«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Кăпчак чĕлхисем (анăç-кăпчак, куман) — кăпчаксен (кумансен, анăç кăпчаксен) чĕлхи.
Чи чаплă палăкĕ — XIII ĕмĕр ĕн вĕçĕнчи латтин-перси-куман сăмахсарĕ «Codex Cumanicus» (1828 çулта пичетрен кăларнă).
Хальхи чĕлхесенчен чи тӳрĕ еткерĕсем: Крым тутарĕсен тата карачай-пăлхар чĕлхисем.
Хăшпĕр çăлкуçсем ку чĕлхе Кейӳ Руçĕнче сарăлнă тесе çирĕплетеççĕ.
Махмуд Кашгарский, «Словарь тюркских наречий»
Тĕрĕк чĕлхисем, чĕлхевĕсем, диалекчĕсем, калаçăвĕсем
пратĕрĕк † Пăлхар ушкăнĕ Авалхи тĕрĕк Туçи алтай 1 Карлук ушкăнĕ
карлук-уйгур :
авалхи уйгур † ,
карахан (карахан-уйгур) † ,
халаджа (
аргу )
1 |
карлук-хорезм :
литература çыруллă ватă чĕлхесем —
хорезм-тĕрĕк † ,
чагатай ,
тĕрĕк чĕлхи † ,
хальхи —
айна ‡ ,
или-тĕрĕк ,
лобнор ‡ 1 ,
узбек ,
уйгур (çĕнĕ уйгур) ,
хотан 2 ,
хотон (†) ‡ 1 ,
кăнтăр кăркăс — карлук диалекчĕсем 2 Кăпчак ушкăнĕ
авалхи кăпчак † |
нухай-кăпчак :
алабуга-нухай 2 ,
аçтăрхан-нухай 2 ,
казах ,
каракалпак ,
нухай ,
крым тутар чĕлхин çеçенхир диалекчĕ ,
узбек-нухай (узбек чĕлхин кăпчак диалекчĕсем) ‡ 2 ,
ферган-кăпчак — нухай-кăпчак диалекчĕсем 2 ,
кăнтăр кăркăс — нухай-кăпчак диалекчĕсем2 ,
юртă-нухай 2 |
атăл-кăпчак :
пушкăрт ,
çĕпĕр-тутар ,
тутар (диал.: мишер ) |
половец-кăпчак :
авалхи половец † , караим крым тутар
1 (
караим ,
крым диалекчĕ 2 ,
крым тутар (литература) ,
крымчак 2 ,
крым тутар чĕлхин вăтам диалекчĕ ,
урум (азовçум) — кăпчак пуплевĕсем 2 ), кумăк-карачай-балкар
1 (
эрмен-кăпчак † ,
карачай-балкар ,
кумăк ),
мамлюк-кăпчак † Огуз ушкăнĕ Саян (тобас) ушкăнĕ Хакас (кăркăс) ушкăнĕ Якут ушкăнĕ Çырулăх
Асăрхавсем : 1 чĕлхе е чĕлхе ушкăнĕн классификацийĕ тавлашуллă, чĕлхе ушкăнĕ гипотезăллă (Терĕк чĕлхисен классификацийĕ пăхăр); 2 «чĕлхе» термина уса курни йăнăш («чĕлхе е диалект» проблема пăхăр); 3 кăпчак, пулас; † çухалнă, уйрăлнă е улшăннă чĕлхесем ; (†) çухалнă чĕлхесем, пулас ; ‡ хутăш чĕлхесем
