Коньяк

Коньяк бокалра

Конья́к — хаяр алкоголь ĕçми.

Кун çулĕ

Тăватăмĕш ĕмĕрте галл йăхĕсем римлянсенчен иçĕм ӳстерме,эрех тума ĕçĕпе палашаççĕ. 1909 çулта Коньяк тăвакан енĕ чикĕсем саккунпа палăртаççĕ. 1938 çулта Коньяк енĕ АОС (Appellation dOrigine Controlee) статус илет.Пысăк Коньяк енĕ ултă тăрăхна пайланă ( пĕтĕм лаптăкĕ га/иçĕ лаптăкĕ га ) :

• Grande Champagne ( Гранд е Пысăк Шампань )
• Petite Champagne ( Пти е Пĕчĕк Шампань )
• Borderies ( Бордери )
• Fin Bois ( Фзн Буа )
• Bons Bois ( Бон Буа )
• Bois Ordinaires ( Буа Ординэр )

Паян (2010 çул) Коньяк тăрăхра 80 пин гектарсемра иçĕм çырли ӳстереççĕ.Коньяк бизнесра яхăн 40 пин çинсем ĕçлеççĕ: 30 пин- ялхуçалăхра, 6 пин- усламçăсем,900- кĕленче тата пăкки тăвакансем,700- уйăрса кăлармалли ĕçре,600- пичкеçĕсем.

Иçĕм сорчĕсем

Коньяк шурă иçĕм сорчĕсемчен тăваççĕ. 1938 çулта ку сорчĕсене усă курма саккунпа ирĕк панă: Ugni Blanc( Юни блан ), Folle Blanche(Фоль Бланш), Colombard ( Коломбар ), Blanc Rame e Meslier Saint-Francois ( Мелье Сен-Франсуа ) ,Jurancon ( Жюрансон ) ,Montils( Мăнтиль ),Semillon ( Семильон ), Selekt ( Селект ), Folignan ( Фолиньян ) (2005 çултан ).Cĕнекен сорчĕсем : Юни блан,Фоль Бланш тата Коломбар.Паян 90 % коньяктăвакансем Юни блан сорчĕ усă кураççĕ.Уньи Блан - сиввĕ тӳсекен,пысăк тухăçлă сорчĕ.Иçĕм çырлисене юпа уйăхра пуçтарма тытăнаççĕ (чилайăш- машинăсемпе).

Коньяк тăвакансем

Курвуазье ХО

2001 çулта 707 коньяк тăвакансем пулнă: 475 - пĕчĕк хуçалăхсем тата 228- усламçăсем(негоциантсем).Паян Коньяк тăрăхра çирĕм пилĕк чи пысăк хуçалăхсем 88 % коньякĕ кăлараççĕ. Ку шутĕнче "Пысăк Тăватă Ушкăн" пур: Hennessy,Remy Martin,Martell тата Courvoisier.

• Чи пысăк коньяктăвакансем

коньяк тăвакансем	чăвашла	никĕсленĕ çул	хула	иçĕм лаптăкĕ га	чи чаплă коньяксем	хуçисем
Bisquit	Бискит	1819	Rouillac	180	Privilege Grande Champagne	Pernod-Ricard
Camus	Камю	1863	Cognac	150	Extra, Jubilee	Камю çемье
Chabasse & Bowen	Шабас тата Бăуэн	1818	Jean d'Angely	çук	Chabasse Baccarat, Bowen Extra	Шабас çемье
Chateau de Montifaud	Шатă де Мăнтифă	1830	Jarnac	50	Heritage Maurice Vallet	Валле çемье
Courvoisier	Курвуазье	1835	Jarnac	?	Succession J.S., Initiale Extra	Beam Global Spirits & Wine Inc.
Delamain	Дэламэн	1824	Jarnac	çук	Reserve de la Famille	Дэламэн çемье
A.E.Dor	Амадей-Эдуард Дăр	1858	Jarnac	20	№ № 9,10,11, Soleil dAusterlitz 1805	?
Frapin	Фрапен	?	Segonzac	215	Cuvee Francois Rabelais	Куэнтрă çемье
Gautier	Гăтье	1755	Aigre	çук	Tradition Rare-Vieille Reserve	Marie-Brizard
Gaston de Lagrange	Гастăн де Лагранж	?	1974	çук	XO Grande Champagne	Bacardi-Martini
Leopold Gourmel	Леăпăльд Гурмель	1979	Gente	44	Quintessense	Блан çемье
A.Hardy	Антуан Арди	1863	Cognac	çук	Noces de Diamant, Perfection	Арди çемье
Hennessy	Хеннесси(Эннесси)	1765	Cognac	?	Richard Hennessy, Timeless	LVMH
Hine	Хайн(Айн)	1817	Cognac	çук	Talent de Thomas Hine	CL Financial
Guy Lheraud	Ги Лерă	1970	Angeac	55	Charles X, An 1934	Лерă çемье
Martell	Мартель	1715	Cognac	270	L'Or, Creation, L'Art	Seagram's
Meukow	Меукăв(Мекăв)	1862	Cognac	?	Nec Plus Ultra, Rarissime	CCG
Otard	Ăтар	1795	Cognac	?	Extra	?
Remy Martin	Реми Мартэн	1724	Cognac	?	Louis XIII

Коньяк апелласьонсем (АОС)

• Cognac (пĕтĕм Коньяк тăрăхра туни коньяксем )
• Grande Champagne ( чи чаплă коньяксем )
• Petite Champagne
• Fine Champagne ( чи сахал 50 % спирчĕсем Grande Champagne тăрăхран )
• Borderies
• Fin Bois
• Bons Bois

Технологи

Иçĕм çырлисене пусăмпа ватса сĕтĕк юхтараççĕ.Пулнă сĕтĕкрен шурă пылаксăр эрех тăваççĕ.Хĕллĕ е çуркунне (ака уйăх çитмен самантра) эрех аламбик урлă иккĕ хут юхтарса хаяр спирчĕ тăваççĕ.

Усрав

Пулас коньякна юман пичкере усравлаççĕ.Чи чаплă пичкесем (ăшлăхĕ 270-500л) Лимузен департаменри юмансемчен тăваççĕ. О-де-ви тултарнă пичкесене усравма тĕттĕм пӳлемре ( фр.-chais- "шэ" ) вырнаçтараççĕ.Кунта коньяк тăвакан ăста ( фр.-maitre de chai- "мэтр де шэ" ) спирчĕ аталану çулна тишкерӳ тăвать.Ку чи кăткăс,чыслă тата пултарулă ĕçĕ.Çавăнпа паян мэтр де шэ Коньяк тăрăхра чи хисеплĕ этем. Усрав самантра спирчĕре кашни çуллан улшăнусем пыраççĕ :

• яхăн 2-3 % спирчĕ ашлăхран пăса тухать ( фр.- la part des angels-"пирĕшти пайĕ" );
• спирчĕ хăватлăхна чакарать ( пĕр çулта 0,5 % );
• çунтарса илнĕ пичке шурă сăпиртна тĕсĕ парать.Малтан шупка сарă,кайран - сарă-ылтăн тĕслĕ коньяк пулать;
• спирчĕ аталанать:çамрăк "сивĕч" коньякĕ "чăмăрланать","çумçелеть",кăткăс чипер шăши тата тути илет.

Чи пысăк усрав ĕмĕрĕ- 60-70 çул.Ытларах усравлама тăн çук.Маллашне коньяк аталанмасть-чилайях пăса тухать.Çавăнпа коньяктăвакансем 60-70 çулхи коньяксене пысăк кĕленчесене (30л) куçараççĕ-те урăх пӳлемре ( фр.-paradis-"паради=çăтмах" ) вырнаçтараççĕ.Коньяк кĕленчере аталанмасть.

Хутăшлăх

Хутăшлăх-(фр. assemblage)-тĕрлĕ коньяк спирчĕсемрен (тĕрлĕ çулхи,тĕрлĕ вырăнтан)чаплă коньяк туни ĕçĕ.

Классификаци

Саккунпа (юлашки саккун 23 çурла 1983 çулта çĕнĕлетнĕ) коньяксене усрав вăхăчĕпе классификаци тунă :

• VS-Very Special- 2 çул юман пичкере усранă ;
• VSOP-Very Superior Old Pale- чи çамрăк спирчĕ 4 çул усранă;
• XO-Extra Old- чи çамрăк спирчĕ 6 çул усранă.