Во (кантон): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
73-мĕш йĕрке: | 73-мĕш йĕрке: | ||
''[[Pagus]] Valdensis'' латин ячĕ, ''Pays Vaudois'' франс ячĕ, çаплах Вăрман Çĕршывĕ — çак территорисене çак ятсене VII ĕмĕрте панă. |
''[[Pagus]] Valdensis'' латин ячĕ, ''Pays Vaudois'' франс ячĕ, çаплах Вăрман Çĕршывĕ — çак территорисене çак ятсене VII ĕмĕрте панă. |
||
1265 çулта [[Савойя херцăклăхĕ]] ярса илнĕ. [[Бургунд вăрçисем|Бургунд вăрçисенче]] [[Берн (кантон)|Берн кантонĕн]] çарĕсем хальхи Во территорин чылайăшне ярса илнĕ те 1536 çул тĕлне ăна аннексиленĕ. Нимĕçле пуплекен администрацие франс чĕлхиллĕ халăх ытлах юратманан. 1723 çулта Берна хирĕçле [[Давель Жан|Жан Давель]] ертсе пынипе пăлхав хыпса тухнă, ăна кĕçех пусарнă. |
|||
В 1265 году был захвачен [[Герцогство Савойя|Герцогством Савойя]]. В ходе [[Бургундские войны|Бургундских войн]] войска [[Берн (кантон)|кантона Берн]] захватили значительную часть современной территории Во, и к 1536 году аннексировали её. Немецкоговорящая администрация не всегда пользовалась популярностью у франкоязычного населения. В 1723 году произошло восстание против Берна под предводительством [[Давель, Жан|Жана Давеля]], которое было быстро подавлено. |
|||
== Пурăнан халăх == |
== Пурăнан халăх == |
14:14, 8 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016 вӑхӑтри верси
Во фр. Vaud, ним. Waadt | |||
| |||
Патшалăх | Швейцари | ||
---|---|---|---|
Статус | Кантон | ||
Администраци центрĕ | Лозанна | ||
Йĕркеленĕ вăхăт | 1803 | ||
Официаллă чĕлхесем | франс | ||
Пурăнан халăх | 734 356 çын | ||
Йышлăх | 228,62 çын/çм² (12-мĕш вырăн) | ||
Лаптăк | 3212,1 çм² | ||
Тинĕс шайĕнчи çӳллĕшĕ • Максималлă çӳллĕ вырăн |
| ||
Вăхăт тăрăхĕ | CET (UTC+1, çулла UTC+2) | ||
ISO 3166-2 кочĕ | CH-VD | ||
Автом. номерĕсен кочĕ | VD | ||
[vd | |||
{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице |
Во (фр. Vaud, ним. Waadt) — Швейцарин анăçĕнчи франс чĕлхиллĕ кантон. 734 356 çын пурăнать (2012), е кантонсем хушшинче 3-мĕш вырăн. Администраци центрĕ — Лозанна хула. Пурăнакан халăхăн çурри Лозанна агломерацинче вырнаçнă.
Географи
Лаптăк — 3212 км² (4-мĕш вырăн кантонсем хушшинче). Во кантон Швейцарин анăçĕнче территорипе чи пысăкки. Вăл Леман кӳлĕн çыранĕнчен (Женева) Невшателпе Муртен кӳллисене çити тăсăлать. Анăç енче вăл Франципе (Эн, Юра тата Ду департаменчĕсем), çаплах кăнтăр енче (департамент Тури Савойя) чикĕ тытать.
Шалти чикĕсем: кăнтăр-анăçĕнче Женева кантонĕпе, çурçерте Невшатель кантонĕпе, тухăçра Берн тата Фрибур кантонĕсемпе, тата, юлашкинчен, кăнтăр-тухăçĕнче Вале кантонĕпе. Кунта иккĕ ту хысакĕ: Юра анăçра тата Альпы кăнтăр-тухăçра. Женева кӳлли хĕррипе капăр курортсем вырнаçнă, вĕсене Швейцари Ривьери теççĕ.
28 июня 2007 года террасовые виноградники Лаво были внесены во Всемирное наследие ЮНЕСКО.[1]
Истори
Pagus Valdensis латин ячĕ, Pays Vaudois франс ячĕ, çаплах Вăрман Çĕршывĕ — çак территорисене çак ятсене VII ĕмĕрте панă.
1265 çулта Савойя херцăклăхĕ ярса илнĕ. Бургунд вăрçисенче Берн кантонĕн çарĕсем хальхи Во территорин чылайăшне ярса илнĕ те 1536 çул тĕлне ăна аннексиленĕ. Нимĕçле пуплекен администрацие франс чĕлхиллĕ халăх ытлах юратманан. 1723 çулта Берна хирĕçле Жан Давель ертсе пынипе пăлхав хыпса тухнă, ăна кĕçех пусарнă.
Пурăнан халăх
Ытларахăшĕ франс чĕлхипе пуплет. Берн аннексилесен Во территоринче протестант тĕнĕ çирĕпленет. Тĕне тыткансем халĕ (2000) — протестантсем (40 %) тата католиксем (34 %). Католиксен йышĕ ӳсни иммиграципе çыхăннă: 2010 çулта 28 % ютçĕр çынĕ пурăннă.[2]
Администрациллĕ пайлану
2008 çулхи кăрлачăн 1-мĕшĕччен кантона 19 тăрăх кĕнĕ: Обонн, Коссонэ, Эшаллен, Эгль, Орб, Ролль, Ньон, Грансон, Валле, Лозанна, Лаво, Морж, Мудон, Ивердон, Орон, Пейерн, Веве, Аванше, Вев, 2008 çулхи кăрлач хыççăн — 10 тăрăх:
- Эгль (Aigle)
- Бруа-Вюлли (Broye-Vully)
- Гро-де-Во (Gros-de-Vaud)
- Жюра-Нор-Водуа (Jura-Nord vaudois)
- Лозанна (Lausanne)
- Лаво-Орон (Lavaux-Oron)
- Морж (Morges)
- Ньон (Nyon)
- Уэст-Лозаннуа (Ouest lausannois)
- Ривьера-Пеи-д’Эно (Riviera-Pays-d’Enhaut)
Патшалăх тытăмлăхĕ
Саккун тăвакан орган — Мăн Канаш (Grand Conseil), ĕçтăвакан орган — Патшалăх Канашĕ (Conseil d'État), апелляци инстанци суче — Кантон Сучĕ (Tribunal cantonal), пĕрремĕш инстанци сучĕсем — район сучĕсем (Tribunaux d’arrondissement).
Экономика
Побережье Женевского озера, включая Швейцарскую ривьеру, является крупным центром туристического бизнеса. В равнинной части кантона развито сельское хозяйство, в частности, Во является вторым по объёму производителем вина в Швейцарии.
В Веве находится главный офис Nestlé, крупнейшего в мире производителя продуктов питания; в Лозанне — операционный центр Philip Morris International, а также главный офис Banque Cantonale Vaudoise, одного из крупнейших швейцарских банков; рядом с городом Морж — штаб-квартира производителя компьютерного оборудования Logitech.
Долина Жу на территории кантона является одним из центров производства швейцарских часов. Здесь располагаются производства многих известных фирм — Audemars Piguet, Blancpain, Patek Philippe, Vacheron Constantin и Jaeger-LeCoultre.
Пĕлӳлĕх
Кантон территоринче темиçе вĕренӳ керменĕ вырнаçнă, çав шутра Лозанна университечĕ, Лозанна федераци политехника шкулĕ, Ивердон Аслă Инженер Шкулĕ
Асăрхавсем
Каçăсем
- Во кантонĕн официаллă сайчĕ (фр.)
- Во кантонĕн саккун тăваслăхĕ
- Сайт туристической организации Женевского озера
Швейцари кантонĕсем |
||
---|---|---|
Аргау | Аппенцелль-Аусерроден | Аппенцелль-Иннерроден | Базель-Штадт | Базель-Ланд | Берн | Вале | Во | Гларус | Граубюнден | Женева | Золотурн | Люцерн | Невшатель | Нидвальден | Обвальден | Санкт-Галлен | Тичино | Тургау | Ури | Фрибур | Цуг | Цюрих | Шаффхаузен | Швиц | Юра |