Пĕвер: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
п робот хушрĕ: km:ថ្លើម |
п Bot: Migrating 122 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9368 (translate me) |
||
27-мĕш йĕрке: | 27-мĕш йĕрке: | ||
{{Link GA|cs}} |
{{Link GA|cs}} |
||
[[af:Lewer]] |
|||
[[am:ጉበት]] |
|||
[[an:Figado]] |
|||
[[ang:Lifere]] |
|||
[[ar:كبد]] |
|||
[[arc:ܟܒܕܐ]] |
|||
[[ast:Fégadu]] |
|||
[[av:ТӀул]] |
|||
[[ay:K'iwcha]] |
|||
[[az:Qaraciyər]] |
|||
[[be:Печань]] |
|||
[[be-x-old:Печань]] |
|||
[[bg:Черен дроб]] |
|||
[[bn:যকৃৎ]] |
|||
[[br:Avu]] |
|||
[[bs:Jetra]] |
|||
[[ca:Fetge]] |
|||
[[ckb:جەرگ]] |
|||
[[cs:Játra]] |
|||
[[cy:Afu]] |
|||
[[da:Lever]] |
|||
[[de:Leber]] |
|||
[[diq:Kezebe]] |
|||
[[dv:ފުރަމޭ]] |
|||
[[el:Ήπαρ]] |
|||
[[en:Liver]] |
|||
[[eo:Hepato]] |
|||
[[es:Hígado]] |
|||
[[et:Maks]] |
|||
[[eu:Gibel]] |
|||
[[fa:کبد]] |
|||
[[fi:Maksa]] |
|||
[[fr:Foie]] |
|||
[[ga:Ae]] |
|||
[[gd:Àdha]] |
|||
[[gl:Fígado]] |
|||
[[hak:Kôn-tshóng]] |
|||
[[he:כבד]] |
|||
[[hi:यकृत]] |
|||
[[hr:Jetra]] |
|||
[[ht:Fwa]] |
|||
[[hu:Máj]] |
|||
[[hy:Լյարդ]] |
|||
[[id:Hati]] |
|||
[[io:Hepato]] |
|||
[[is:Lifur]] |
|||
[[it:Fegato]] |
|||
[[ja:肝臓]] |
|||
[[jv:Ati]] |
|||
[[ka:ღვიძლი]] |
|||
[[kk:Бауыр (орган)]] |
|||
[[km:ថ្លើម]] |
|||
[[kn:ಯಕೃತ್ತು]] |
|||
[[ko:간]] |
|||
[[ku:Kezeb]] |
|||
[[la:Iecur]] |
|||
[[lbe:ТтиликӀ]] |
|||
[[lez:Лекь (анатомия)]] |
|||
[[lmo:Fídech]] |
|||
[[ln:Libale]] |
|||
[[lt:Kepenys]] |
|||
[[lv:Aknas]] |
|||
[[mhr:Мокш]] |
|||
[[mk:Црн дроб]] |
|||
[[ml:കരൾ]] |
|||
[[mn:Элэг]] |
|||
[[mr:यकृत]] |
|||
[[ms:Hati]] |
|||
[[mt:Fwied]] |
|||
[[my:အသည်း]] |
|||
[[nah:Ēltapachtli]] |
|||
[[nds:Lebber]] |
|||
[[new:सें]] |
|||
[[nl:Lever]] |
|||
[[nn:Lever]] |
|||
[[no:Lever]] |
|||
[[oc:Fetge]] |
|||
[[om:Tiruu]] |
|||
[[or:ଯକୃତ]] |
|||
[[pag:Altey]] |
|||
[[pam:Ate]] |
|||
[[pl:Wątroba]] |
|||
[[pnb:کلیجہ]] |
|||
[[ps:اينه]] |
|||
[[pt:Fígado]] |
|||
[[qu:Kukupin]] |
|||
[[ro:Ficat]] |
|||
[[ru:Печень]] |
|||
[[rue:Печунка]] |
|||
[[sa:यकृत्]] |
|||
[[sah:Быар]] |
|||
[[scn:Fìcatu]] |
|||
[[sh:Jetra]] |
|||
[[simple:Liver]] |
|||
[[sk:Pečeň]] |
|||
[[sl:Jetra]] |
|||
[[sn:Chitaka]] |
|||
[[so:Beer (xubin)]] |
|||
[[sq:Mëlçia]] |
|||
[[sr:Јетра]] |
|||
[[su:Ati]] |
|||
[[sv:Lever]] |
|||
[[sw:Ini]] |
|||
[[ta:கல்லீரல்]] |
|||
[[te:కాలేయం]] |
|||
[[tg:Ҷигар]] |
|||
[[th:ตับ]] |
|||
[[tk:Bagyr]] |
|||
[[tl:Atay]] |
|||
[[tr:Karaciğer]] |
|||
[[ug:جىگەر]] |
|||
[[uk:Печінка]] |
|||
[[ur:جگر]] |
|||
[[vec:Figà]] |
|||
[[vi:Gan]] |
|||
[[wa:Foete]] |
|||
[[war:Atay]] |
|||
[[yi:לעבער]] |
|||
[[za:Daep]] |
|||
[[zh:肝臟]] |
|||
[[zh-min-nan:Koaⁿ]] |
|||
[[zh-yue:肝]] |
02:51, 9 Пуш уйӑхӗн 2013 вӑхӑтри верси
Пĕвер (hepar) — çурăм шаммиллĕ чĕрчунсен, çав шутра çыннăн шалти, хырăм ăшĕнчĕ вырнаçнă, пурнăçа кирлĕ физиологиллĕ тĕрлĕ ĕçсем тăвакан пушмаклă мар органĕ.
Пĕверĕн тĕп функцийĕсем
- тĕрлĕ ют япаласене (ксенобиотиксене) пĕтересси, тĕслĕхрен аллергенсене, наркăмăшсене тата токсинсене ытлах сиенлĕ мар, сахалрах токсиклă е ăшчикрен çăмăл кăлармалли çыхăнусене куçарасси;
- ытлашши гормонсене, медиаторсене, витаминсене, çавăн пекех токсикăллă тата улăштару вĕççин япалисене те, тĕслĕхрен, аммиака, фенола, этанола, ацетона, кетон йӳçĕкĕсене пĕтерсе организăмран кăларасси;
- апат-çимĕçе хырăмра (çĕртересси) пайласа хурасси, чĕрчуна энергетика кирлĕхĕсене «энергетика укçипе» — глюкозăпа тивĕçтересси, хăват çăлкуçĕсене (ирĕклĕ çу йӳçĕкне, амин йӳçĕкне, глицерина, сĕт йӳçĕкне) глюкозăна куçарасси (глюконеогенез ĕçĕ);
- хăвăрт энергетика куçăмлă гликогена тултарасси тата упрасси, углевод ылмаштарăвне йĕркелесе тăрасси;
- хăшпĕр витаминсене тултарасси тата упрасси (уйрăмах пĕверте çупа ирĕлекен А, D, шывра ирĕлекен B12 витамин чылай), çаплах микроэлементсен катионĕсен ĕречĕ, тĕслĕхрен, тимĕр, пăхăр тата кобальт катионĕсем;
- юн тăвас ĕçсене хутшăнать, сăмахран чылай белоксен юн плазмин — альбуминсен, альфа- тата бета-глобулинсен, тĕрлĕ гармонсемпе витаминсен транспорт белокĕсен, юна çыхакан тата юн çыхăнăвне хирĕç йĕркеллĕ белоксен тата ыттисен синтĕсĕ;
- холестериннпа унăн эфирĕсене, липидсене, фосфолипидсене, липопротеидсене тата липид ылмаштарăвĕсене йĕркелесе тăрать;
- ват йӳçĕкĕпе билирубин синтĕсĕ, ват йӳçсе тухни;
- çавăн пекех чылай юн калăпăшне упрать: юн çухатсан е шок пулсан, пĕвере юн турттаракан тымарсем хĕсĕнеççĕ те пĕрлĕ пăрăхсене тивĕçтерӳлĕх юна параççĕ .
Пĕверĕн чирĕ-амакĕ
- Пĕвер циррозĕ — хроникăллă аталанса пыран пĕвер чирĕ, унăн чĕрĕклĕхлĕ структурине пăсать, çыхăнтаракан тканĕ сарăлса каять, паренхимă патологиллĕ регенерациленет; функцийĕсем енчен пĕверĕн çитменлĕх пулать тата порталлă гипертензипе аптăрать.
Пĕвер чирĕн сăлтавĕсем: хроникăллă алкоголизм (пĕверĕн алкоголлĕ цирроз чирĕсем тĕрлĕ çĕршывсенче 20 — 95%) тата вируслă гепатит ( 10—40%).