Лакмус
Ла́кмус (гол. lekken шĕвек, юхакан тата гол. moes — хутăш, паста, пăтă) — çутçанталăкра пулса тухнă сăрлакан япалалăх, йĕçеш-никĕс индикаторĕсенчен чи паллисен пĕри.
Пахалăхĕсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| (pH индикатор) | |
| Аялти чарак | Çӳлти чарак |
|---|---|
| pH 4.5 | pH 8.3 |
| red | blue |
Тасатнă тĕсĕ кăштах аммиак шăршиллĕ тĕксĕм порошок евĕр. Таса шывра лайăх ирĕлет, фиолет тĕсне парать. Йӳçĕ хутлăхсенче (pH < 4,5) лакмус хĕрĕлет, сĕлтĕлисенче (pH > 8,3) — синкерленет.
Лакмус, ытти индикаторсемпе танлаштарсан, япалалăх хутлăхне палăртнă чухне тĕрĕслĕхĕ питĕ лайăх пулать.
Усă курни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Пулса тухни
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Впервые лакмус был применён в качестве химического реагента и индикатора других веществ около 1300 года испанским врачом и алхимиком Арнальдусом де Виланова (исп. Arnaldus de Villanova)[1].
Мнемоника йĕркелĕшĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Тĕрлĕрен хутлăхсенче лакмус тĕсне астуса юлмашкăн сăвă çырнă:
Лакмус индикаторĕ хĕрлĕ пулсан —
Йӳçĕше тĕрĕс кăтартĕ.
Лакмус индикаторĕ синкер пулсан —
Кунта сĕлтĕ — çăвар карса ан тăр,
Нейтраллă хутлăхра вара —
Вăл фиолетленет ялан.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Wissenschaft-Online-Lexika: Eintrag zu Lackmus im Lexikon der Arzneipflanzen und Drogen.
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Musso H. Orcein- und lacmusfarbstoffe // Planta Medica : журнал. — 1960.
- Физер Л., Физер М. Органическая химия (Углубленный курс) / под ред. докт. хим. наук Н. С. Вульфсона. — Химия, 1966.
- Каррер П. Курс органической химии. — Л.: Гос. научно-техн. изд-во химической литературы, 1960.
- Общая и органическая химия (12 том) / под ред. Н. К. Кочеткова. — М.: Химия, 1985. — Т. 9.