Вольфрам: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
| 1-мĕш йĕрке: | 1-мĕш йĕрке: | ||
{{Элементсен периодикăллă системи2}} |
{{Элементсен периодикăллă системи2}} |
||
'''Вольфрам''' —[[Элементсен периодикăллă системи]]н [[хими элеменчĕ]], [[авăр хисепĕ]] 74, символĕ W ({{lang-la|Wolframium}}), хытă сăрă [[куçăмлă металсем|куçăмлă металл]]. |
'''Вольфрам''' —[[Элементсен периодикăллă системи]]н [[хими элеменчĕ]], [[авăр хисепĕ]] 74, символĕ W ({{lang-la|Wolframium}}), хытă сăрă [[куçăмлă металсем|куçăмлă металл]]. |
||
== Этимологи == |
|||
Элементăн Wolframium ячĕ [[вольфрамит]] минералтан килет, вăл [[XVI ĕмĕр]]те «кашкăр кăпăкĕ» — «Spuma lupi» латтыньле, е «Wolf Rahm» нимĕçле ятпа палăртнă. Вольфрам,тăхлан тăприсемпе пĕрле тухса, [[тăхлан]]а шăратса кăларма чăрмантарнă — кăпăклă çунăка |
|||
куçăрнă («кашкăр сурăха кăшланă пекех тăхлана пĕтерет» тенĕ). |
|||
Халĕ [[АПШ]], [[Аслă Британи]] тата [[Франци]] çĕршывĕсенче вольфрама «tungsten» ({{lang-sv|tung sten}} - «йывăр чул») ятпа палăртаççĕ. |
|||
== Тупăçлани == |
|||
Вольфрамăн çĕр айĕнчи управĕсене [[Боливи]]ре, [[Китай]]ра (тĕнчери 75% вольфрама тупăçлать), [[Португали]]ре, [[Раççей]]ре, [[АПШ]]ра тата [[Кăнтăр Корей]]ра тупнă. |
|||
== Физика пахалăхĕсем == |
|||
Вольфрам — çутă кăвак [[металл]], çӳллĕ температурăра çеç шăранма тата вĕреме кĕрет. |
|||
== Усă курни == |
|||
===Металлă вольфрам === |
|||
* Мăран шăранăвне тата çемçелĕхне пула вольфрамран çутă хатĕрĕсенчи (приборĕсенчи) хĕртӳллĕ çипĕсене тăваççĕ, çаплах [[кинескоп]]ра тата вакуумлă урăх кĕпçесенче те усă кураççĕ. |
|||
== Изотопĕсем == |
== Изотопĕсем == |
||
10:13, 23 Пуш уйӑхӗн 2008 вӑхӑтри верси
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Вольфрам —Элементсен периодикăллă системин хими элеменчĕ, авăр хисепĕ 74, символĕ W (лат. Wolframium), хытă сăрă куçăмлă металл.
Этимологи
Элементăн Wolframium ячĕ вольфрамит минералтан килет, вăл XVI ĕмĕрте «кашкăр кăпăкĕ» — «Spuma lupi» латтыньле, е «Wolf Rahm» нимĕçле ятпа палăртнă. Вольфрам,тăхлан тăприсемпе пĕрле тухса, тăхлана шăратса кăларма чăрмантарнă — кăпăклă çунăка куçăрнă («кашкăр сурăха кăшланă пекех тăхлана пĕтерет» тенĕ).
Халĕ АПШ, Аслă Британи тата Франци çĕршывĕсенче вольфрама «tungsten» (шв. tung sten - «йывăр чул») ятпа палăртаççĕ.
Тупăçлани
Вольфрамăн çĕр айĕнчи управĕсене Боливире, Китайра (тĕнчери 75% вольфрама тупăçлать), Португалире, Раççейре, АПШра тата Кăнтăр Корейра тупнă.
Физика пахалăхĕсем
Вольфрам — çутă кăвак металл, çӳллĕ температурăра çеç шăранма тата вĕреме кĕрет.
Усă курни
Металлă вольфрам
- Мăран шăранăвне тата çемçелĕхне пула вольфрамран çутă хатĕрĕсенчи (приборĕсенчи) хĕртӳллĕ çипĕсене тăваççĕ, çаплах кинескопра тата вакуумлă урăх кĕпçесенче те усă кураççĕ.
Изотопĕсем
Çутçанталăкри вольфрамăн пилĕк изотопĕ (180W, 182W, 183W, 184W и 186W). Искусствăллă 27 радионуклидне хĕртсе кăларнă. 2003 çулта çутçанталăкри вольфрамăн çав тери хавшак радиохастарлăхне тĕпчесе уçнă (пĕр грамм шутне çулта икĕ аркану çеç), α-хастарлăхпа çыхăннă 180W, унăн çурма аркану тапхăрĕ 1,8×1018 çул.