Лебедев Герман Степанович

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Герман Лебедев
Тулли ят Герман Степанович Лебедев
Çуралнă вăхăт 1913 çулхи ҫу уйӑхӗн 11-мĕшĕ (акан 28-мĕшĕ)
Çуралнă вырăн Салапайкасси ялĕ, Шупашкар уесĕ, Хусан кĕпĕрни, Раççей империйĕ
Вилнĕ вăхăт 1980 çулхи нарăсăн 3-мĕшĕ
Вилнĕ вырăн Шупашкар, Чăваш АССР, РСФСР, СССР
Патшалăх ССРП
Профессисем композитор, хормейстер, дирижёр
Жанрсем юрă
Ушкăнсем Чăваш патшалăх юрăпа ташă академи ансамблĕ
Парнесем
«Тăван Çĕршывăн 1941—1945 çç. Аслă вăрçинче хастар ĕçленĕшĕн» медаль
«Тăван Çĕршывăн 1941—1945 çç. Аслă вăрçинче хастар ĕçленĕшĕн» медаль
«Ĕçри маттурлăхшăн (Вăрçăри маттурлăхшăн). Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх
«Ĕçри маттурлăхшăн (Вăрçăри маттурлăхшăн). Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнине асăнмалăх
РСФСР тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕ — 1970
Лебедев хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Герман Степанович Лебедев (11.5(28.4).1913, Салапай ялĕ, Шупашкар уесĕ, Хусан кĕпĕрни[1] — 3.2.1980, Шупашкар, Чăваш АССР) — чăваш композиторĕ, мусăкçăсен пĕрлĕхĕн ĕçченĕ, Чăваш патшалăх юрăпа ташă академи ансамблĕ хормейстрĕ.

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çемье[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Арăмĕ — Анастасия Львовна Мигуськина, юрăç, Чăваш АССР тава тивĕçлĕ артисчĕ.

Пултарулăх ĕç-хĕлĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Г. С. Лебедев — Чăваш Енри чи паллă та халăх юратнă композиторсен пĕрри.

Паллă (тĕп) ĕçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пултарулăхăн тĕп пайĕ — юрăсем; Герман Степанович 400 юрăна кĕвĕленĕ. В. Давыдов-Анатри, А. Алга, А. Эсхель, И. Ивник, И. Тукташ, П. Хузанкай, В. Урташ, Г. Ефимов, А. Катай, В. Веселов, Н. Ваçанка, Г. Харлампьев, И. Малагай, Н. Евстафьевй, А. Калкан, Уйăп Мишши, А. Лукин, П. Халапсин, Стихван Шавли, Гр. Краснов, А. Новиков, Г. Айхи, А. Пономарёв, П. Градов тата ытти поэтсен сăввисене кĕвĕленĕ.

Хор валли çеç[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • И. Тукташ: «Савниҫӗм» (Любимая)
  • И. Ивник: «Юрӑҫсем», "Кил ҫуммийӗн, сад ҫуммийӗн"
  • А. Эсхелm: «Сӑпка юрри», «Пахчана ирех эп тухрӑм»
  • В. Давыдов-Анатри: «Эпир пурте ӗҫченсем», «Кӗтсе ил, савниҫӗм»
  • В. Веселов: «Атӑл ҫинче», «Шупка уйӑх шуса тухрӗ»
  • Гр. Краснов: «Ҫӳлтен ҫуле»
  • П. Градова: «Шупашкар пристанĕ»

Романссем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Автор пухăмĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • «Тӑван ҫӗршыв юррисем», Шупашкар, 1954.
  • «Тӑван ҫӗршыв ялавӗ», Шупашкар, 1959.
  • «Чаплӑ ӗмӗр ҫыннисем», Шупашкар, 1967.
  • «Пӗрле ӳснӗ тантӑшсем», Шупашкар, 1976.
  • Хорсем. — М.: Советский композитор, 1976.

Обработки[тӳрлет | кодне тӳрлет]

40 яхăн

Халăх юррисене çырни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

150 яхăн

Вокал-ташă сюитисем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • А. Эсхель сăввисем çине:
    • «Праздник в колхозе», 1955;
    • «Приглашаем на свадьбу», 1957;
    • «Родная Чувашия», 1960;
    • «Наша весна», 1961;
  • П. Ялкир сăввисем çине: «Тĕлпулу», 1964;
  • халăх сăмахĕсем: «Чăваш рапсодийĕ», 1967;
  • В. Давыдов-Анатри тата А. Эсхель сăввисем çине:
    • «Палăк», 1967;
    • «Кай, кай Ивана», 1970;
  • А. Пономарёв тата П. Маштков сăвви: «Чăваш тĕррисем», 1970;
  • В. Давыдов-Анатри сăвви:
    • «После трудового дня», 1972;
    • «Акатуй», 1974.

Хор тата вокал пултару ĕçĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чăваш патшалăхĕн юрăпа ташă ансамблĕ валли:

  • «Çĕр пин юрă çĕр-шывĕнче»
  • «Атăлпа тăвалла»
  • «Атăл çинчи асамат»

Симфони оркестрĕ валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Мăнаçлă марш», 1935 (пĕрремĕш выляни — Шупашкар, утă, 29 - 1935 ç., дирижёр С. Габер)

Вĕрсе каламалли йывăç инструменчĕсен квартечĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чăваш халăх темисемпе прелюди тата фугăсем, 1935 (пĕрремĕш выляни — Шупашкар, утă, 29 - 1935 ç.)

Сĕрме купăс, виолончель тата фортепиано валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Колхоз хĕрĕсем», 1947

Фортепиано валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ача-пăча пьеси, 1934

Баян валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вокал-ташă сюитисем валли. «Чăваш ташши»

Спектакльсем валли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Чăваш академи театĕнчре:
    • П. Осипов. «Тӑван ҫӗршывра» (В родном краю), 1945
    • А. Алга. «Юратсан» (Когда полюбишь), 1949
    • И. Туташ, М. Белов. «Хурӑнлӑ ҫулпа» (По берёзовому тракту), 1958
    • Г. Харлампьев. «Саврӑм эпӗ каччӑна» («Сердце девичье»), 1959
    • А. Новиков. «Тусӑм, саншӑн мар-и» (Не для тебя ли, милая), 1959
    • Г. Пласкин. «Семафор уҫӑлсан» (Семафор открыт), 1961
    • Г. Краснов. «Хӑмла» (Хмель), 1974
  • Çамрăксен театрĕнче:
    • А. Васильев (Х. Уяр). «Шурча таврашӗнче» (Тенета), 1972
  • Чăваш республикин пукане театрĕнче:
    • М. Ухсай. «Теллей ҫулӗ» (Дорога счастья), 1949
    • М. Ухсай. «Тамаша», 1956
    • С. Павлов. «Маленький охотник», 1956
    • С. Павлов. «Дед мороз»
    • С. Павлов. «Аленушкин концерт»
    • С. Павлов. «Заяц и лиса»
    • С. Павлов. «Пурнӑҫ чечекӗ» (Цветок жизни)
    • С. Павлов. «Песня о любви», 1968
    • Е. Сперанский. «Краса ненаглядная», 1972
    • М. Юхма. «Хӗвел тӗрри», 1976
    • М. Юхма. «Пӳрнескепе унӑн тусӗсем», 1977

Пĕтĕм халăхăн чун кăмăлне Чăваш Енĕн гимнĕ пулса тăнă Илле Тукташ сăввисем çине кĕвĕленĕ «Тӑван ҫӗршыв» (Песня о Родине) юрăпа кĕрсе юлнă[2].

Чыславсемпе парнесем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Астăвăм[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шупашкарта композитор пурăннă çурт çине (24 ç., К. Маркс урамĕ) астăвăм хăмине çыпăçтарнă. Г. Лебедев ятне Чăваш наци лицей-интерната панă (Шупашкар).

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. Ю. А. Илюхин, "Композиторы советской Чувашии", Шупашкар, 1978, стр. 128—137.
  2. Листопад Ю. Çурхи тĕнче вăраннă чух / Ю. Листопад // Ялав. – 2003. – № 4 – С. 111-113.
  3. Харитонов В. Тăван çĕршыв çинчен / В. Харитонов // Хатĕр пул. – 1983. – № 4 – С. 23-24.
  4. Герман Лебедев // Илюхин Ю. Композиторы Советской Чувашии / Ю. Илюхин. – Чебоксары, 1982. – С. 133-142.
  5. Илюхин Ю.А. Лебедев Герман Степанович / Ю.А. Илюхин // Краткая Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 244.
  6. Илюхин Ю.А. Мастер хорового письма / Ю.А Илюхин // Советская Чувашия. – 1983. – 28 апр.
  7. Лукин Ф. Певец земли родной / Ф. Лукин // Молодой коммунист. – 1973. – 26 апр.
  8. Лукин Ф. Песни его любимы народом / Ф. Лукин // Советская Чувашия. – 1963. – 11 мая.
  9. Харитонов В. Кто с песней по жизни шагает / В. Харитонов // Молодой коммунист. – 1963. – 28 апр.
  10. Ходяшев В. Герман Лебедев - солнечный композитор / В. Ходяшев // Чебоксарские новости. - 1993. – 17 нояб.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]