Валем Ырă

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Валем Хуçа е Валем Ырă (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Балымер
выр. Балымеры
Ялав Герб
Ялав Герб
Патшалăх Раççей
Федераци субъекчĕ Тутарстан
Муниципаллă район Сăпас
Хула тăрăхĕ [[тăрăхĕ|]]
Координатсем 54°51′17″ с. ш. 48°57′29″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Шалти пайлану урамсем
Центр çӳллĕшĕ 135 м
Наци йышĕ вырăссем тата ыттисем те
Конфесси йышĕ православсем
Этнохороним пăлхарсем
Вăхăт тăрăхĕ UTC+4
Телефон кочĕ +7 84347
Почтă индексĕ 422846
Автомобиль кочĕ 16, 116, 716
ОКАТО кочĕ 92 232 000 033
Валем Ырă (Раççей)
Точка
Валем Ырă (Тутарстан)
Точка

Балымер (выр. Балымеры, тут. Балымер), — Тутарстанри Сăпас районне кĕрекен ял. Историлле вырăс ялĕ шутланать.

Тавралăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ял Куйбышев шыв управĕн хĕрринче вырнаçнă. Атăл хĕрринче теме те пулать. Райцентртан 20 километрта.

Халăх йышĕ, ял тытăмĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

2000-мĕш çулта 184 çын пулнă. Вырăссем. Виçĕ урам: улица Горная, улица Полевая, улица Садовая.

Кунçулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ял ячĕ пирки[тӳрлет | кодне тӳрлет]

"Балымер" сăмаха "Валем хуçа" тенипе çыхăнтарма май пур. Хăшпĕр ăславçăсем çапла тăваççĕ те. Сăмахран, Р.Г.Ахметьянов[2]:

<Куçару: Монголсемчченхи чапа тухнă Мугаллим-ходжа тĕн çыннин ячĕ паянхи кунччен ик вариантпа сыхланнă (пытарнă вырăн топонимĕ пек) — кыпчакла-тутарла Мәлем хужа тата пăлхар-чăвашла — Балымер (ырă чăвашла "сăваплă").>

Ăнлантару ку тĕлĕшпе ак çапларах. "Валем" тени Маалим, Мугаллим, Малем, Баалим, Балем, Балăм, Балым евĕрлĕ илтĕнме пултарнă, ăна хаш чух халĕ те çаплах çыраççĕ. Хуçа вырăнне Ырă теме пултарнă. Çапла вара Валем Хуçа вырăнне Валем Ырă тени сиксе тухать. Кăна вара "Балымер" сăмахпа çăмăллăнах çывăхлатма пулать.

Д. М. Исхаков çырнинчен[5]:

« Балын (Балым) бек нами был отождествлен с «Балым гозей» (Мəлүм хуҗа), похороненном на Балынгузском городище (недалеко от Билярского городища), где была его «каменная палатка», т.е. мавзолей. На самом деле это городище именовалось «Балымерским городом» [14, с.36–37], т.е. в его названии воспроизводилось наименование другого городища, расположенного в районе Болгарского городища (оно известно как «Балымерское городище») [20, с.124–125]. Похоже, что в обоих случаях в топониме «Балымер» (Буламер) отражено имя Балын бека (кстати, окончание «ер» может трактоваться не только как «ор-ыр» – крепость, как нами было предложено ранее [14, с.37– 40], но и как «ир» – муж, воин), высокий статус которого отражен и в топониме «Хуҗалар тавы» («Гора хозяев» или «Гора хаджей» – так называется возвышенность, где находится могила «Балым ходжи / хози»). Вряд ли случайно появление около 1367/68 г. у Нижегородского великого князя Дмитрия Константиновича после его успешного похода на Булгарский вилайет титула [князя] «Болгарского и Болымецкого», во второй своей части явно образованного от наименования «Балынгуз» (Балымуз → Балымес). Этот факт на самом деле свидетельствует о значимости в Булгарском вилайете в XIV века тех групп, которые были связаны с «бисурманским городом Балымером». »

Малалла каллех Д. М. Исхаковăн сăмахĕсене илсе кăтартар:

Паллă çынсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ 1 тата 2 Древний курган Шолом, село Балымеры.
  2. ^ Ахметьянов Р.Г. Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. М,, "Наука". 1978. — С.220.
  3. ^ Суперанский, Михаил. «Симбирск и его прошлое». 1894.
  4. ^ Достояние плпнеты.
  5. ^ Исхаков Д. М. Об исторических стратах генеалогии «Арских князей» — СЕКЦИЯ 2. «Генеалогия и этнические связи татарских дворянских родов»

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]