Жид
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Жид (пĕлтерĕшсем) пăхăр.Жид (кайранхи славянла *židъ) — славянсен йăлипе еврейсен, иудейсен палăртăвĕ[1]. итал. giudeo чĕлхинчен (балкан роман чĕлхисем урлă) çитнĕ[2], лат. judaeus (ивр. יהודי) — «иудей». Халĕ вырăс чĕлхинче, хĕвел анăç чĕлхисенчи пек мар, «жид» сăмахĕ ятлаçу, йĕрĕнӳ тата семитсене хирĕç пахалăхлĕ шутланать[3][4].
Авалхи вырăс чĕлхинче усă курни[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Ватă славян тата авалхи вырăс чĕлхисенче [Хазар хаканлăхĕ]]нче тата Кейӳ Руçĕнче (çаплах пĕрреллĕ хисепре жидови́нъ ĕлки пулнă) пурăнакан иудейсен этнонимĕ. Повесть временных лет ĕçĕн «философ сăмахĕ» татăкĕнче (вăл авалхи вырăс чĕлхин палăкĕ шутланать) Моиçей пирки çапла çырнă:
В си же времена родися Моисѣй в жидех, и рѣша волъсви егупетьстии цесарю, яко «Родилъся есть дѣтищь въ жидох, иже хощеть погубити Егупет». Ту абье повелѣ цесарь ражающаяся дѣти жидовьскыя вмѣтати в рѣку[5].
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- ^ Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб.: 1908—1913.
- ^ Этимологический словарь русского языка 2007 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ. Макс Фасмера
- ^ Словарь Ушакова — Жид(ĕçлемен каçă)
- ^ «Толковый словаря живого великорусского языка» Владимира Ивановича Даля издания «Товарищества М.О. Вольфъ» 1912 года.
- ^ Повесть временных лет
Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Жиды и гоим Михаэль Дорфман
- Между жидом и малороссом(ĕçлемен каçă) Михаэль Дорфман
- Про арабов, которые турки, и русских, которые евреи Михаэль Дорфман
- Статья В. Вихновича «Евреи и жиды» 2010 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ.
- Производные от слова «жид»
Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Маркус Вольф: Жид — жид. Критика ссылки одного слова (нимĕçле: Žid: Kritik einer Wortverbannung. Imagologie Israels zwischen staatspolitischem Kalkül und künstlerischer Verfremdung), Мюнхен 2005. (=Peter Rehder (glav. red.): Sagners Slavistische Sammlung 30) (421 стр.) ISBN 3-87690-905-8. (Обширная библиография о словах Жид, Еврей и Иудей).
- Переферкович Н. Филологические заметки. I. К истории слова «суббота». II. К истории слова «жид» // ЖМНП, 1913, октябрь. С. 269—270.
Шаблон:Расăн, этносăн, тĕн йăлин, регионăн тата социумăн витлевĕсем