдави çарне çĕнтерет
- 1791 — Сан-Домингори чурасен пăлхавĕпе Гаитири революци пуçланса каять
- 1864 — пĕрремĕш Женева конвенцийĕ, Хĕрлĕ Хĕрес пĕрлĕхĕ йĕркеленнĕ
- 1910 — Корейăна Япони çумне хушас килĕшӳ çине алă пуснă
- 1920 — американ çыравçи Рэй Брэдбери çуралнă
- 1990 — ирĕклĕ «Эхо Москвы» радиостанци калаçма тытăнать
- 1991 — шурă-кăвак-хĕрлĕ виççĕ тĕслĕ ялава Раççей ялавĕ тесе йышăннă
- 2006 — Донецк çумĕнче «Пулковские авиалинии» компанин 612 рейс авиакатастрофи сиксе тухать
Çурла, 23[кодне тӳрлет]
- 1382 — Мускава Тăхтамăшран хӳтĕленĕ чухне Раççейре пĕрремĕш хут артиллерипе усă курнă
- 1552 — Хаяр Йăван çарĕсем Хусана хупăрланă
- 1572 — Парисри Варфоломей каçĕ
- 1905 — Раççейпе Япони хушшинчи Портсмут лăпкăлăх килĕшĕвĕ
- 1935 — Мускав Кремлĕн турулĕсем çине рубин çăлтăрĕсене лартнă
- 1939 — Мускавра Молотов — Риббентроп пакчĕ (капăрл.) çине алă пуснă
- 1942 — Сталинград çапăçăвĕ: Сталинграда питĕ вăйлă бомбăланă, хула пĕтĕмпех тенĕ пекех арканнă
- 1943 — Харьков хулине виççĕмĕш, юлашки хут, нимĕç çарĕсенчен ирĕке кăларнă
- 1944 — Румынири пăтăрмах: Михай I патша Антонеску маршала ĕçрен хăтарнă та китлĕре хирĕçле коалиципе вăрçăна чарма хушнă
Çурла, 24[кодне тӳрлет]
- 79 — Везувий пĕрхĕнĕвĕ (капăрл.) Помпей, Геркуланум тата Стаби хуласене пĕтерет
- 1572 — Варфоломей каçĕ, Францире гугенотсене каснă
- 1821 — Кордов килĕшĕвĕпе Мексикăна ирĕклĕх панă
- 1898 — граф Муравьёв пĕрремĕш Гаага лăпкăлăх конференцине йыхравланă
- 1949 — ÇАПУ никĕсне хуракан килĕшӳ вăя кĕнĕ
- 1968 — Франци пĕрремĕш термоядерлă хĕçпăшала тĕреслесе пăхнă
- 1995 — Windows 95 операци системине сутма тытăннă
- 2004 — чечен вилĕмçĕ террор-хĕрарăмĕсем раççей иккĕ пассажир самолётне сирпĕтнĕ
Çурла, 25[кодне тӳрлет]
- 325 — Никей соборĕ христиансен Мăнкун уявне шутламалли йĕркене йышăннă
- 1580 — Алькантар патĕнче приор Антония çапса аркатнă хыççăн, Португалие Испани çумне хушнă
- 1930 — Шон Коннери, американ кинопа театр актёрĕ çуралнă.
- 1944 — тăмăрсем Париса ирĕке кăларни (капăрл.)
- 1957 — шывай çунатлă «Ракета» пассажир теплохучĕ пĕрремĕш рейса тухнă
- 1968 — Хĕрлĕ лапамра Чехословакие çарсем кĕртнине хирĕçле демонстраци пуçтарăннă
- 1987 — СССР Аслă Канаш Президиумĕн «О мерах профилактики заражения вирусом СПИД» хутайне йышăннă
- 1991 — РСФСРта ССКП харпăрлăхне патшалăха панă
- 2006 — вут-кăвар хыпнипе Санкт-Петербургри Троица соборĕн тĕп куполĕ ишĕлсе аннă
Çурла, 26[кодне тӳрлет]
- 1071 — Манцикерт патĕнчи çапăçу: император Роман IV Диоген турккă-сельджуксем патне тыткăна лекет
- 1346 — Крес патĕнчи çапăçу, Çĕр çуллă вăрçăн паллă çапăçăвĕ
- 1466 — Флоренцире Лука Питти банкирăн Козимо Медичине хирĕçле каварне уçнă
- 1542 — Франсиско де Орельянăн экспедицийĕ, Амазонкăпа анса, Атлантика океанне çитет
- 1728 — Витус Беринг Азипе Америка хушшинче тинĕс пырне тупать, ăна унăн ятне панă
- 1789 — Революциллĕ Франци Çын тата гражданин прависен декларацине йышăннă
- 1883 — Кракатау вулканăн хăватлă пĕрхĕнĕвĕ (капăрл.): темиçе вун пин çын пĕтнĕ
- 1933 — Ашмарин Николай Иванович, паллă тюрколог, чăваш чĕлхи пĕлĕвĕн никĕсне хываканĕ вилнĕ.
- 2008 — Раççей Абхазипе Кăнтăр Осетин ирĕклĕхне йышăнать
Çурла, 27[кодне тӳрлет]
- 1576 — Тициан, чĕрĕлӳ тапхăрĕнчи итал сăнарçи вилнĕ.
- 1689 — Нерчинск килĕшĕвĕпе пĕрремĕш хут Китайпа Раççей хушшинчи чикĕне палăртнă.
- 1783 — Водород тултарнă шарльер аэростатăн пĕрремĕш вĕçевĕ
- 1828 — Вырăс çарĕсем турккăсен Ахалцих карманне (капăрл.) туртса илнĕ
- 1896 — Историре чи кĕске вăрçă (Британипе Занзибар хушшинче)
- 1928 — Утмăл ытла патшалăх Бриан — Келлог пакчĕ çине алă пуснă
- 1939 — Heinkel He 178 Реакциллĕ самолётăн пĕрремĕш вĕçевĕ
- 1991 — Молдави хăйĕн пăхăнманлăхĕ çинчен пĕлтернĕ.
- 2000 — Мускаври Останкино турулĕнче вут-кăвар хыпса тухнă.
- 2003 — Марс Çĕр çумне 60 000 çул хушшинче чи çывăх çывхарнă
Çурла, 28[кодне тӳрлет]
Турă амăшĕн успени, православисен
- 475 — Флавий Орест рим астулне хăйĕн ывăлне Ромул Августа лартать
- 1565 — АПШри чи ватă хулана, Сент-Огастина, никĕс хывнă
- 1851 — Петербургпа Мускав хушшинче витĕр тухакан чукун çул куçăмĕ уçăлнă
- 1904 — американ Ньюпорт хулинче автоводителе пĕрремĕш хут хăвăртлăха превышение скорости
- 1941 — Атăлçи нимĕçĕсене Çĕпĕрти тата Казахстанри ятарлă пурăнан вырăнсене депортацилес хутайне кăларнă
- 1963 — Мартин Лютер Кинг (капăрл.) американсемпе «Манăн ĕмĕт пур» сăмахсемпе калаçнă
Çурла, 29[кодне тӳрлет]
- Словаки халăхĕ пăлхав çĕкленин уявĕ.
- Гонконгăн ирĕклĕх кунĕ (1945)
- 1492 — Христофор Колумб Америка континентне уçать.
- 1526 — Мохач çапăçăвĕ (капăрл.): Лайош II патша вилет, турккăсем Венгрие ярса илеççĕ
- 1756 — Аслă Фридрих Саксоние тапăнса кĕнĕ, Çичĕ çул вăрçи тапранса каять
- 1831 — Майкл Фарадей ăнăçлă пĕрремĕш электрика трансформаторне кăтартнă
- 1885 — нимĕç инженерĕ Готлиб Даймлер мотоцикл патентне туянать. Чӳк уйăхĕнче ăна пĕрремĕш хут кăтартаççĕ.
- 1897 — Базельре Пĕрремĕш сион конгресĕ иртет
- 1898 — АПШан Огайо штатĕнче «Гудиер» (акăл. The Goodyear Tire and Rubber Co) компанине никĕсленĕ.
- 1907 — туса пĕтермен Квебек кĕперĕ ишĕлсе аннă, 75 çын пĕтнĕ
- 1949 — СССР хăйĕн пĕрремĕш атомлă бомбине тĕрĕслесе пăхать (Семипалатинск, Казахстан).
- 1966 — Сан-Францискăри Кендлстик паркĕнче Битлз хăйсен юлашки концертне кăтартнă.
Çурла, 30[кодне тӳрлет]
- Казахстан конституцин кунĕ (1995),
- Республика кунĕ (Тутарстан).
- 1721 — Çурçĕр вăрçине вĕçлекен Ништадт лăпкăлăхĕ çине алă пуснă.
- 1813 — Кульм патĕнчи çапăçура вырăс çарĕсем Вандам генерала тыткăна илеççĕ
- 1854 — Крым вăрçи: Петропавловск хӳтĕлевĕ пуçланать
- 1873 — Карл Вейпрехтпа Юлиус Пайерăн австри экспедицине Баренц тинĕсĕн çурçĕр енчи паллă мар çĕр патне юхтарса каять
- 1942 — Германи Люксембурга аннексиленĕ
- 1946 — СССР Аслă судăн вăрçă коллегийĕ Семёнова атаман, Родзаевский тата урăххисен ĕçĕпе суд йышăнăвĕ тухать
- 1963 — Вашингтон — Мускав хĕрӳ çыхăну ĕслеме тытăнать
- 1984 — «Дискавери» космос челнокĕн пĕрремĕш вĕçевĕ (капăрл.)
- 1991 — «Хыпар» хаçат каллех хăйĕн малтанхи «Хыпар» ячĕпе тухма пуçланă. Унчен вăл «Коммунизм ялавĕ» ятлă пулнă.
Çурла, 31[кодне тӳрлет]
- 1803 — Питсбургран Лăпкă океан патне Льюиспа Кларк экспедицийĕ каять
- 1907 — Анкăл-вырăс конвенципе Антанта йĕркеленет
- 1914 — Николай II хутайĕпе Санкт-Петербурга Петрограда ят панă
- 1928 — Бертольд Брехтпа Курт Вайлĕн «Виççĕ пуслă оперăн» премьери
- 1939 — Гливицери нимĕç радиостанцине юри тапăнни (капăрл.), Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи пуçланать
- 1980 — Польшăра «Солидарность» профпĕрлĕх йĕркеленнĕ
- 1986 — «Адмирал Нахимов» пассажир пăрахучĕ çапăнса шыва путать