Кипр Республики

Кипр Республики (грек. Κυπριακή Δημοκρατία, туркк. Kıbrıs Cumhuriyeti) — Вăтаçĕр тинĕсĕн Кипр утравĕ çинче вырнаçнă патшалăх.

Халăхĕ

Утрава иккĕне пайланă хыççăн грек киприочĕсен чылайăшĕ кăнтăр енче, турккă киприочĕсем тата колонисчĕсем – çурçĕрте вырнаçĕнчĕç. Утрав çинчи пĕтĕм халăх шучĕ 850 пине яхăн çын, вĕсенчен 160 пинĕ – турккăсем. Татах Кипрта 17 пинĕ акăлчан, 4 пинĕ эрмен пурăнаççĕ. 1974 çулхи вăрçă иртсен 180 пине яхăн грек киприочĕсем кунтан тарнă е вĕсене утравăн кăнтăр енне хĕссе кăларса янă. 42 пине майлă турккăсем çурçĕре пурăнма куçнă. Ларнака округĕн Пила хулинче çеç ПНО администраци хӳтлĕхĕпе икĕ этнос ушкăнĕсем çума-çумăн пурăнаççĕ.

Тĕнĕсем

Кипрта чылай халăхĕ христиансем, ыттисем —ислам тĕнне тухнă. Утравăн пуян истори енĕпе кунта христиансен тĕрлĕ юхăмĕсем тымар янă. Кунта православи чиркĕвĕ тытăмĕ çирĕп, çавăн пекех эрменсен апостол чиркĕвĕ, католиксен тата маронитсен чиркĕвĕсем пур. Чиркĕве архиепископ ертсе пырать, ăна виççĕне пайланă, вĕсем пур те архиепискăпа пăхăнаççĕ. Темĕн чухлĕ кашни ялсенчи хăрамсемсĕр пуçне, Чиркӳ Кипрта 11 мăнаçтырь тытса тăрать, вĕсен шутне утравăн чылай чи тухăçлă çĕрсем кĕреççĕ. Çав çĕрсене усă курма çулталăкĕпе шăвармалли меслечĕсем пур. Татах та чиркĕве урăх пысăк пурлăхсемпе тивĕçтернĕ. Кунти православи чиркĕвĕ Кипр политика тата хуçалăх пурнăçĕнче паллă вырăн йышăнать.

Истори

Грексемпе турккăсен хирĕçĕвĕ

Транспорчĕ

Автоçулсене Кипрта тĕп тата пулăшлу асфальтлисем, ялçулĕсем тата хайвэй çулĕсем тесе уйăраççĕ.Çул çинче куçмалли-çӳремелли — сулахайъенлĕ. 4 тĕп çулсем утравăн кăнтăр çыранĕнче, Ларнакăран Лимасола çити, татах малалла Никосия хулине çитереççĕ.

Кипрта 2 тĕнчепе çыхăнтаракан аэропорт пур: Пафос тата Ларнака хулисенче. Тата Никосире аэропорт пур. Утравăн тĕп авиакомпанийĕ – «Сайпрус Эйрвейс».

Туризм

Туризм-наци тупӑшӗн тӗп статйисенчен пӗри. Уншӑн Кипр организацийӗ туризм енӗпе яваплӑ (Cyprus Touris Organisation, CTO). Ку секторта халӑхӑн чылай пайӗ, туризм кӳрекен тупӑш вара республика бюджетне ют ҫӗршыв валютине кӗртмелли тӗп ҫӑлкуҫ шутланать. Юлашки 4 ҫул хушшинче Туристсен Кипрне ҫӳрекенсен шучӗ 29 % ӳснӗ,туризмран вара-40 %.

• Айя-Напо Пляж
• Пысӑк курортсем:
• Ларнака
• Пафос
• Лимасол
• Айя-Напа
• Протас
• Фамагуста (ТРСК тӗрӗслевӗ айӗнче).
• Киреня (ТРСК тӗрӗслевӗ айӗнче).

Кипрти чылай пляжа Евроюзӑн экологи тасалӑхӗпе инфратытӑмӗшӗн Кӑвак ялавпа наградӑланӑ. Ҫак пляжсенчен чылайӑшӗ муниципалитет, шезлонгсен аренди тата зонтик хӗвелтен тӳлевлӗ.

Никосия хули (Левкосия) - тӗп хула тата Кипр хули. Вӑл утравӑн варринче вырнаҫнӑ, ӑна "симӗс йӗр" (англӑран) уйӑрнӑ. "Green line) - кӑнтӑрпа ҫурҫӗр Кипр хушшинче буфер зони. Хулан ҫурҫӗр пайӗ Те Ҫурҫӗрти Кипр Республикин тӗп хули шутланать.

Иккӗмӗшӗ Кипра — тинӗс порчӗ лимасол ятлӑ визант вӑхӑтӗнче никӗсленнӗ пулнӑ. Унран хӗвеланӑҫ енче Актротирӗн британи сувереннӑй бази вырнаҫнӑ.

Айя-Нап Курортсенчен клуб пурнӑҫӗн центрӗ пулса тӑрать тата ориентациленӗ, тӗпрен илсен, ҫамрӑксем ҫине. Ҫемьепе пӗрле канма, тӗпрен Илсен, Пафос тата Протас ӗҫлет. Лимасол пляжӗсене ытларах вулкан пулса кайнӑ тӗттӗм хӑйӑр витнӗ. Ай-Гыпа Тарас пляжӗсем шурӑ хӑйӑрпа уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Пафос ҫыранӗ, тӗпрен илсен, чуллӑ.[21].

Пафос хулине юнеско тӗнчери культура еткерӗн списокне кӗртнӗ, ҫавӑн пекех Унран Ҫывӑхра Афродит бухти пуррине пӗлеҫҫӗ. Легенда тӑрӑх, ҫак вырӑнта тинӗс кӑпӑкӗнчен юрату та илем турри ҫуралнӑ.