Мари Элĕн историйĕ

Мари Эл — вăтам Атăлçири Раççей Федерауине кĕрекен (республика).

Истори[тӳрлет | кодне тӳрлет]

IX ĕмĕрте мари йăхĕсем (çармăссем) Хасар хаканлăхĕ влаçне кĕрсе ӳкнĕ^[1]. IX ĕмĕрте вĕсем Атăл Пăлхарне кĕнĕ^[2]. 922 çулдтана Атăлçи Пăлхарĕнче ислам сарăлма тытăннă, анчах та марисем хăйсен халăх тĕнне упраса хăварнă. XIII ĕмĕрĕн варринче мари çĕршывĕ Ылтăн Уртан çĕрĕнче^[3], XV ĕмĕртенпе — Хусан ханлăхĕнче.

1992 çулта республика хальхи ята — Мари Эл — йышăннă.

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

^ История Иудейской Хазарии. çăлкуçран архивланă 5 Ҫурла уйӑхӗн 2017. Тĕрĕсленĕ 5 Ҫурла уйӑхӗн 2017.
^ Волжские булгары
^ Марийцы. Часть 1: жизнь меж двух огней

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

История Марийского края в документах и материалах. Вып.1, Сост. Айплатов Г. Н., Иванов А. Г., Йошкар-Ола, Мар. кн. изд-во, 1992.
Этнология. Учебник. Для высших учебных заведений/Э. Г. Александренков, Л. Б. Заседателева, Ю. И. Зверева и др.-М.; Наука, 1994.
История расселения марийцев. Г. А. Сепеев. Йошкар-Ола, 2006.
Шаблон:Книга:Энциклопедия РМЭ
Свечников С. К. Присоединение Марийского края к Русскому государству. Йошкар-Ола; Казань, 2014.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Черемисские войны (1550—1590)

п • с • т Раççей Федераци субъекчĕсен историйĕ
Республикăсем	Адыгея • Алтай • Пушкăртстан • Буряти • Дагестан • Ингушети • Кабарда-Балкар • Калмăк • Карачай-Черкес • Карели • Коми • Крым^[1] • Мари Эл • Мордва • Саха (Якути) • Çурçĕр Осети • Тутарстан • Тыва • Удмурти • Хакаси • Чечен • Чăваш Ен

Ен	Алтай • Байкал Лешьен • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Перĕм • Тинĕсçум • Ставрополь • Хабаровск

Облаçсем	Амурская • Архангельская • Астраханская • Белгородская • Брянская • Владимирская • Волгоградская • Вологодская • Воронежская • Ивановская • Иркутская • Калининградская • Калужская • Кемеровская • Кировская • Костромская • Курганская • Курская • Ленинградская • Липецкая • Магаданская • Московская • Мурманская • Нижегородская • Новгородская • Новосибирская • Омская • Оренбургская • Орловская • Пензенская • Псковская • Ростовская • Рязанская • Самарская • Саратовская • Сахалинская • Свердловская • Смоленская • Тамбовская • Тверская • Томская • Тульская Тĕмен • Чĕмпĕр • Челепи • Ярославль

Федераци шайĕнчи хуласем	Мускав • Санкт-Петербург • Севастополь^[1]

Автономи облаçĕ	Еврей

Автономи тăрăхĕсем	Ненец^[2] • Хантă-Манси — Югра^[3] • Чукотка • Ямал-Ненец^[3]
^ ¹^тата² Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег `<ref>`; для сносок `Крым` не указан текст ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег `<ref>`; для сносок `Архангельск облаçĕ` не указан текст ^ ¹^тата² Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег `<ref>`; для сносок `Тĕмен облаçĕ` не указан текст

Шаблон:Мари археологийĕ

п • с • т Мари Эл
	Тĕп хула: Йошкар-Ола Хуласем: Волжск \| Чикмĕ \| Шуланкă Муниципаллă-территориллĕ пайланăвĕ: Районсем: Атăл районĕ · Килемар районĕ · Куçенер районĕ · Мари Турек районĕ · Медведево районĕ · Моркă районĕ · Оршанка районĕ · Паранькă районĕ · Совет районĕ · Çернур районĕ · Çĕнĕ Торъял районĕ · Туçи Мари районĕ · Шуланкă районĕ · Юрнă районĕ Статьясем: Географи \| Гербĕ \| Гимнĕ \| Историйĕ \| Халăхĕ \| Администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ \| Ялавĕ

п • с • т Марисем
Культура	Литература • Музыка • Кухня • Архитектура • Ташă • Мари ячĕ • Мари хушамачĕсем

Этнографи групписем	Улăх марисем • Туçи марисем • Тухăç марисем • Хĕрлĕ Ĕпхӳ марисем • Кунгур марисем • Çурçĕр-анăç марисем • Ветлуга марисем • Украин çармăсĕсем • Улăх-тухăç марисем

Марисен вырнаçăвĕ	Мари Эл • Пушкăртстан • Тутарстан • Киров облаçĕ • Удмурти • Мари диаспори

Мари чĕлхи	Улăх мари • Туçи мари

Тĕне хутшăнни	Православи • Старообрядчество • Халăх тĕнĕ • Халаплăх

Тĕрлĕрен	Истори • Ветлуга кнеçлĕхĕ • Юм кнеçлĕхĕ • Малмыж кнеçлĕхĕ • Ижмарин кнеçлĕхĕ • Ижев хулашĕ • Мари АО • Мари АССР • Паллă марисем • Этнонимсем • Сăваплă катасем