Ĕмпӳлле
Ĕмпÿлле — ача-пăча ваййи, ун пирки Ашмарин сăмахсарĕнче çапла çырса кăтартнă[1]:
Ĕмпÿлле, игра в царьки. Якейк. Ачасам пĕр çĕре похăнса (вăтăрăн та вылляма йорать) икĕ ĕмпӳ уйăраççĕ; ĕмпĕве питĕ хытă чопакан ачасене анчах уйăраççĕ. Онтан вырăн виçеççĕ. Çирĕм-вăтăр отăм тӳрем çĕре виçеççĕ; варрине туя çапса лартаççĕ. Ăна кăран теççĕ. Икĕ пуçне тонтирсам прахаççĕ. Пĕтĕм выллякан ачасене икĕ пая (тăпă-тан) уйăраççĕ те, пĕр пайне пĕр ĕмпӳ, тепĕр пайне тепĕр ĕмпӳйĕ илет. Çав вылляма илнĕ вырăнăн ик пуçне икĕ патша хăйĕн çыннисампа тăрать. Пĕр патши тепĕр ĕмпӳн салтакне ячĕпе кăçкăрать. Леш, кăçкăрсанах, кăçкăрнă патша енелле чопать; çав ĕмпӳ таракан салтака тытма хăтланать; салтак, кăрантан тепĕр енелле тарса ӳксен, хăтăлать. Тытăннă салтак кăçкăрнă ĕмпӳйĕн полать. Каþан тепĕр патши пасăр кăçкăрнă ĕмпӳ салтакне кăçкăрать. Çапла пĕр-пĕр ĕмпӳн пĕр салтак йолмичченех вылляççĕ. Ĕмпӳве, пĕр салтаксăр тăрса йолсан, строй кăлараççĕ (прогоняют сквозь строй — наказание)
Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]
- Бурцев А. Е. Детские игры и забавы: VII. Чирга или чижик // Полное собрание этнографических трудов. — СПб.: [б. и.], 1911. — Т. VII. — С. 236—237. — 273 с.
- Глязер С. В. Ларчик с играми. — М.: Детская литература, 1975. — 250 с. — (Библиотечка пионера «Знай и умей»). — С 90-94
Сахаров И. П. Русские народные игры: 16. Чижик // Сказания русского народа. — Изд. 3-е. — СПб.: Тип. Сахарова, 1841. — Т. 1. — С. 80 (2-й пагинации).
- Чиж // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.