Сергеев Леонид Павлович: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Сергеев Леонид Павлович
	Сергеев Леонид Павлович
Çуралнă вăхăт:	1929, çĕртме, 3
Çуралнă вырăн:	Çурлатăри ялĕ, Муркаш районĕ, Чăваш АССР, РСФСР, ССРП
Патшалăх:	Раççей Федерацийĕ
Ăслăх сфери:	Филологи, диалектологи
Ăсчах степенĕ:	филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ
Альма-матер:	Чăваш патшалăх педагогика университечĕ

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

09:04, 14 Ҫӗртме уйӑхӗн 2016 вӑхӑтри верси

Фёдоров хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Сергеев Леонид Павлович (1929, çĕртме, 3, Çурлатăри ялĕ, Муркаш районĕ, Чăваш АССР çур.) — чăваш чĕлхеçи, филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ. Раççей Федерацийĕн (2002) тата Чăваш Республикин (1990) тава тивĕçлĕ ăслăх ĕçченĕ. Чăваш Енĕн Патшалăх парнин лауреачĕ (1992), Чăваш Енĕн Ăслăхпа ӳнер наци академийĕн Н. И. Ашмарин ячĕллĕ парне лауреачĕ (2002). 2000 çулта Раççей Федерацийĕн профессиллĕ аслă пĕлĕвĕн хисеплĕ ĕçченĕ ятне панă.

Пурнăçĕ

1929 çулхи çĕртме уйăхĕн 3 Чăваш Енĕн Муркаш районĕнчи Çурлатăри ялĕнче çуралнă.

1950 çулта Чăваш патшалăх пединститучĕн филологи факультетне, 1964 çулта чăваш чăлхипе литература кафедрин аспирантурине пĕтернĕ. Вĕрентекен, шкул директорĕ, районти çутĕç пайĕн пуçлăхĕ, ăслăлăх сотрудникĕ пулнă. Пĕр вăхăт Ăслăлăх тĕпчевĕсен институчĕн (халĕ ЧПГĂИ) чĕлхе пайне, вун икĕ çул (1972-1984) РСФСР Çутĕç министерствин Наци шкулĕсен ăслăлăх тĕпчев институчĕн Шупашкарти лабораторине ертсе пынă.

1984 —1991 çулсенче педагогика институчĕн пуçламăш вĕрентӳ кафедрин тата чăвашпа вырăс чĕлхисен кафедрин пуçлăхĕ пулнă. Халĕ — педуниверситетăн чăваш чĕлхи кафедрин профессорĕ.

«Чăваш чĕлхин Вăрмар калаçăвĕ» темăпа кандидат диссертацине (1965), «Чăваш чĕлхин диалект системи (Диалектологи атласĕ)» темăпа доктор диссертацине (1973) хӳтĕленĕ. 300 ытла ăслăлăх, вĕренӳ, вĕрентӳпе меслетлĕх ĕçĕсен авторĕ. Наука шыравĕсен тĕп теми — тĕрлĕ вырăнти чăвашсен калаçу уйрăмлăхĕсем. Унăн ĕçĕсене В.М. Жирмунский, М.Ш. Ширалиев (Баку) академиксем, Ш.Ш. Сарыбаев профессор (Алма-Ата) тата ытти паллă ученăй-диалектологсем пысăк хак панă.

Леонид Павлович чăваш лексикографине те чылай пуянлатрĕ: «Чăваш чĕлхин тӳнтер словарьне», «Чĕлхе терминĕсен ăнлантаруллă словарьне», тĕрлĕ йышши фразеологи, синонимсемпе антонимсен тата орфографи словарĕсене пичетлесе кăларчĕ.

Ача сачĕнчен пуçласа аслă шкул таранах Леонид Сергеев ăсталанă вĕренӳ кĕнекисемпе усă кураççĕ. Аслă шкулсем валли кăна 9 вĕренӳ кĕнеки пичетлесе кăларнă, вĕсенчен пĕри — «Чăваш чĕлхи» (ăна çырма В.И.Котлеев хутшăннă) Чăваш Республикин Патшалăх премине илме тивĕç пулнă.

Леонид Сергеев гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн ăслăлăх канашĕн йышне кĕрет, аспирантсене ертсе пырать.

Ăслăх ĕçĕсем

Чăваш чĕлхин диалектологи словарĕ. Ш., 1968;
Чăваш диалектологийĕ. Аслă шкулсен вĕренӳ кĕнеки. Ш., 1992;
Чăваш чĕлхи. Аслă шкулсен чăваш филологи факультечĕссм валли. Ш., 1993;
Кивĕ чăваш çырулăхĕ. Вĕренӳ кĕнеки. Ш., 1988;
Чăваш чĕлхи методики. Пуçламăш шкул учителĕсемпе вĕсене хатĕрлекен факультет студенчĕсем валли. Ш., 2002 (ытти авторсемпе пĕрле);
Моргаушский район. Краткая энциклопедия. Ч., 2002.

Вуламалли

Тепляшина Т.И. Л.П. Сергеев. Диалектологический словарь чувашского языка. Ч., 1968. // Советское финноугроведение. Уфа, 1969;
Чернов М.Ф. Чăвашсен паллă диалектологĕ // Ялав. 1979. 6 №;
Павлов И.П. Чăваш чĕлхин паллă тĕпчевçи // Тăван Атăл. 1979. 6 №;
Петров Н.П. Первое вузовское//Сов. Чувашия. 18.1.1989;
Горшков А.Е. Паллă профессорăн çĕнĕ кĕнекисем // Хыпар. 27.1.1996;
Федотов М.Р. Пурсăмăра та кирлĕ грамматика // Ком. ялавĕ. 14.1.1989.

Асăрхавсем

Каçăсем

@@ 1-мĕш йĕрке: / 1-мĕш йĕрке: @@
+{{Пĕр хушаматлисем|Фёдоров}}
-'''Сергеев Леонид Павлович''', — чăваш чĕлхеçи, филологи ăслăлăхĕсен тухтăрĕ. [[1929]] çулхи [[çĕртме, 3|çĕртме уйăхĕн 3]] [[Чăваш Енĕн Муркаш районĕ]]нчи [[Çурлатăри]] ялĕнче çуралнă. Раççей Федерацийĕн ([[2002]]) тата Чăваш Респ. ([[1990]]) ăслăлăхăн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ ятне тивĕçлĕ пулнă. Чăваш Енĕн Патшалăх премийĕн лауреачĕ ([[1992]]), Чăваш Енĕн Ăслăлăхпа ӳнер наци академийĕн Н.И.Ашмарин ячĕллĕ премийĕн лауреачĕ ([[2002]]) пулнă. [[2000]] çулта Раççей Федерацийĕн профессиллĕ аслă пĕлĕвĕн хисеплĕ ĕçченĕ ятне панă.
+{{Ăсчах
+|Ят                   = Сергеев Леонид Павлович
+|Тăван ят             =
+|Ӳкерчĕк           =
+|Анлăшĕ               = 200px
+|Алпусни              =
+|Çуралнă вăхăт        = [[1929]], [[çĕртме, 3]]
+|Çуралнă вырăн        =  [[Çурлатăри]] ялĕ, [[Муркаш районĕ]], {{ÇВ|Чăваш АССР|Чăваш Енре}}, [[РСФСР]], [[ССРП]]
+|Вилнĕ вăхăт          =
+|Вилнĕ вырăн          =
+|Гражданлăх           = Раççей Федерацийĕ
+|Ăслăх сфери          = Филологи, диалектологи
+|Ӗç вырăнĕ            = И. Я. Яковлев ячĕллĕ ЧППУ
+|Альма-матер          = Чăваш патшалăх педагогика университечĕ
+|Ăсчах степенĕ        = филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ
+|Паллă вĕренекенсем   =
+|Паллă                =
+|Чыславсем тата парнесем     =
+{{{!}} style="background:transparent"
+{{!}}  {{!!}}
+{{!}}}
+{{!}}}
+|Сайт =
+}}
+{{Капăрлатмалла}}
+'''Сергеев Леонид Павлович''' ([[1929]], [[çĕртме, 3]], [[Çурлатăри]] ялĕ, [[Муркаш районĕ]], [[Чăваш АССР]] çур.) — чăваш чĕлхеçи, филологи ăслăхĕсен тухтăрĕ. Раççей Федерацийĕн ([[2002]]) тата Чăваш Республикин ([[1990]]) тава тивĕçлĕ ăслăх ĕçченĕ. Чăваш Енĕн Патшалăх парнин лауреачĕ ([[1992]]), Чăваш Енĕн Ăслăхпа ӳнер наци академийĕн Н. И. Ашмарин ячĕллĕ парне лауреачĕ ([[2002]]). [[2000]] çулта Раççей Федерацийĕн профессиллĕ аслă пĕлĕвĕн хисеплĕ ĕçченĕ ятне панă.
 ==Пурнăçĕ==
+[[1929]] çулхи [[çĕртме, 3|çĕртме уйăхĕн 3]] [[Чăваш Енĕн Муркаш районĕ]]нчи [[Çурлатăри]] ялĕнче çуралнă.
-[[1950]] çулта Чăваш патшалăх пединститучĕн филологи факультетне, [[1964]] çулта чăваш чăлхипе литература кафедрин аспирантурине пĕтернĕ. Вĕрентекен, шкул директорĕ, районти çутĕç пайĕн пуçлăхĕ, ăслăлăх сотрудникĕ пулнă. Пĕр вăхăт Ăслăлăх тĕпчевĕсен институчĕн (халĕ ЧПГĂИ) чĕлхе пайне, вун икĕ çул ([[1972]]-[[1984]]) РСФСР Çутĕç министерствин Наци шкулĕсен ăслăлăх тĕпчев институчĕн [[Шупашкар]]ти лабораторине ертсе пынă. [[1984]]—[[1991]] çулсенче педагогика институчĕн пуçламăш вĕрентӳ кафедрин тата [[чăваш чĕлхи|чăвашпа]] [[вырăс чĕлхи]]сен кафедрин пуçлăхĕ пулнă. Халĕ — педуниверситетăн чăваш чĕлхи кафедрин профессорĕ.
+[[1950]] çулта Чăваш патшалăх пединститучĕн филологи факультетне, [[1964]] çулта чăваш чăлхипе литература кафедрин аспирантурине пĕтернĕ. Вĕрентекен, шкул директорĕ, районти çутĕç пайĕн пуçлăхĕ, ăслăлăх сотрудникĕ пулнă. Пĕр вăхăт Ăслăлăх тĕпчевĕсен институчĕн (халĕ ЧПГĂИ) чĕлхе пайне, вун икĕ çул ([[1972]]-[[1984]]) РСФСР Çутĕç министерствин Наци шкулĕсен ăслăлăх тĕпчев институчĕн [[Шупашкар]]ти лабораторине ертсе пынă.
+[[1984]]—[[1991]] çулсенче педагогика институчĕн пуçламăш вĕрентӳ кафедрин тата [[чăваш чĕлхи|чăвашпа]] [[вырăс чĕлхи]]сен кафедрин пуçлăхĕ пулнă. Халĕ — педуниверситетăн чăваш чĕлхи кафедрин профессорĕ.
 «Чăваш чĕлхин Вăрмар калаçăвĕ» темăпа кандидат [[диссертаци]]не ([[1965]]), «Чăваш чĕлхин диалект системи (Диалектологи атласĕ)» темăпа доктор [[диссертаци]]не ([[1973]]) хӳтĕленĕ. 300 ытла ăслăлăх, вĕренӳ, вĕрентӳпе меслетлĕх ĕçĕсен авторĕ. Наука шыравĕсен тĕп теми — тĕрлĕ вырăнти чăвашсен калаçу уйрăмлăхĕсем. Унăн ĕçĕсене В.М. Жирмунский, М.Ш. Ширалиев ([[Баку]]) академиксем, Ш.Ш. Сарыбаев профессор ([[Алма-Ата]]) тата ытти паллă ученăй-диалектологсем пысăк хак панă.
-'''Леонид Сергеев''' чăваш [[лексикографи]]не те чылай пуянлатрĕ: «Чăваш чĕлхин тӳнтер словарьне», «Чĕлхе терминĕсен ăнлантаруллă словарьне», тĕрлĕ йышши [[фразеологи]], [[синонимсем]]пе [[антонимсем|антонимсен]] тата [[орфографи словарĕ]]сене пичетлесе кăларчĕ.
+Леонид Павлович чăваш [[лексикографи]]не те чылай пуянлатрĕ: «Чăваш чĕлхин тӳнтер словарьне», «Чĕлхе терминĕсен ăнлантаруллă словарьне», тĕрлĕ йышши [[фразеологи]], [[синонимсем]]пе [[антонимсем|антонимсен]] тата [[орфографи словарĕ]]сене пичетлесе кăларчĕ.
 [[Ача сачĕ]]нчен пуçласа [[аслă шкул]] таранах Леонид Сергеев ăсталанă вĕренӳ кĕнекисемпе усă кураççĕ. Аслă шкулсем валли кăна 9 вĕренӳ кĕнеки пичетлесе кăларнă, вĕсенчен пĕри — «Чăваш чĕлхи» (ăна çырма В.И.Котлеев хутшăннă) Чăваш Республикин Патшалăх премине илме тивĕç пулнă.
@@ 12-мĕш йĕрке: / 42-мĕш йĕрке: @@
 Леонид Сергеев гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕн ăслăлăх канашĕн йышне кĕрет, аспирантсене ертсе пырать.
+== Ăслăх ĕçĕсем ==
-==Ӗçĕсем==
 * Чăваш чĕлхин диалектологи словарĕ. Ш., [[1968]];
 * Чăваш диалектологийĕ. Аслă шкулсен вĕренӳ кĕнеки. Ш., [[1992]];
@@ 20-мĕш йĕрке: / 50-мĕш йĕрке: @@
 * Моргаушский район. Краткая энциклопедия. Ч., [[2002]].
+== Вуламалли ==
-==Литература==
 * Тепляшина Т.И. Л.П. Сергеев. Диалектологический словарь чувашского языка. Ч., 1968. // Советское финноугроведение. Уфа, 1969;
 * Чернов М.Ф. Чăвашсен паллă диалектологĕ // Ялав. 1979. 6 №;
@@ 28-мĕш йĕрке: / 58-мĕш йĕрке: @@
 * Федотов М.Р. Пурсăмăра та кирлĕ грамматика // Ком. ялавĕ. 14.1.1989.
+== Асăрхавсем ==
+{{асăрхавсем}}
+== Каçăсем ==
 [[Категори:Чăваш чĕлхи тĕпчевçисем]]