Чăваш Автономиллĕ Облаçĕ страницӑн кодне пӑхни

'''Чăваш автономиллĕ облаçĕ''' (''Чӑваш Ӗҫ Коммуни'') — РСФСР шутĕнчи автономиллĕ облаç, 1920 çулхи [[çĕртме, 24|çĕртмен 24-мĕшĕнче]] йĕркеленĕ, çавăн чухне автономиллĕ облаçе туса хурассипе [[ПТӖК]]пе [[РСФСР ХКК]] декрет йышăннă, тĕп хули вырăнне [[Шупашкар]]а çирĕплетнĕ. 1925 çулхи [[ака, 21|акан 21-мĕшĕнче]] облаçе [[Чăваш АССР]] статусне куçарнă. Облаç йышне малтанхи [[Хусан кĕпĕрни|Хусанпа]] [[Чĕмпĕр кĕпĕрни|Чĕмпĕр]] кĕпĕрнисен çĕрĕсене кĕртнĕ.

== Истори ==
[[File:Чувашская автономная область, 1922 год.jpg|thumb|180пкс|left|Чăваш Автономиллĕ Облаçĕ 1922]]
[[1924]] çулта Чăваш автономиллĕ облаçĕн ертӳçлĕхĕ облаç территорине анлăлатса автономиллĕ республикăн (тĕп хули — [[Чĕмпĕр]]) статусне тивĕçтерес официаллă сĕнӳпе [[ПĔТК]]пе [[РСФСР ХКК]] органĕсене тухнă.

Малтан Чăваш АО 3 уеса пайланнă: [[Шупашкар уесĕ|Шупашкар]], [[Çĕрпӳ уесĕ|Çĕрпӳ]] тата [[Етĕрне уесĕ|Етĕрне]]. Кĕçех Çĕрпӳ уесĕ йышĕңче [[Йĕпреç районĕ|Йĕпреç районне]] туса хунă. [[1921]] çулта Йĕпреç районне Çĕрпӳ уесĕнчен кăларса Патăрьел (хăшпĕр çăлкуçсенче — Йĕпреç) уесне тăваççĕ.

Чăваш АО [[1925]] çулхи акан 21-мĕшĕнче АССР куçарнă. Çакăн чухне Чĕмпĕр кĕпĕрнинчен унăн йышне территории панă, унта Çĕнĕ Улатăр (1926 çултанпа — [[Улатăр уесĕ|Улатăр]]) уесне йĕркеленĕ.

=== Хронологи ===
* [[1920]], [[кăрлач, 3]] — [[РСФСР национальнăçсен ĕçĕсен халăх крмиссариачĕ|Нацхалкомĕнче]] пĕлтернĕ.
* [[1920]], [[çĕртме, 24]] — [[Чăваш автономиллĕ облаçĕ|Чăваш автономиллĕ облаçне (''Чӑваш Ӗҫ Коммуни'')]] туса хунă.
* [[1920]], [[утă, 12]] — [[Чăваш облаçĕн РКП(б) комитечĕ]] ĕçе пикеннĕ.
* [[1920]], утă, 7 — чӳк, 11 — I Чăваш облаçĕн Канашсен пуçтарăнăвĕ.
* [[1920]], [[чӳк, 12]] — [[Чăваш кĕнеке издательстви]]не туса хунă.
* [[1921]], кăрлач, 24—27 — [[Чаппан вăрçи]]
* [[1921]], [[нарăс, 12]] — [[Тĕп чăваш музейĕ|Чăвашсен тĕп музейне]] уçнă.
* 1921, нарăс, 12 — [[Тăван ене тĕпчекен пĕрлĕх (Чăваш Ен)|Тăван ене тĕпчекен пĕрлĕхе]] туса хунă.
* 1921, çуркунне — вут-çулăм 43 пин теçетке вăрмана (пĕтĕм вăрманăн 7 %) çунтарса янă.
* 1921, авăн, 22 — [[Шăмăршă вулăсĕ]]пе [[Çĕрпӳ уесĕ]]н хăшпĕр ялĕсене уйăрнă, вĕсемшĕн облаç ăшне [[Тутар АССР]] йышĕнчи [[Теччĕ кантонĕ|Теччĕ]] тата [[Пăва кантонĕ|Пăва кантонĕсен]] ялĕсене панă.
* [[1921]], çуркунне—çулла — [[шăрăх]], выçлăх пуçланнипе халăх [[Çĕпĕр]]е куçса кайнă.
* 1921, юпа, 28 — [[Шупашкар уесĕ]]нчи хăшпĕр ялсемпе вулăссене [[Мари АО]] территорине панă.
* 1922, çу, 13 — выçлăха лекнисене пулăшмашкăн Шупашкара [[Американ пулăшу администрацийĕ|Американ пулăшу администрацин]] элчисем çитнĕ.
* [[1923]] — Чăваш автономиллĕ облаçĕ [[Мускав]]ри Пĕтĕм Пĕрлешĕври курава хутшăннă.
* [[1924]] — «[[Сунтал (журнал)|Сунтал]]» журналăн пĕрремĕш номерĕ кун çутине курнă.
* [[1924]] — [[Чăваш наци хорĕ|Чăваш наци хорне]] йĕркеленĕ.
* [[1925]], [[пуш, 18]] — [[Капкăн (журнал)|«Капкăн»]] сатира журналĕн пĕрремĕш номерĕ тухнă.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Вуламалли ==

== Каçăсем ==
* [http://www.gia.archives21.ru/novelty.aspx?id=24&s_page=5 У истоков Чувашской Автономии] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924022100/http://www.gia.archives21.ru/novelty.aspx?id=24&s_page=5 |date=2015-09-24 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=ujJ59WMTm-w&feature=youtube_gdata Даниил Эльмень - герой или аутсайдер чувашской истории?]

{{USSR-stub}}
{{Чăваш Енĕн историйĕ}}
{{РСФСР}}
{{Чăваш Ен}}

[[Категори:Чăваш Ен]]
[[Категори:РСФСР автономиллĕ облаçĕсем]]