Аслă Британи страницӑн кодне пӑхни

{{Патшалăх
|ChNm = Аслă Британи короллĕхĕ
|NationName = United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
|FlagTitle = [[Аслă Британи ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of the United Kingdom.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Europe-UK.svg|300px|Аслă Британи Европа картти çинче]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Royal Coat of Arms of the United Kingdom (St Edward's Crown).svg|125px]]
|CoATitle = [[Аслă Британи гербĕ]]
|LNGs = [[Акăлчан чĕлхи]]
|CapCn = [[Лондон]]
|BigCity = [[Лондон]]
|TitleGl = Король
|PrezName = [[Карл III]]
|MinList = премьер-министр
|MName = [[Риши Сунак]]
|SqNumb = 76
|SqAll = 244820
|YearP = 2007
|NasPop = 60 776 238
|NasPlot = 247
|NasNum = 21
|Valuta = [[Стерлинг фунчĕ]] (GBP)
|GTOt = +0
|GTDo =
|GimnName = [[Аслă Британи гимнĕ]]
|Domen = .uk
|Tel = 44
}}

'''Аслă Британи''' е '''Мăн Британи''' ({{lang-en|United Kingdom}}, тулли ячĕ — '''Аслă Британи тата Çурçĕр Ирланди Пĕрлешĕннĕ Патшалăхĕ''', {{lang-en|United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland}}) — [[Анăç Европа|Анăç Европăри]] утравлă [[патшалăх]], тытăм хорми — [[парламентлă монархи]]. Тĕп хула — [[Лондон]]. Патшалăх ячĕ акăлчанла ''Great Britain''. [[Британи]] — [[бритсем|брит]] йăх этнонимĕ.

== Тавралăхĕ ==
Патшалăх çурçĕр-анăç Европăра, Британи утравĕсем ( Аслă британи утравĕ тата Ирланди утравĕн çурçĕр-тухăç пайĕ, [[Мэн утравĕ|Мэн]] тата [[Норманди утравĕ]]сем) çинче вырнаçнă, [[Атлантика океанĕ]]н тата унăн тинĕсĕсен шыв хумĕпе çăвăнать. Çĕр лаптăкĕ 241 пин çм².

Çурçĕр-Анăç [[Европа|Европăри]] патшалăх, [[Британ утравĕсем]] çинче ([[Аслă Британи (утрав)|Аслă Британи]] тата [[Ирланди (утрав)|Ирланди]] утравĕн çурçĕр-тухăç пайĕнче, [[архипелаг]]сен чылай пĕчĕк утравĕсем, [[Норманди утравĕсем]]), [[Атлантика океанĕ]]н тата унăн тинĕс шывĕсемпе чӳхенет. Лаптăкĕ: пурĕпе — 244,820 пин км², çĕрпе — 240,590 пин км², шывпа — 3,230 пин км². Аслă Британин чи çӳллĕ вырăнĕ — [[Бен-Невис]] хулара (1343 м) — Шотланди çурçĕрĕнче ([[Грампиан тăвĕсем]]) вырнаçнă, чи лутри — [[Фенланд]] (-4 м).

Çурçĕрте тата анăçра ту çĕр пичĕф&nbsp;— [[Çурçĕр-Шотланди туçи]] (1343 м таран), [[Пеннин тăвĕсем|Пеннин]] тата [[Кембри тăвĕсем]]; кăнтăрта тата кăнтăр-тухăçра&nbsp;— сăртлă тӳремсем. Климат вăтам океан çумлă, нӳрĕк. Кăрлачри вăтам температура 3 — 7&nbsp;°C, утăра 11—17&nbsp;°C; çулти нӳрĕк 3000 мм анăçра тата 600—750 мм кăнтăр-тухăçра. Паллă юханшывсем: [[Темза]] — 334 км, [[Северн (Англи юханшывĕ)|Северн]] — 310 км, [[Трент (юханшыв)|Трент]], [[Мерси (юханшыв)|Мерси]] — 109 км, [[Клайд (юханшыв)|Клайд]] — 170 км. Пысăк кӳлĕсем: Лох-Несс (56 км²), Лох-Ней (лапт. 396 км²). Вăрмансем ([[бук]], [[юман]], [[хурăн]]) Аслă Британин 9 % яхăн территорине йышăнаççĕ.

== Патшалăх пайланăвĕ ==

Аслă Британи административлă-политикăллă енĕпе 4 историллĕ провинцине пайланать:

* [[Англи]] (39 графство, 6 метрополи графстви тата Пысăк Лондон), 
* [[Уэльс]] (9 графство, 3 хула, тата 10 хула-графство), 
* [[Шотланди]] (32 облаç) 
* [[Çурçĕр Ирланди]] (26 район). 

== Халăхĕ ==
{{main|Аслă Британи халăхĕ}}
{{main|Аслă Британи администрациллĕ пайланăвĕ}}
Аслă Британин 4 администрациллĕ политика пайран (историллĕ провинци) тытăнса тăрать:
* '''[[Англи]]''' (39 графлăх, 6 метрополитен графлăхĕпе Мăн Лондон) — адм. тĕпĕ [[Лондон]]
* '''[[Уэльс]]''' (22 унитари йĕркелӳ: 9 графлăх, 3 хула тата 10 хула-графлăх) — адм. тĕпĕ [[Кардифф]]
* '''[[Шотланди]]''' (12 облаç: 9 округ тата 3 тĕп территори) — адм. тĕпĕ [[Эдинбург]]
* '''[[Çурçĕр Ирланди]]''' (26 округ) — адм. тĕпĕ [[Белфаст]]

Аслă Британи пăхăнăвĕнче Британи утравĕсен 3 çĕр тата 14 тинĕсри территори.

Пăхăнуллă территорисем, тĕп хулисемпе:
;[[Британи утравĕсем]]:
* '''[[Мэн утрав]]''' ([[Дуглас]])
* [[Норманди утравĕсем]]
** '''[[Гернси]]''' ([[Сент-Питер-Порт]])
** '''[[Джерси]]''' ([[Сент-Хельер]])

;Европа:
* [[Гибралтар]] (Гибралтар)

;Америка:
* [[Ангилья]] (Валли)
* [[Бермудсем]] (Гамильтон)
* [[Британин Вирджини утравĕсем]] (Род-Таун)
* [[Кайман утравĕсем]] (Джорджтаун)
* [[Монтсеррат|Монтсеррат утравĕ]] (Плимут)
* [[Тёркс тата Кайкос|Тёркс тата Кайкос утравĕсем]] (Кукбурнтаун)
* [[Фолкленд (Мальвина) утравĕсем|Фолкленд утравĕсем]] (Порт-Стэнли)
* [[Кăнтăр Джорджи тата Кăнтăр Сандвич утравĕсем|Кăнтăр Джорджия]] тата [[Кăнтăр Джорджи тата Кăнтăр Сандвич утравĕсем|[[Кăнтăр Сандвич утравĕсем]]

;Атлантика океанĕ:
* [[Сăваплă Елена утравĕ]] (Джеймстаун) тата унăн пăхăнуллă çĕрĕсем — Вознесени тата Тристан-да-Кунья утравĕсем

;[[Океани]]:
* [[Питкэрн утравĕ]] (Адамстаун)

;Инди океанĕ:
* [[Инди океанĕнчи Британи территорийĕ]] (çак территорие —[[Чагос]] архипелага — Тĕп Ассамблейĕн йышăнăвне вырăна хумасăр йĕркеленĕ)

=== Халăх йышĕ ===
1900—2007 çулсенчи халăх йыш улшăнăвĕ
{| class="wikitable sortable"
 ! width="30%" align="center" |Çул
 ! width="30%" align="center" |Йышĕ (çын)
 |-
 | align="center" |[[1900]]
 | align="center" | {{Nts|35405900}}
 |-
 | align="center" |[[1949]]
 | align="center" | {{Nts|50300000}}
 |-
 | align="center" |[[1959]]
 | align="center" | {{Nts|51900000}}
 |-
 | align="center" |[[1976]]
 | align="center" | {{Nts|55900000}}
 |-
 | align="center" |[[1998]]
 | align="center" | {{Nts|59100000}}
 |-
 | align="center" |[[2004]]
 | align="center" | {{Nts|59834900}}
 |-
 | align="center" |[[2005]]
 | align="center" | {{Nts|60441457}}
 |-
 | align="center" |[[2007]]
 | align="center" | {{Nts|60776238}}
 |}

Халăх йышĕ, ытларах, [[Европа Пĕрлешĕвĕ|Европа Пĕрлешĕвне]] анчахрах кĕнĕ патшалăхсенчен ĕçлеме пыракан [[халăх иммиграцийĕ|иммигрантсенчен]] тытăнса тăрать. Вĕсене [[2004]] çулхи çу уйăхĕнче Аслă Британи территорине ĕçлеме килме ирĕк панă. Çĕршывра çуралакансен шучĕ вилекенсенчен ытларах, апла пулин те халăх çутçанталăк йĕркипе ӳсни çеç мар [[аслăбритансем|британи]] халăх йышне хăпартать.<ref>http://www.demographia.ru/articles_N/index.html?idR=24&idArt=504 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090213103346/http://www.demographia.ru/articles_N/index.html?idR=24&idArt=504 |date=2009-02-13 }}</ref>

=== Этнос йышĕ ===
Çĕршывăн вырăнти халăхĕ 92 % пулать. (2001, халăх çыравĕ), вĕсенчен:
* [[акăлчансем]] — 83,6 %,
* [[шотландсем]] (чылайăшĕпе Шотландире) — 8,5 %,
* [[валлисем]] (чылайăшĕпе Уэльсре) — 4,9 %,
* [[ирландсем]] (чылайăшĕпе Çурçĕр Ирландире, [[ольстерсем]]) — 2,9 %.

Иммигрантсем тата вĕсен ачисем ытларах Мăн Лондонăн [[хула агломерацийĕ|конурбацисенче]], [[Анăç Мидленд]]ра тата [[Мерсейсайд]]ра пурăнаççĕ. Вĕсен шайĕ çĕршывра 8 % яхăн, çав шутра<ref name="БРЭ">«Великобритания» // [[Большая Российская энциклопедия|Большая российская энциклопедия]]. Т. 5. 2006.</ref>:
* [[Инди]], [[Пакистан]] тата [[Бангладеш]] патшалăхĕсенчен тухнисем — 3,6 %,
* [[Китай халахĕсем|Китайран]] тухнисем — 0,4 %,
* [[Африка халăхĕсем|Африка çĕршывĕсенчен]] тухнисем — 0,8 %,
* [[Хĕвеланăç-инди негрĕсем|Кариб тинĕс утравĕсенчен тухнă хура ӳтлисем]] — 1 %

=== Британи нацийĕ ===
1. Британи [[наци]]йĕ аталанăвĕ уйрăм çулпа пынă, ăна франци моделĕпе ([[Аслă франци революцийĕ|Аслă Франци револицинче]] «аялтисемпе» «çӳлтисен» хирĕçĕвĕ) çывăх теме пулмасть, çаплах нимĕç моделĕпе те пĕр пек мар, мĕншĕн тесен Аслă Британи нихăçан та [[Германи]] [[1871]] çулченхи евĕр, сапаланчăк патшалăх пулман.

2. [[XIV ĕмĕр|XIV]]—[[XV ĕмĕр|XV]] ĕмĕрсенче, аслă географи уçăвĕсен тапхăрĕнче, Аслă Британире наци [[экономика|экономики]] аталанма тытăнать, вăл çĕршыв халăхне чăмăрлать.

3. Аслă Британи урăх европа патшалăхĕсенчен яланах, хăйĕн географии енĕпе, уйрăм аталанса пынă.

4. Британи [[нацийĕ|нацине]] тĕнĕ хытă пĕрлĕ тăвать ([[XVII ĕмĕр]]) — тĕн кăмăл туйăмĕпе революци ([[католици тĕнĕ|католиксемпе]] [[протестант тĕнĕ|протестантсен]] хирĕç тăни) .
 
5. Çаплах британи [[нацийĕ|нацин]] йĕркеленĕвĕнче çĕр ĕçтĕш халăхĕ хуласенче чăмăртанни те, Аслă Британин аякри çĕрĕсенче хуçалăха тĕрĕклетни.

6. В [[Англи]]ре [[Библи]]е [[акăлчан чĕлхи]]не урăх европа патшалăхĕсенчен маларах куçарнă, çапла вара пур британсемшĕн пĕрлĕ хăй евĕрлĕ акăлчан чĕлхи аталанса тăрать.

7. Британсем тăтăшах хăйсене урăх [[этнос]]сенчен уйăраççĕ:

а) [[Британи]] тĕнчере чи хăватлă та анлă саралнă колони империйĕ пулнă. Çакăн чухне те британсем хăйсене тĕнчери урăх халăхсенчен уйрăм тытнă.

б) Британин колони политики те, францисен е испансен пек хăйсен колонинчи вырăнти халăха [[ассимиляци (пĕлтерĕшсем)|хутăштаракан]] политикинчен уйрăлса тăнă, вĕсем «Эпир — [[акăлчансем]]! Эпир — вырăнти çынсем!» приципа çӳле хунă.
<ref>Руднев В. В. Великобритания накануне XXI века. Европейский Союз и процесс деволюции в Шотландии // Европа на рубеже третьего тысячелетия: народы и государства. Сб. статей. Под ред. М. Ю. Мартыновой, Н. Н. Грацианской. М., 2000</ref>
<ref>Козлов В. И. Иммигранты и этнорасовые проблемы в Британии. М.: Наука, 1987</ref>

== Политика тытăмĕ ==
[[Ӳкерчĕк:United Kingdom-CIA WFB RU.png|thumb|300px]]
{{main|Аслă Британи политика тытăмĕ}}
Аслă Британи&nbsp;— [[конституци монархийĕ|парламент монархийĕ]], пуçлăхĕ — [[патша|арăм патша]].

Саккун тăвакан органĕ&nbsp;— икĕ палатăллă [[парламент]] ([[Общинăсен палати]]пе [[Лордсен палати]]). Парламент пĕтĕм территорире влаçăн аслă органĕ пулать, Шотландире, Уэльсре тата Çурçĕр Ирландире харпăр ертсе пыракан администраци тытăмĕсем пулсан та. Правительство ертӳçи — [[Аслă Британи премьер-министрĕ]].

Çĕршывăн епле те пулин пĕрлĕ тĕп саккун вырăнĕнчи документ çук, Конституцине те çырса йышăнман.
Халăхпа правительство хушшинчи ĕçсене саккун тăвакан актсем, çырман саккунсем тата конвенцисем йĕркелесе тăраççĕ.

== Кун-çулĕ ==
{{main|Англи кун-çулĕ|Аслă Британи кун-çулĕ}}
[[Британи утравĕсем|Британи утравĕсене]] [[V ĕмĕр|V]]—[[VI ĕмер|VI]] ĕмĕрсенче [[англосакссем]] çĕнтерсе илнĕ. [[Англи]]е [[1066]] çулта нормансем ярса илнипе феодаллă пĕрлĕ патшалăх йеркеленсе çитет. [[XIII ĕмĕр]]ĕн иккĕмĕш çурринче акăлчан [[парламент|парламенчĕ]] йĕркеленет, сослови [[монархийĕ]] пулса тăрать. Тавар-укçа хутшăнăвĕсен аталанăвĕпе çĕр ĕçтĕшĕсен кĕрешĕвĕ ([[1381]] çулхи Уот Тайлер пăлхавĕ тата урăх.) [[XV ĕмĕр]]те çĕр ĕçтĕшĕсен пайăр пăханлăхне пуррипе тенĕ пекех пĕтерет. Çав хушăрах çĕр ĕçченĕсен çĕр харпăрлăхĕ пулман, çакна пула вĕсем хăвăрт пролетарине куçаççĕ. [[Реформаци]] тапхăрĕнче, [[1534]] çулта, [[акăлчан чикĕвĕ|акăлчан чиркĕвне]] туса хунă. [[Англи революцийĕ|XVII ĕмĕрти Англи революцине]] пула [[капитализм]] тĕрĕкленет. [[XVII ĕмĕр]]ĕн вĕçĕнче политик партисем&nbsp;— [[тори (пĕлтерĕшсем)|тори]] тата [[виги]] ([[XIX ĕмĕр]]ĕн варринче [[Тори (пĕлтерĕшсем)|Консервативлă]] тата Либераллă партисене куçаççĕ) йĕркеленеççĕ. [[1707]] çулта [[Шотланди]]ре ([[1649]]—[[1651]] çулсенче [[Ирланди республики|Ирланди]]е пăхантарсан) çирĕпленсен пĕрлешĕннĕ патшалăх Аслă Британи ята тивĕçет. [[XVIII ĕмĕр|XVIII]] вĕçĕнче&nbsp;— [[XIX ĕмĕр]]ĕн пĕрремĕш çурринче промăçлăх улшăнăвĕ пулса иртет. [[Британи Ост-Инди компанийĕ|Ост-Инди компанийĕ]] пуян Бенгалие çĕнтерсе илнĕренпе британи колони империне тума пуçлаççĕ. Çак вăхăтри акăлчан инвестицисен виççемĕшĕ индирен тухнă пулнăскерсем. [[1830-меш çулсем|1830-мĕш]] çулсенчефабрика ĕç-пуç системи пурнăçа кĕрет. 1830&nbsp;— [[1840-чĕш çулсем|1840-мĕш]] çулсенче пролетариатăн&nbsp; пĕрремĕш йышлă юхăмĕ — [[чартизм]] — тапранать. 1840-мĕш çулсенче Ирландие выçлăх пырса çапать, миллиона ытла çын инкеке лекет. [[1868]] çулта [[професси пĕрлĕхĕсем|тред-юнионсен]] Британи конгресне никĕслеççĕ. [[1900]] çулта [[Лейбористсен партийĕ (Аслă Британи)|Аслă Британин лейбористсен партине]] туса хураççĕ. [[XIX ĕмĕр]]те Аслă Британи тĕнчери чи пысăк колони патшалăхĕ ([[Британи империйĕ]]) пулса тăрать.

[[Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи]]нче Аслă Британи китлĕре хирĕç коалицин паллă тăмарĕсенчен пĕри пулнă. Британи колони импери арканнипе [[1970-мĕш çулсем|1970-мĕш]] çулĕсен варринелле акăлчансен пĕтĕмпех тенĕ пекех колонисем ирĕклĕхе çĕнтерсе илеççĕ. Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи иртсе кайсан Аслă Британи правительствине лейбористсем ([[1945]]—[[1951]], [[1964]]—[[1970]], [[1974]]—[[1979]], [[1997]] хальхи вăхăта) тата [[Асла Британи консервативлă партийĕ|консерваторсем]] ([[1951]]—[[1964]], [[1970]]—[[1974]], [[1979]]—[[1997]]) ертсе пынă.

== Гражданлăх ==
[[2005]] çулхи [[чӳк, 1]] пуçласа британи [[гражданлăхĕ|гражданлăхне]] тивĕçес тесен Аслă Британин [[истори]]не, [[культура|культурине]] тата [[йăла|йалине]] пĕлмелли тата çĕршыври этем пĕрлĕхĕн никĕсне пĕлмелли «[[Life in the UK]]» ятарлă [[тĕрĕслев]]е тытмалла.<br />45 минут пыракан 24 ыйтуран тăракан (варианчĕсем пур) тĕрĕслев гражданлăха илме кирли шутланать. Маларах [[Лондон]] [[иммиграци халăхĕ|иммигрантсемшĕн]] [[акăлчан чĕлхи]]не пĕлмелли тĕрĕслеве кĕртнĕ, çаплах квалификаципе ĕç хăнăхăвĕсен кирлĕлĕх хаклавне çирĕплетнĕ.
Çак [[экзамен]]а ăнăçлă тытма пулас граждансем валли ятарлă курссем йĕркеленĕ. Саккун тăвакансен шухăшĕпе, çак пĕлӳсем иммигрантсене британи этем пĕрлĕхне хăвăртрах хушăнма, çăв шутра хăйсен прависемпе тивĕçне ăнланма пулăшĕç.

[[2004]] çулта Аслă Британи гражданлăхне илме 140870 çын ыйтса çырнă, ку вара [[2003]] çулхипе танлаштарсан, 12 процент нумайрах.

== Экономика ==
{{main|Аслă Британи экономики}}

== Этеплĕх ==
{{main|Аслă Британи этеплĕхĕ}}
Пĕрлешĕннĕ Патшалăхăн этеплĕхĕ тем тĕрлĕ пуян. Вăл тĕнче этеплĕхĕн сумлă пайĕ пулать.
Аслă Британи хăйĕн малтанхи колонисемпе тачă этеплĕ çыхăну тытать, акăлчан чĕлхи весенче патшалăх челхи шутланать. Юлашки çур ĕмĕрте Британи культурине чылай ӳсĕм Инди субконтиненчĕпе Кариб бассейн патшалăхĕсенчен килнĕ иммигрантсем кӳнĕ. Пĕрлешĕннĕ Патшалăх йĕркеленнĕ тапхăрта унăн шутне кашни хăйĕн уйрăм этеплĕ малтан ирĕклĕ патшалăхсем кĕнĕ.
'''Наци хаçачĕсем''':
[[Таймс|The Times]], [[The Guardian]], [[The Independent]], The Daily Telegraph, The Observer, [[Financial Times|The Financial Times]], The Daily Express, The Sun, The Mirror, The People.

== Тĕн ==
[[Ӳкерчĕк:Westminster abbey west.jpg|thumb|upright|[[Вестминстер аббатлăхĕ]] — британи монархĕсене—Англи Чиркĕвĕн Аслă Тарăмĕсене — астула лартмалли вырăнĕ]]
{{main|Пĕрлешĕннĕ Патшалăх тĕнĕ}}
Англи территоринче патшалăх статусĕллĕ [[Христиансен чиркĕвĕ|чиркӳ]]— [[Акăлчан чиркĕвĕ|Англи чиркĕвĕ]] ĕçлет, унăн пуçлăхĕ — британи монархĕ. Англи чиркĕвĕ — англикан этем пĕрлĕхне кĕрекен вырăнти чиркĕвĕсенчен пĕри, унăн чун-чĕм ертӳçи [[Кентербери архиепископĕ]] шутланать.

Тĕпчев ĕçĕсемпе, Пĕрлешĕннĕ Патшалăхра ытларах секулярлă çын пурăнать: халăхăн 38 % çеç Турра ĕненетпĕр тесе хуравлвççĕ («''a God''»)<ref name=Eurobarometer>{{PDFlink|[http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf Опрос ''Eurobarometer'', проведённый в [[2005 год]]у|1.64&nbsp;MiB}} стр. 9.]</ref>, хотя, по данным Церкви Англии на 2005 год, «72 % населения Англии указали свою религиозную принадлежность как христианскую»<ref>[http://www.cofe.anglican.org/info/statistics/churchstats2005/foreword.html Church Statistics 2005/6]</ref>.
[[2008]] çулхи ака уйăхĕнчи пичетленĕ христиан ыр кăмăл ''Joseph Rowntree Foundation''фондĕ тĕпчевсемпе килĕшӳллĕ, тĕн «социаллă сехмет» «шухăш анлă саралнă» <ref>[http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/the_tls/tls_selections/religion/article3779988.ece Robert Watts. ''Religion is ‘the new social evil’'']{{Ĕçлемен каçă|date=October 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[The Sunday Times]] 20 апреля 2008 г.</ref>.

== Аслă Британи хĕçпăшаллă вăйĕсем ==
{{main|Аслă Британи Хĕçпăшаллă Вăйĕсем}}

Аслă Британи Хĕçпăшаллă Вăйĕсем ({{lang-en|British Armed Forces}})
Британи хĕçпăшаллă вăйĕсен Тĕп çарпуçĕ британи монархĕ, [[Елизавета II (Аслă Британи арăм патша)|арăм патша Елизавета II]] шутланать. Аслă Британи ХВ Хӳтĕлев министерствин Хӳтĕлевтытамĕ куллен ертсе пырать. Британи хĕçпăшаллă вăйĕсен тĕп ĕçĕ Пĕрлешĕннĕ Патшалăха тата унăн тинĕс çĕрĕсене хӳтĕлесси, Аслă Британи хăрушсăрлăх интересĕсене малалла тăсасси тата тĕнчери мир тăвас ĕç-пуçа пулăшасси. Çаплах Аслă Британи ХВ [[ÇАПУ|Çурçĕр Атлантика Патшалахĕсен Ушкăнĕн]] тата Иракпа Афганистанри опреацийĕсене хастар та пĕрмай хутшăнаççĕ.

== Раççей Федерацийĕпе хутшăнни ==

== Çавăн пекех пăхăр ==
{{Навигаци
|Тема         = Аслă Британи
|Портал       = Аслă Британи
|Викисăмахсар  = Аслă Британи
|Викикĕнеке  = 
|Викицитатник = Аслă Британи
|Викитека     = Аслă Британи
|Викитĕссем     = 
|Викихыпарсем  = Категори: Аслă Британи
|Викисклад    = Category:Great_Britain
|Метавиксем     = 
|Проект       = 
}}
* [[Аслă Британи телекоммуникацийĕ]]
* [[Аслă Британи транспорчĕ]]
* [[Аслă Британи тĕнче хутшăнăвĕсем]]
* [[Аслă Британи çутĕç системи]]
* [[Британи утравĕсем (пĕлтерĕшсем)]]
* [[Аслă Британи налук йĕрки]]

== Тăтăрхаллă сăмах майлашавĕсем ==
* [[Альбион|Тĕтреллĕ Альбион]]
* [[Аслă Британи патша гербĕ|Британи арăсланĕ]]
* [[Аслă Британи патша тинĕс çар флочĕ|Британи флочĕ]] ''(Гранд Флит)''
* [[Британи чăтăмлăхĕ]]
* [[Британи мифĕ]]
* [[Британи футболĕ]]
* [[Британи монархийĕ|Акăлчан арăм патши]]
* [[Британи тĕпчевçисем]]
* [[Акăлчан паркĕ]]
* [[Акăлчан сасси]]
* [[Акăлчан кулăшĕ]]
* [[Акăлчан мăйраки]]
* [[Акăлчан карманĕ]]
* [[Акăлчан бульдогĕ]]
* [[Акăлчан мастифĕ]]
* [[Акăлчан сеттерĕ]]
* [[Акăлчанла тухса кайни]]
* [[Акăлчан пациенчĕ (фильм)|Акăлчан пациенчĕ]]
* [[Лондон кэбĕ]]
* [[Лондон тĕтри]]
* [[Джентльмен|Британи джентльменĕ]]
* [[Джон Булль]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Вуламалли ==

== Каçăсем ==
* {{dmoz|World/Russian/Птшалăхсем тата_регионсем/Европа/Аслă Британи/}}
* [http://news.bbc.co.uk/hi/russian/uk/default.stm Британия] Аслă Британи çĕнĕ хыпарĕсем тата [[Би-би-си]] хатĕрленĕ çулçӳрев кăтартăвĕ.

{{Капăрлатмалла}}
{{stub}}

<div class="Boxmerge">
{{Пĕрлешĕннĕ Патшалăх}}
{{Нацисен Пĕрлешӳлĕхĕ}}
{{Европĕрлĕх}}
{{G8}}
{{Европа Канашĕ}}
{{Çурçĕр тинĕс патшалăхĕсем}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Пĕрремĕш Тĕнче вăрçи}}
</div>

[[Категори:Аслă Британи|*]]
[[Категори:Мăн саккăр патшалăхĕсем|{{PAGENAME}}]]
[[Категори:Европа]]
[[Категори:Аслă Британи]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]