Пĕвер: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п r2.6.4) (робот хушрĕ: lbe:ТтиликӀ |
п r2.6.4) (робот хушрĕ: mhr:Мокш |
||
| 85-мĕш йĕрке: | 85-мĕш йĕрке: | ||
[[lt:Kepenys]] |
[[lt:Kepenys]] |
||
[[lv:Aknas]] |
[[lv:Aknas]] |
||
[[mhr:Мокш]] |
|||
[[mk:Црн дроб]] |
[[mk:Црн дроб]] |
||
[[ml:കരൾ]] |
[[ml:കരൾ]] |
||
13:42, 26 Ҫурла уйӑхӗн 2011 вӑхӑтри верси
Пĕвер (hepar) — çурăм шаммиллĕ чĕрчунсен, çав шутра çыннăн шалти, хырăм ăшĕнчĕ вырнаçнă, пурнăçа кирлĕ физиологиллĕ тĕрлĕ ĕçсем тăвакан пушмаклă мар органĕ.
Пĕверĕн тĕп функцийĕсем
- тĕрлĕ ют япаласене (ксенобиотиксене) пĕтересси, тĕслĕхрен аллергенсене, наркăмăшсене тата токсинсене ытлах сиенлĕ мар, сахалрах токсиклă е ăшчикрен çăмăл кăлармалли çыхăнусене куçарасси;
- ытлашши гормонсене, медиаторсене, витаминсене, çавăн пекех токсикăллă тата улăштару вĕççин япалисене те, тĕслĕхрен, аммиака, фенола, этанола, ацетона, кетон йӳçĕкĕсене пĕтерсе организăмран кăларасси;
- апат-çимĕçе хырăмра (çĕртересси) пайласа хурасси, чĕрчуна энергетика кирлĕхĕсене «энергетика укçипе» — глюкозăпа тивĕçтересси, хăват çăлкуçĕсене (ирĕклĕ çу йӳçĕкне, амин йӳçĕкне, глицерина, сĕт йӳçĕкне) глюкозăна куçарасси (глюконеогенез ĕçĕ);
- хăвăрт энергетика куçăмлă гликогена тултарасси тата упрасси, углевод ылмаштарăвне йĕркелесе тăрасси;
- хăшпĕр витаминсене тултарасси тата упрасси (уйрăмах пĕверте çупа ирĕлекен А, D, шывра ирĕлекен B12 витамин чылай), çаплах микроэлементсен катионĕсен ĕречĕ, тĕслĕхрен, тимĕр, пăхăр тата кобальт катионĕсем;
- юн тăвас ĕçсене хутшăнать, сăмахран чылай белоксен юн плазмин — альбуминсен, альфа- тата бета-глобулинсен, тĕрлĕ гармонсемпе витаминсен транспорт белокĕсен, юна çыхакан тата юн çыхăнăвне хирĕç йĕркеллĕ белоксен тата ыттисен синтĕсĕ;
- холестериннпа унăн эфирĕсене, липидсене, фосфолипидсене, липопротеидсене тата липид ылмаштарăвĕсене йĕркелесе тăрать;
- ват йӳçĕкĕпе билирубин синтĕсĕ, ват йӳçсе тухни;
- çавăн пекех чылай юн калăпăшне упрать: юн çухатсан е шок пулсан, пĕвере юн турттаракан тымарсем хĕсĕнеççĕ те пĕрлĕ пăрăхсене тивĕçтерӳлĕх юна параççĕ .
Пĕверĕн чирĕ-амакĕ
- Пĕвер циррозĕ — хроникăллă аталанса пыран пĕвер чирĕ, унăн чĕрĕклĕхлĕ структурине пăсать, çыхăнтаракан тканĕ сарăлса каять, паренхимă патологиллĕ регенерациленет; функцийĕсем енчен пĕверĕн çитменлĕх пулать тата порталлă гипертензипе аптăрать.
Пĕвер чирĕн сăлтавĕсем: хроникăллă алкоголизм (пĕверĕн алкоголлĕ цирроз чирĕсем тĕрлĕ çĕршывсенче 20 — 95%) тата вируслă гепатит ( 10—40%).