Египет: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
2-мĕш йĕрке: | 2-мĕш йĕрке: | ||
== Этимологи == |
== Этимологи == |
||
"Египет" палăрту икĕ сăмахран пулса тăрать: икĕ+пат(ша/лăх). 20-мĕш (династи) ăру тапхăрĕнче шумерсен [[Нил]] çинчи патшалăхĕн иккĕне (Çӳлти тата Аялти патшалăхсене) |
"Египет" палăрту икĕ сăмахран пулса тăрать: икĕ+пат(ша/лăх). 20-мĕш (династи) ăру тапхăрĕнче шумерсен [[Нил]] çинчи патшалăхĕн иккĕне пайлану (Çӳлти тата Аялти патшалăхсене) кăтартăвĕ курăнма тытăнать — çĕршыва икĕ патша тытса тăраççĕ. |
||
== Истори == |
== Истори == |
20:39, 14 Раштав уйӑхӗн 2007 вӑхӑтри верси
Еги́пет (грек. Αίγυπτος) — çурçĕр-тухăç Африкăра тата Азин пайĕнче (Синай çурутравĕ) вырнаçнă патшалăх; малтан — аял Нил шывĕн çумĕнчи йăрăм çĕр, кайран — çумри анлăрах территори; çавăн пекех çак территоринчи тем чухлĕ патшалăх тытăмлăхĕсемпе административла çĕрĕсем:
Этимологи
"Египет" палăрту икĕ сăмахран пулса тăрать: икĕ+пат(ша/лăх). 20-мĕш (династи) ăру тапхăрĕнче шумерсен Нил çинчи патшалăхĕн иккĕне пайлану (Çӳлти тата Аялти патшалăхсене) кăтартăвĕ курăнма тытăнать — çĕршыва икĕ патша тытса тăраççĕ.
Истори
- Династичченхи Египет — фараонсен пĕрремĕш династийĕ Египета йĕркеличчен (пирĕн эрăччен 3100), икĕ патшалăхран тăнă:
- Çӳлти Египет — кăнтăр патшалăхĕ;
- Аялти Египет — çурçĕр патшалăхĕ.
- Авалхи Египет (Пирĕн эрăччен IV ĕмĕртен пуçласа I пинçуллăх варриччен) — фараон династийесем тытăмĕнчи патшалăх; пĕрремĕш перси (Пирĕн эрăччен 525), е иккĕмĕш перси (пирĕн эрăччен 343) вăрçи хыççăн пĕтет.
- Ахеменидсен Египечĕ — Ахеменидсен перси империн улттăмĕш сатрапийĕ, пирĕн эрăччен 525—332 çç.тĕрекленсе ларнă.
- Эллиниллĕ Египет (е Птоломейсен Египечĕ, пирĕн эрăччен 332—30 çç.) — вассаллă (пăхăнăвлă) эллиниллĕ патшалăхĕ (тĕп хули — Александри), Египета Александр Македонский çĕнтернĕ хыççăн йĕркеленĕ, Птоломей «династийĕ» ертсе пынă.
- Рим Египечĕ — Рим Империн провинцийĕ, образованная в 30 г. до н. э. после победы Октавиана Августа над Марком Антонием и Клеопатрой. Существовала до раздела Римской Империи.
- Висанти Египечĕ —Висанти Империн провинцийĕ, IV—VII ĕмĕрсем.
- Араб Халифачĕн Египет провинцийĕ; пирĕн эрăри 640—642 çç.; Багдад халифачĕ аркансан уйрăм патшалах пулса тăрать — Каир халифачĕ (973—1517);
- Çум-патшалăх Египет, Осман импери шутĕнчи, 1517 — 1914;
- Египет султаначĕ (1914—1922) — британи протекторачĕнче.
- Египет патшалăхĕ (1922—1953) — ирĕклĕхлĕ патшалăх, анчах та акăлчансен оккупациллĕ çарĕсем тăнă.
- Египет республики (1953—1958).
- Пĕрлешнĕ Араб Республики (ПАР, 1958—1971) — Египетпа Сири пĕрлешӳллĕ патшалăх; Сири 1961 тухнă, вара çак официаллă ятпа Египет çинчен çеç каланă.
- Арабсен Египет Республики (АРЕ, 1971) — хальхи ячĕ;
- Египет 1972—1977 çç. Ливипе Сирипе пĕрле Араб Республикисен Федерацине кĕнĕ.
Ку страницăра эсир пĕр ятлă, анчах та тĕрлĕ пĕлтерĕшлĕ статьясен ят-йышне куратăр. Енчен те эсир кунта урăх статьяран лекрĕр пулсан, çав статьяри каçăна тĕрĕс статья çине куçаракан каçă çине улăштарăр. |
Вулавăш
- Николаев В. В., "Чуваши. Этническая история и традиционная культура.", Мускав, 2000.
- Николаев В. В., "История предков чувашей. XXX в. до н.э. — XV в.н.э.", Шупашкар, 2005.
- Г. П. Кеннаман, "Египет. Его роль в становлении государств в Европе, Азии и Африке", Шупашкар, 2005.
- Мăн Кенна, "Скифы", Çĕрпӳ, 2001.
- История древнего мира. М.: Наука, 1989:
- Том I. Ранняя древность. ISBN 5020167827.
- Том II. Расцвет древних обществ. ISBN 5020167819.
- Том III. Упадок древних обществ. ISBN 5020169773.
- Энциклопедический словарь. Том I. М.: Большая советская энциклопедия, 1953.