Йăлăм: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Тӳрлетӗве ӑнлантарман
2-мĕш йĕрке: 2-мĕш йĕрке:


== Çӳллĕ Йăлăм ==
== Çӳллĕ Йăлăм ==
Çӳллĕ Йăлăм шутне [[Тури Чулман Атăл сăртлăхĕ|Тури Чулман Атăл]] (çӳллĕшĕ — 337 м), [[Вятка Увалĕ]] (284 м), [[Пĕкĕлме-Пелепей сăртлăхĕ|Пĕкĕлме-Пелепей]] (418 м таран), [[Тĕп Сăрт]] (405 м) сăртлăхсем кĕреççĕ. Çӳллĕ Йăлăмĕн никĕсĕ пермь чул тăприсенчен (хăйăр, сланец, тăм, мергель, акшар, доломитсем, гипс, кăнтăрта — мезозой тăмĕпе хăйăрĕ) тăрать. Çĕр питне чылай вырăнта çырма-çатра çурса пĕтернĕ; çӳлти ярусĕнче останец сăртлăхĕсем — шихансем, аялтинче — эрозиллĕ лаптаклă айлăмсем. Карст анлă сарăлнă.
Çӳллĕ Йăлăм шутне [[Тури Чулман Атăл сăртлăхĕ|Тури Чулман Атăл]] (çӳллĕшĕ — 337 м), [[Вятка Увалĕ]] (284 м), [[Пелепей-Пăкăльма сăртлăхĕ|Пелепей-Пăкăльма]] (418 м таран), [[Тĕп Сăрт]] (405 м) сăртлăхсем кĕреççĕ. Çӳллĕ Йăлăмĕн никĕсĕ пермь чул тăприсенчен (хăйăр, сланец, тăм, мергель, акшар, доломитсем, гипс, кăнтăрта — мезозой тăмĕпе хăйăрĕ) тăрать. Çĕр питне чылай вырăнта çырма-çатра çурса пĕтернĕ; çӳлти ярусĕнче останец сăртлăхĕсем — шихансем, аялтинче — эрозиллĕ лаптаклă айлăмсем. Карст анлă сарăлнă.


=== Çӳллĕ Йăлăмăн хырлăхĕсем ===
=== Çӳллĕ Йăлăмăн хырлăхĕсем ===

11:56, 15 Авӑн уйӑхӗн 2008 вӑхӑтри верси

ЙăлăмАтăл, Урал, Çурçĕр Увал тата Каспиçумĕнчи айлăм хушшинче вырнаçнă çĕрсем. Тухăçра Çӳллĕ Йăлăма (чи çӳллĕ вырăн — 418 м), анăçри Лутра Йăлăма уйăраççĕ.

Çӳллĕ Йăлăм

Çӳллĕ Йăлăм шутне Тури Чулман Атăл (çӳллĕшĕ — 337 м), Вятка Увалĕ (284 м), Пелепей-Пăкăльма (418 м таран), Тĕп Сăрт (405 м) сăртлăхсем кĕреççĕ. Çӳллĕ Йăлăмĕн никĕсĕ пермь чул тăприсенчен (хăйăр, сланец, тăм, мергель, акшар, доломитсем, гипс, кăнтăрта — мезозой тăмĕпе хăйăрĕ) тăрать. Çĕр питне чылай вырăнта çырма-çатра çурса пĕтернĕ; çӳлти ярусĕнче останец сăртлăхĕсем — шихансем, аялтинче — эрозиллĕ лаптаклă айлăмсем. Карст анлă сарăлнă.

Çӳллĕ Йăлăмăн хырлăхĕсем

Лутра Йăлăм

Лутра Йăлăм — айлăмлă (çӳллĕшĕ 125—150 м çитет) Атăлăн сулахай çыранĕ Хусантан Камышина çитиччен. Хăй вăл авалхи Каспийĕн кайнозойлă хăйăр-тăмлă тĕпĕллĕ тектоника авăнăвĕ пулать.

Атăл тăрăхĕпе — террасăсем, тухăç еннелле вĕсем айлăма куçаççĕ. Юханшывăн анлăшĕпе террассăсен пайĕ халĕ Куйбышев шывуправĕн шывĕнче.

Йăлăм çĕр пичĕ вăрманлă, вăрман-çеçенхирлĕ тата çеçенхирлĕ. Климачĕ континентлă.

Йăлăмра Атăл-Урал нефть-газ çĕрĕ вырнаçнă.