Эволюци ĕнентерĕвĕсем

Эволю́ци ĕнентерĕвĕсем — Çĕр çинчи мĕнпур организмсем пĕрлĕхле несĕлтен пулса кайнине çирĕплетекен ăслав панăлăхĕсемпе концепцисем^[1].

Çавăн пекех[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Асăрхавсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

^ Карл Вёзе гипотезипе килĕшÿллĕн, чи малтанхи тапхăрсенче, пайрăмсем çуралнă вăхăтра, генсен горизонталлĕ куçăмĕ тĕп вырăн йышăннă. Çапла вара, кун пек чухне юлашки универсаллă несĕл уйрăм пайрăм пек мар, генетикăлла материалпа ирĕклĕн ылмашăнакан пайрăмсен ушкăнĕ пулнă теме пулать. (Карл Вёзе. The universal ancestor (акăлч.) // Proceedings of the National Academy of Sciences. — Vol. 95, no. 12. — P. 6854—6859.)

Литература[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Smith, J. M. The Theory of Evolution. — Cambridge University Press, 1993. — ISBN 0521451280.
Douglas J. Futuyma. Evolutionary Biology. — 3-е изд. — Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates, 1998. — ISBN 0-87893-189-9.
Николай Иорданский. Эволюция жизни. — М.: Академия, 2001. — 432 с. — ISBN 5-7695-0537-0. Архивная копия от 17 мая 2009 на Wayback Machine
Яблоков А. В., Юсуфов А. Г. Эволюционное учение: Учеб. для биол. спец. вузов. — М.: Высшая школа, 2006. — 310 с. — ISBN 5-06-004584-6. Архивная копия от 15 мая 2011 на Wayback Machine
Jerry Coyne. Why Evolution is True. — Viking Adult, 2009. — ISBN 0670020532.
Ричард Докинз. The Greatest Show On Earth. — 2009. — ISBN 0-593-06173-X.
Происхождение жизни. Наука и вера CORPUS, Издательство «Астрель», 2010. ISBN 978-5-271-24664-7
Джерри Койн. Вера против фактов: Почему наука и религия несовместимы = A. Jerrry Coyne Faith Versus Fact: Why Science and Religion Are Incompatible. — М.: Альпина Паблишер, 2016. — 384 p. — ISBN 978-5-9614-5817-6.
Карл Циммер. Эволюция. Триумф идеи = Zimmer Carl: Evolution: The Triumph of an Idea. — М.: Альпина Нон-фикшн, 2017. — 564 p. — ISBN 978-5-91671-669-6.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Станислав Сковрон. Развитие теории эволюции. çăлкуçран архивланă 27 Ҫурла уйӑхӗн 2009.
Theobald D. 29+ свидетельств макроэволюции. Архив TalkOrigins.org. çăлкуçран архивланă 21 Ҫурла уйӑхӗн 2011.(акăлч.)
Джеймс Трефил. Теория эволюции. 200 законов мироздания. çăлкуçран архивланă 20 Ҫурла уйӑхӗн 2011.
П. М. Бородин Эволюция — пути и механизмы. çăлкуçран архивланă 25 Авӑн уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 24 Чӳк уйӑхӗн 2009.
Доказательства эволюции. Общая биология: Учебное пособие для 11-го класса (2002). çăлкуçран архивланă 23 Ҫӗртме уйӑхӗн 2012. Тĕрĕсленĕ 20 Раштав уйӑхӗн 2009.
Марков А. В. (ред.). Доказательства эволюции (2010). çăлкуçран архивланă 5 Авӑн уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 12 Нарӑс уйӑхӗн 2010.
Кондрашов А. С. Курс лекций «Введение в эволюционную биологию» (2010). çăлкуçран архивланă 13 Авӑн уйӑхӗн 2013. Тĕрĕсленĕ 15 Ака уйӑхӗн 2011.

[1] Карл Вёзе гипотезипе килĕшÿллĕн, чи малтанхи тапхăрсенче, пайрăмсем çуралнă вăхăтра, генсен горизонталлĕ куçăмĕ тĕп вырăн йышăннă. Çапла вара, кун пек чухне юлашки универсаллă несĕл уйрăм пайрăм пек мар, генетикăлла материалпа ирĕклĕн ылмашăнакан пайрăмсен ушкăнĕ пулнă теме пулать. (Карл Вёзе. The universal ancestor (акăлч.) // Proceedings of the National Academy of Sciences. — Vol. 95, no. 12. — P. 6854—6859.)

[1]

п • с • т Эволюциллĕ биологи
Эволюци • Эволюци ĕнентерĕвĕсем
Эволюци процесĕсем	Адаптаци • Преадаптаци • Тĕссем пулса кайни • Микроэволюци • Макроэволюци

Эволюци факторĕсем	Еткерлевлĕх • Еткерлевлĕхлĕ улшăнулăх • Модификацилле улшăнулăх • Мутагенез • Генсем горизонталлĕ куçни • Чи çывăх пĕрлĕхлĕ несĕл • Никĕслевçĕ эффекчĕ • Сӳленкке çăварĕн эффекчĕ • Демографиллĕ куçăм • Эпидемиологиллĕ куçăм концепцийĕ

Популяцисен генетики	Генсен дрейфĕ • Юрилле мар суйлану • Юрилле суйлану • Изоляци • Мутаци • Генсен юхăмĕ

Пурнăç пуçланни	Пурнăç пуçланни • Юлашки универсаллă пĕрлĕхлĕ несĕл • Гипотеза мира РНК • Миллер — Юри эксперименчĕ • Пансперми

Историри концепцисем	Дарвинизм • Ламаркизм • Пангенезис • Ортогенез • Номогенез • Сальтационизм • Катастрофизм

Хальхи теорисем	Эволюцин синтезла теорийĕ • Сикчевлĕ шайлашулăх теорийĕ • Молекулăлла эволюцин нейтраллĕ теорийĕ • Эволюцилле аталану биологийĕ • Сирийĕмбиогенез •

Таксонсен эволюцийĕ	Ӳсентăрансем • Лĕпĕшсем • Кăткăсем • Пулăсем • Çĕрти-шыврисем • Рептилисем • Вĕçен кайăксем • Сĕтпе тăрантакансем • Кит евĕрлисем • Лашасем • Этем
Эволюци пĕлĕвĕн историйĕ • Эволюци хронологийĕ • Çĕр çинчи пурнăçăн историйĕ • Эволюционизма тиркени