Крым тутарĕсем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
п fixing dead links |
||
69-мĕш йĕрке: | 69-мĕш йĕрке: | ||
== Вуламалли == |
== Вуламалли == |
||
* [http://tavrika.by.ru/books/vozgrin_ists/html/index.htm Валерий Возгрин «Исторические судьбы крымских татар»] |
* [http://web.archive.org/20040610164304/tavrika.by.ru/books/vozgrin_ists/html/index.htm Валерий Возгрин «Исторические судьбы крымских татар»] |
||
* «Крымскотатарская энциклопедия», пуçтараканĕ Рефик Музафаров, Симферополь 1993-95. |
* «Крымскотатарская энциклопедия», пуçтараканĕ Рефик Музафаров, Симферополь 1993-95. |
||
19:25, 26 Юпа уйӑхӗн 2013 вӑхӑтри верси
крым тутарĕсем, крымсем qırımtatarlar, qırımlar къырымтатарлар, къырымлар | |
И. Гаспринский • Н. Челебиджихан | |
Тăван ячĕ | qırımtatarlar, qırımlar |
---|---|
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
Пурӗ: 500 000 - 2 000 000[8] Ӳспекстан:
1 803 (2001 ç. çырав)[7] | |
Чĕлхе | крым тутар, вырăс, турккă |
Тĕн | Ислам |
Кры́м тутарĕсем (крым-тут. qırımtatarlar, къырымтатарлар, ед. ч. qırımtatar, къырымтатар) е кры́мсем[9][10][11] (крым-тут. qırımlar, къырымлар, пĕр. х. qırım, къырым) — историлле Крымра чăмăртаннă халăх. Алтай çемьинчи тĕрĕк ушкăнĕнчи крым тутар чĕлхипе пуплеççĕ. Крым тутарĕсен чылайрахăшĕ — ханафит мазхабĕ йышĕнчи мусульман-суннитсем.
Кун-çулĕ
Этногенез
Крым ханлăхĕ
Раççей империнче
Граждан вăрçи тата Крым АССР-ĕ
Крым нимĕç оккупацинче
1941 çулхи чӳкĕн варринчен пуçласа 1944 çулхи çăвăн 12-мĕшĕччен Крыма нимĕç çарĕсем ярса илнĕ.
Тĕн
Крым тутарĕсен литератури
XX ĕмĕрти паллă крым тутарĕсен паллă çыравçисем:
- Амди Гирайбай
- Бекир Чобан-заде
- Эшреф Шемьи-заде
- Дженгиз Дагджи
- Шакир Селим
- Эмиль Амит
- Шамиль Алядин
- Эрвин Умеров
Субэтноссем
Апат-çимĕçĕ
Йăла ĕçми — буза.
Асăрхавсем
- ^ 1 тата 2 Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.
- ^ Этноатлас Узбекистана
- ^ О миграционном потенциале крымских татар из Узбекистана и др. к 2000 г.
- ^ 1989 ç. Халăх çыравĕпеУзбекистанра 188 772 крым тутарĕ пурăннă.([1]) Кун чухне, СССР аркансан пĕр енчен, Узбекистанри крым тутарĕсен пĕр пайĕ тăван çĕршывне Крыма таврăннине, тепĕр енчен — Узбекистанри чылай крым тутарĕ хăйне çыравра «тутар» тесе палăртать. Хаклавсемпе, 2000-мĕш çулсенче Узбекистанра 150 пине майлă крым тутарĕ пурăннă. чел.([2]). 1989 ç. Узбекистанра тутарсен йышĕ 467 829 çын ([3]) тата 2000 çулта 324 100 яхăн çын шутланнă; тутарсем крым тутарĕсемпе пĕрле 1989 ç. Узбекистанра 656 601 çын, 2000 ç. — 334 126 çын пурăннă. Крым тутарĕсем çак шутран хăш пайĕ пулать чăннипе (!), тĕп тĕрĕсси паллă мар. Официаллă 2000 ç. Узбекистанра 10 046 крым тутарĕ пулнă ([4])
- ^ Румынири 2002 ç. Халăх çыравĕпе наци йышĕ
- ^ 1, 2, 3 тата 4 Пĕтĕм Раççейри 2002 çулхи халăх çыравĕ. Тĕрĕсленĕ 24 Раштав уйӑхӗн 2009.
- ^ Болгарири 2001 ç. халăх çыравĕ
- ^ 500 пине яыхăн малтанхи СССР республикисенче, Румынире тата Болгарире, темиçе çĕр пин Турцире. Турцире наци шучĕпе статистикăна пичетлемеççĕ, çавна пула тĕп-тĕрĕс хыпар çук.
- ^ Тюркские народы Крыма. Караимы. Крымские татары. Крымчаки. Отв. ред. С. Я. Козлов, Л. В. Чижова. Мускав, Наука, 2003.
- ^ Озенбашлы Энвер Мемет-оглу. Крымцы. Сборник работ по истории, этнографии и языку крымских татар. Акмесджит, Доля, 1997.
- ^ Очерки истории и культуры крымских татар. Под. ред. Э. Чубарова. Симферополь, Крымучпедгиз, 2005.
Вуламалли
- Валерий Возгрин «Исторические судьбы крымских татар»
- «Крымскотатарская энциклопедия», пуçтараканĕ Рефик Музафаров, Симферополь 1993-95.
Çавăн пекех пăхăр
Крым тутарĕсем Викиампарта? |
- Крым тутарĕсен гимнĕ
- Крым тутарĕсен этеплĕхĕ
- Фильм «Испытание любви»
- Крым ханлăхĕ
- Крым тутар халăхĕн меджлисĕ
- Милли Фирка —Крым тутарĕсен наци партийĕ.
Каçăсем
- Крым тутарĕсен этеплĕх сайчĕ
- Alem-i Medeniye — сайт, посвящённый крымскотатарской культуре
- Крымскотатарская музыка
- Крым тата крым тутарĕсем.
- Крым тутарĕсен виртуаллă кун-çул музейĕ Ларишес.
- Республиканская Крымскотатарская библиотека им. И. Гаспринского
- Декоративно-прикладное искусство крымских татар
- Каталог ссылок на крымскотатарские ресурсы
- Сайт крымской молодёжи
- Крым тутар порталĕ QIRIMTATAR.org
- Крым тутар çамрăкĕсен центрĕ
- «Бизим Къырым» (Пирĕн Крым) этем пĕрлĕх йĕркелĕвĕ
- Библиотека публикаций о крымских татарах (79 статья)
- Турцири крым тутарĕсен диаспори порталĕ
- Русский язык крымских татар как отражение национальной идентичности (акăлч.)
- Крым тутарĕсен юмахĕ-халапĕ
- Рославцева Л. И. Одежда крымских татар.
- «Свадеба крымских татар» советы от ведущего Владимира Никольского.
- Крым тутарĕсен туй йăли.
Тĕрĕк халăхĕсем | |
---|---|
Азербайджансем | Алтайсем | Балкарсем | Пушкăртсем | Гагаузсем | Долгансем | Сарă уйгурсем | Казахсем | Караимсем | Каракалпаксем | Караманлисем | Карапапахсем | Карачайсем | Кашкайсем | Крым тутарĕсем | Крымчаксем | Кумандисем | Кумăксем | Кăркăссем | Ногайсем | Саларсем | Тутарсем | Теленгитсем | Телеутсем | Тофаларсем | Трухменсем | Тупаларсем | Тувасем | Турккăсем | Турккă-месхетисем | Туркменсем | Туркомансем | Узбексем | Уйгурсем | Хакассем | Челкансем | Чăвашсем | Чулăмсем | Шорсем | Юрюксем | Якутсем |
Крым халăхĕсем |
|
---|---|
Алансем • Эрменсем • Беларуссем • Крым пăлхарĕсем • Крымские готы • Крымские греки • хунсем • Еврейсем • Итальянцы • Крым караимĕсем • Киммерийцы • Крым нимĕçĕсем • Крымчаксем • Печенеги • Половцы • Поляки • Русские • Сарматсем • Скифсем • Славянсем • Таврсем • Татары • Крымские татары • Украинцы • Хасарсем • Крым чиканĕсем • Крым эстонĕсем |