Вольтер

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Вольтер

Вольтер, Морис Кантен де Латур ÿкерчĕкĕ, 1735
Çуралнă чухнехи ят: Франсуа Мари Аруэ
Суя ятсем: Вольтер
Çуралнă вăхăт: 1694 çулхи чӳк уйăхĕн 21-мĕшĕ е нарăс уйăхĕн 20-мĕшĕ
Çуралнă вырăн: Парис, Франци
Вилнĕ вăхăт: 1778 çулхи çу уйăхĕн 30-мĕшĕ
Вилнĕ вырăн: Парис, Франци
Гражданлăх: Франци Патшалăхĕ
Ĕçлев тĕсĕ: философ, çыравçă
Тĕлĕ: Эссе, çутĕç, классицизм
Вольтер, Гудон ÿкерчĕкĕ, 1791

Вольтер (фр. Voltaire, 21 чÿк 1694, Париж, Франци - 30 çу 1778, Париж, Франци; çуралнă чухнехи ят Франсуа-Мари Аруэ, фр. François Marie Arouet; Voltaire — анаграмма «Arouet le j(eune)» — «Аруэ кĕçĕнни» (латинла çырни — AROVETLI) — XVIII-мĕш ĕмĕрти чи аслă франс философĕ-çутлăхçи, сăвăçи, çыравçи, сатирикĕ, трагикĕ, историкĕ, çын ирĕклĕхĕн сыхлавçи.

Пурнăçĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ашшĕ чиновник пулнă. Франсуа Мари Аруэ иезуитсен колледжĕнче латыне тата ытти пĕлӳлĕхе вĕреннĕ, çапах та литературăна кăмăлланă; хăйĕн литература пултарулăхне аристократсен керменĕсенче апатшăн сăвăсем çырса пуçланă. Амăшĕн тăванĕ — Шатонеф аббат — литературăна юратнине туйса, каччăна аристократсене касине кĕртнĕ. Çак Тампль пĕрлĕхĕ пулнă, пайташсем Вандом херцăкĕ — Мальта рыцăрĕсен орденĕн пуçлăхĕ — тавра пуçтарăннă.

Библиографи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Собрание сочинений в 50 тт. — Р. 1877—1882.
  • Переписка Вольтера, там же, тт. 33—50.
  • Языков Д. Вольтер в русской литературе. 1879.
  • Романы и повести, перевод Н. Дмитриева. — СПб., 1870.
  • Собрание стихотворений, перевод Курочкина. II, — СПб., 1869.
  • Вольтер М.-Ф. Кандид. — Пантеон, 1908 (сокращённо переиздан — «Огонёк», 1926).
  • Вольтер М.-Ф. Принцесса Вавилонская. Издательство «Всемирная литература», 1919.
  • Вольтер М.-Ф. Орлеанская девственница", в 2 тт., с примечаниями и статьями, 1927.
  • Вольтер. Эстетика. Статьи. Письма.  — М.: Искусство, 1974.
  • Иванов И. И. Политическая роль французского театра в XVIII веке. — М., 1895. на сайте Руниверс
  • Засулич В. Вольтер. — СПб., 1909.
  • Шахов А. Вольтер и его время. — СПб., 1912.
  • Desnoiresterres G. Voltaire et la société du XVIII siècle, 8 vv. — P., 1867—1877.
  • Morley J. Voltaire. — London, 1878 (русский перевод. — M., 1889).
  • Bengesco G. Voltaire. Bibliographie de ses œuvres. 4 vv. — P., 1889—1891.
  • Champion G. Voltaire. — P., 1892.
  • Strauss D. F. Voltaire. — Lpz., 1895 (русский перевод. — M., 1900).
  • Crousle L. La vie et les œuvres de Voltaire. 2 vv. — P., 1899.
  • Lanson G. Voltaire. — P., 1906.
  • Brandes. Voltaire. 2 vv. — P., 1923.
  • Maugras G. Querelles des philosophes Voltaire et Rousseau. — P., 1886.
  • Brunetière F. Les époques du théâtre français. — P., 1892.
  • Lion H. Les tragédies et les théories dramatiques de Voltaire. — P., 1896.
  • Griswald. Voltaire als Historiker. — 1898.
  • Ducros L. Les encyclopédistes. — P., 1900 (есть русский перевод).
  • Robert L. Voltaire et l’intolérance réligieuse. — P., 1904.
  • Pellissier G. Voltaire philosophe. — P., 1908.

Философи хайлавĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Кузнецов В. Н. Франсуа Мари Вольтер. — М.: Мысль, 1978. — 223 с. — (Мыслители прошлого).
  • Ильин В. В. История философии. — СПб.: Питер, 2005. — 732 с. — ISBN 5-318-00150-5.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]