Тутарстанри Саккам чăваш ялĕсем

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Аксу районĕнчи Кивĕ Саврăш патĕнчи чул юпа (1347)
Аксу районĕнчи Кивĕ Саврăш патĕнчи тепĕр чул юпа (1347)

Саккам (Тутарстан) чăваш ялĕсем Тутарстанăн Кама шывĕн сулахай çыран енĕнче вырнаçнă чăваш ялĕсем. Кама шывĕн анатри пайне, — Пушкăртстанран килекен туратпа пĕрле (тутарла Агидель, вырăсла Белая теççĕ), — ĕлĕххи чăвашсем Шуратăл (Шурă Атăл) тенĕ, çурçĕртен килекен çÿлти пайне — Чулман (Чулман Атăл) тенĕ. Малалла Саккамри чăваш ялĕсене районсерен черетлесе тухăпăр. Паллах, чăн малтан чăвашсенчен çеç тăраканнисене асăннă. Анчах та, енчен те чăваш палăрăмлă историлле ушкăнсем, урамсем, кĕтессем пулсан, унашкал ялсене те манса хăварман, — унта тепĕр чухне чăвашсен йыш шайĕ (проценчĕ) пысăках мар пулсан та.

Саврăш шывĕ
Аслă Сулчă шывĕ
Пÿлер пайуправлăхĕ
Аксу районĕнчи Кивĕ Саврăш патĕнчи чул юпа хĕлле

Сăпас районĕ[1][тӳрлет | кодне тӳрлет]

Яшпашел

Алексеевски районĕ[2][тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ивановски • Савински • Чикан Пăлак • Чăваш Майна • Шеме • Солонцы • Чăваш Культури • Вăрманкас • Сапаккай • Речное •

Аксу районĕ[3][тӳрлет | кодне тӳрлет]

Аксу Вăрман СавучĕАлексеевкаАхматЕрепьелКĕçĕн АкташАнатри ПаланнăАслă СĕнчелБеловкаВасильевкаВиççĕмĕш ИнтернационалХырĕшниЗаряЕнрусьелИлешниИлтерекПаланлăКĕçĕн СĕнчелКив ТимушкелКивĕ МăкшелКивĕ СаврăшКивĕ ӲселКивĕ ЭтемшӳУнтакшăКотловкаÇĕнĕ ТимушкелÇĕньялКӳшӳМедянкаМереченМюдЧăвашьелЧĕрмелĕФёдоровскиФёдоровкаХĕрлĕ ШурХырĕшниÇĕнĕ ПаланнăÇĕнĕ ХăяслăÇирĕклĕКĕçĕн АксуПионерТукмаклăÇĕнĕ ПаланнăКивĕ КиреметСулпайСергеевскиĔшнеХĕрлĕ ÇырТаркăнЧăваш Киреметпуçĕ •

Нурлат районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

АкаАхметово УйăрăшĕАхметовоБерёзовкаБутаихаĔнекасси • Анат Чаллă • Киклĕпуç • ЗаречныйЕдинениеЕрепьел • Кайттан • Лачака • Пӳлеркӳл • Вырăс Пухтел • Вырăс Менчи • Вăтам Хăмăшлă • КирпĕчПаланлăКрасномайскиКуракьел • Кĕçĕн ХăмăшлăКзыл-Юл • Мамăкла • Салтакьел • Тăрнас • Тĕрнеç • Уксăмла • Хуралту • Чие Ĕшни • Чăваш Менчи • Чăваш Тĕкĕрмел • Якаел • Якурккел • Ялавăр • Виççĕмĕш СъездМихайловкаÇĕнĕ ТăмпаОсиновкаПетровскиРождественскиСовхозăн Пĕрремĕш Бригади • КĕленчеХырĕшниЧистовкаЮганКлиновка УйăрăшĕСовхозăн Кайттан Уйрăмĕ • Хĕрлĕ Октябрь • Кивĕ Иглайкино • Тарăн Вар • Пушкино (Нурлат районĕ)Çĕнĕ МенчаВăтам Менча

Çĕнĕ Шешма районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чăваш Шупашкарĕ

Элкел районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пурисел • Тури Качаел • Тури Çĕньял • Тепелккей Матак • Ерепьел • Хуракÿл • Анат Качаел • Анатри Çĕньял • Çĕнĕ Сиктĕрме • Çĕнĕ Тахтал • Сиктĕрме-Хусанкай • Кивĕ Тахтал • Кивĕ Тăмпа • Хăрата • Кивĕ Матак • Tутар Шапкел • Чăваш Пăрнай • Чăваш Шапкел • Пасарлă Матак •

Мензелински районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чăваш Каран

Çарăмсан районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Акрел • Çӳлти Хурамал • Хĕр Ĕшни • Йăвашкел • Лакăр • Саминовка • Çĕнĕ Йĕлмел • Хыр Ĕшни • Кивĕ Шешкел • Вăтăр Юман Киремет • Чăваш Ухинккел • Казанка • Павловка • Нагорный • Свобода • Серебряный-Ключ • Кĕçĕн Чегодайка • Светлогорски •

Азнаккай районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Якты-Куль

Павлă районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

ТăмпарлăТуйраллăУсăллăПуян Çăлкуç

Пĕкĕлме районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Елховка • Наратлă • Петровка • Победа •

Чистай районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

ИшельелАнат КăтратаТури КăтратаЧăваш Ялттан

Анат Кама районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Володарски • Ошша • Анат Уратьма •

Элмет районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пакраш • Ерĕспел • Клемттел • Пÿсрек • Вырăс Сиреньел • Патраклă • Чăваш Сиреньел •

Лениногорск районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Алёшкино • Ивановка • Кузьминовка • Мичурин • Чишме • Çĕнĕ Шешкел •

Заински районĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Гулькино • Канаш • Новое-Пальчиково • Сарапала •

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Г.Б. Матвеев, Е.А. Ягафова. ЧУВАШИ ТАТАРСТАНА. — Электронла чăваш энциклопедийĕнчи статья.
  • Трофимов А.А. Чувашская народная культовая скульптура. Ч., 1993.
  • Чуваши Татарстана: книга-альбом. Ч., 2006.
  • Иванов В.П. Этническая география чувашского народа. Ч., 2005.
  • Научный отчет по проекту "Чуваши Приволжского округа". Чебоксары, 2002. 192 с.

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  1. ^ Вăтам ĕмĕрсенче (Пăлхар саманинче) чăвашсем е вĕсен несĕлĕсем никĕслеме пултарнă ялсене (Пичкасси, Валем Ырă) ку йыша кĕртмен
  2. ^ Йыша Пӳлер ялне кĕртмен, мĕншĕн тесен унта чăвашсем ушкăнланса е ушкăнланмасăр пурăнни паллă мар.
  3. ^ Район центрĕ те чăваш ялĕнченех тымарланнă. Анчах та, Аксу ял мар, хула (хула евĕрлĕ поççолăк) пулнине кура, ăна ку йыша кĕртмен.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]