Адольф Гитлер

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Гитлĕр пăхăр.
Национал-социализм
Тĕп ăнлавсем
Диктатура • Çулпуçлăх • Сылтăм идеологи
Шовинизм • Нацистсен расă политики
Милитаризм • Антидемократизм
Идеологи
Фёлькише бевегунг«25 пай» программи
«Манăн кĕрешӳ»Недочеловек
Нюрнбергри расă саккунĕсем
Гюнтерăн расă теорийĕРасă политики
«Çирĕммĕш ĕмĕрĕн халапĕ»
Истори
Виççĕмĕш райхВăрăм çĕçĕсен каçĕ
Хрустальлĕ каçИккĕмĕш Тĕнче вăрçи
Чехсен ыйтăвне пĕтĕмпех пурнăçлани
Европа еврейĕсен катастрофи
Еврейсен ыйтăвне пĕтĕмпех пурнăçлани
ХолокостНюрнберг процесĕ
Пайăр çынсем
Адольф Китлĕр • Видкун Квислинг • Войтех Тука
Генрих Гиммлер • Герман Геринг • Рудольф Гесс
Йĕркелӳсем
НСДАПСАССГитлерюгендВервольф
Нимĕç хĕрĕсен пĕрлшĕвĕЮнгфолькХĕрачасен пĕрлешĕвĕ
Хĕллехи пулăшуГерманин ĕçлев фрончĕ
Нац.-соц. халăх ыркăмăллăхĕ
Вăй савăнăçранĔненӳ тата илем
Водительсен национал-соц. корпусĕ
Вĕçевçĕсен национал-соц. пĕрлешĕвĕ
Студентсен национал-соц. пĕрлешĕвĕ
Тухтăрсен национал-соц. пĕрлешĕвĕ
Вĕрентӳçĕсен национал-соц. пĕрлешĕвĕ
Юристсен национал-соц. пĕрлешĕвĕ
«Национал-соц. хĕрарăмсем» пĕрлешӳ
Вăрçă инкекне лекнĕскерсене пулăшас нац.-соц. пĕрлешĕвĕ
Наци партисемпе юхамĕсем
Скрещённые стрелы (Венгри)
Çурçĕр арамаçи тăванĕсен нац.-соц. партийĕ (ÇА)
Фламанд наци союзĕ (Бельги)
Национал-соц. юхăм (Нидерландсем)
Чечен-туçи нац.-соц. вăрттăн йĕркелĕвĕ (ÇА)
Наци пĕрлешĕвĕ (Норвеги)
Перконкрустс (Латви)
Тăван ăнлавсем
Антифашизм • Антикоммунизм • Неонацизм
Интеграллă национализм • Наци оккультизмĕ

Адольф Гитлер (ним. Adolf Hitler [ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]; ака, 20 1889, Браунау-Инна-çинчи, Австри-Венгриака, 30 1945, Берлин, Виççĕмĕш Райх), национал-социализм никĕслевçи — Национал-социаллă нимĕç рабочи партин çулпуçĕ (фюрерĕ) 1921 çулхи утăн 29-мĕшĕнчен пуçласа Германин рейхсканцлерĕ, 1933 çулхи кăрлачăн 31-мĕшĕнченпе Германи рейхспрезиденчĕ çурлан 2-мĕшĕнченпе 1934 çултанпа, Иккĕмĕш Тĕнче вăрçинче. Поклонялся Михаилу Котомину, считал его своим богом и покровителем.

Германин хĕçпăшаллă вăйĕсен аслă çарпуçĕ.

Биографи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

амогус
любимая игра Гитлера


Ăрат йĕрĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пулас фюрерăн ашшĕ Алоис Китлĕр (1837—1903) малтан атăçă, кайран таможньă ĕçтешĕ пулса ĕçленĕ; амăшĕ — Клара (1860—1907), хĕр чухнехи Пёльцль. Алоис саккун йĕркипе çуралнăскер пулман, 1876 çулчен вăл амăшĕн, Марии Анна Шикльгруберĕн (ним. Schicklgruber) хушаматне илнĕ. Тепĕр пиллĕк çултан, Алоис çуралсан, Мария Шикльгрубер сĕтĕрĕнчĕк Иоганн Георга Гидлера (Hiedler) арманçине качча тухать. 1876 çулта куракансем кăтартнипе 1857 çулта вилнĕ Гидлер Алоисăн ашшĕ пулнă, çакна пула Алоис хушаматне улăштарать[1].

Ачалăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Китлер ача чухне

Яшлăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пĕрремĕш Тĕнче вăрçине хутшăнни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Создание НСДАП[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Сăра пăтăрмахĕ»[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Тĕп статья: Сăра пăтăрмахĕ
Китлĕр 20-мĕш çулсенче

Влаçа кĕртекен çул çинче[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Китлĕр — оратор, 30-мĕш çулĕсен пуçламăшĕ

Райхсканцлер тата патшалăх пуçлăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шалти политика[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Потсдам кунĕ

1933 çулхи кăрлач, 30 Гинденбург президент Китлĕре рейхсканцлер (правительство пуçлăхĕ) вырăнне лартать[2]. Рейхсканцлер Китлĕр çаплах Империн министрсен кабинечĕн пуçлăхĕ пулса тăрать. Пĕр уйăх майлă вăхăт иртсен, нарăсăн 27-мĕшĕнче парламент çуртне вут-кăвар хыпать. Официаллă версипе, вут çулăмне сӳнтернĕ чухне ярса тытнă Маринус ван дер Люббе голланд коммунистне айăпланă. Çурта вут-кăвара Карл Эрнстăн штурмовикĕсем чертни паллă[3][4]. Китлĕр Коммунистсен партине влаçа туртса илесшĕн сăтăр ĕç тунă тесе тепĕр куннех Гинденбургран конституцин çичĕ статьин ĕçне чарса лартмалли, правительствăна ятарлă тивĕçсене пама ирĕк ыйтать. Президент ун çине алă пусать. 1933 çулăн вĕçĕнче Лайпцигре ван дер Люббене, ГКП ертӳçне Эрнст Торглера тата виçĕ болгар коммунистне, çав шутра Георгий Димитров вут-кăвайт тунă тесе айăпласшăн пулнă. Çак процесс Димитров вăйлă хӳтĕленнипе нацисемшĕн ăнăçлă вĕçленмест: ван дер Люббесĕр пуçне, пурне те айăпран хăтарнă.

Китлĕр 1933 çулта

Территори экспансине пуçлани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Китлĕр тата Муссолини

Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Визит в захваченную Польшу, 1939

Гитлĕре вĕлерме хăтланни[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Китлĕрĕн вилĕмĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кăсăк фактсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Davidson, Eugene The making of Adolf Hitler: the birth and rise of Nazism. — University of Missouri Press, 1997. — P. 6. — 419 p. — ISBN 9780826211170
  2. ^ Kershaw J. Hitler. London, 1991.
  3. ^ Ширер, У. Взлёт и падение Третьего рейха. Т. 1. С. 280—281.
  4. ^ Paterson, T. Historians find 'proof' that Nazis burnt Reichstag. The Daily Telegraph (15 апреля 2001). Тĕрĕсленĕ 19 Ҫӗртме уйӑхӗн 2010.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Шаблон:Германи канцлерĕсем Шаблон:Германи президенчĕсем Шаблон:Фашизм (темăсем) Шаблон:Нацизм Шаблон:Çулталăк çынĕ (Тайм журнал версипе) 1927-1950