Хакассем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

Йӗркешерӗн

10:30, 9 Пуш уйӑхӗн 2013 вӑхӑтри верси

В. И. Суриков. Хакас хĕрарăмĕн сăн-пичĕ. 1909 çул.

Хакассем (хăйсене тадар, нум. х. тадарлар теççĕ), патша тытăмĕн тапхăрĕнче вырус докуменчĕсенче минуси́н тутарĕсем, абака́н (енисе́й) тутарĕсем, а́чин тутарĕсем) — Раççей тĕрĕк халăхĕ, Çĕпĕрĕн кăнтăр çĕрĕнче (Минусин котловини) пурăнакан халăх. Хакаси Республикин титуллă этносĕ.

Халăх йышĕ — 75,6 пин çын (2002).

Халăх тĕнĕ — шаман тĕнĕ, XIX ĕмĕрте нумайăшне православи тĕнне (хăш чух вăйпа хĕсĕрлесе) кĕртнĕ.

Этносăн ушкăнĕсем

качинсем (хааш, хаас);
сагайсем (са ай);
кызылсем (хызыл);
койбалсем (хойбал) - чи малтан камаси чĕлхипе усă курнă, вăл урал чĕлхе çемйин самоди чĕлхе ушкăнĕн кăнтăр пайне кĕрет;
бельтирсем

Хакассемпе этеплĕхĕпе, чĕлхепе теленгитсем, телеутсем çывăх.

Чĕлхе

Хакас чĕлхи тĕрĕк чĕлхисен тухăç-хун пайĕн уйгур ушкăнне кĕрет, чĕлхе тăватă диалектран тытăнса тăрать: качин, сагай, кызыл тата шор. Хальхи çырулăхĕ кириллица никĕсĕпе.

Каçăсем

Хакассем
[1]Beyaz Arif Akbas, "Khakassia: The Lost Land", Portland State Center for Turkish Studies, 2007.

Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.

@@ 29-мĕш йĕрке: / 29-мĕш йĕрке: @@
 [[Категори:Çĕпĕр халăхĕсем]]
 [[Категори:Хакаси]]
-[[an:Khacasos]]
-[[az:Xakaslar]]
-[[be:Хакасы]]
-[[bg:Хакаси]]
-[[ca:Khakassos]]
-[[cs:Chakasové]]
-[[de:Chakassen]]
-[[en:Khakas people]]
-[[es:Jakasios]]
-[[et:Hakassid]]
-[[fi:Hakassit]]
-[[fr:Khakasses]]
-[[hi:ख़कास लोग]]
-[[hr:Hakasi]]
-[[it:Chakassi]]
-[[ja:ハカス人]]
-[[ko:하카스인]]
-[[ky:Хакастар]]
-[[lt:Chakasai]]
-[[mk:Хакази]]
-[[mn:Хакас ястан]]
-[[nl:Chakassen]]
-[[pl:Chakasi]]
-[[pt:Khakas]]
-[[ru:Хакасы]]
-[[sah:Хакаастар]]
-[[sh:Hakasi]]
-[[sr:Хакаси]]
-[[tr:Hakaslar]]
-[[tt:Хакаслар]]
-[[uk:Хакаси]]
-[[zh:哈卡斯人]]