Нётер теореми: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
Статьяна йăлтах пушатрĕ
Тэг: тасатасси
Ellodanis5 (Сӳтсе яв | хушни)
646094 хутшăнакан Царевич Тихон (сӳтсе яв) кĕртнĕ № улшăнăва тавăрнă
Тэг: Пӑрахӑҫла
1-мĕш йĕрке: 1-мĕш йĕрке:
[[File:Noether theorem 1st page.png|thumb|[[Эмми Нётер]] хăйĕн теоремине ĕнентерсе çырнă статьян пуçламăшĕ. Статьяна [[нимĕç чĕлхи|нимĕçле]] çырнă]]
'''Нётер теореми''', — [[Эмми Нётер]] [[1918]]-мĕш çулта ĕнентернĕ [[теорема]]. Ăна чăн малтан [[Гёттинген]] [[шкул]]ĕн ăславçисем ([[Гильберт, Давид|Д. Гильберт]], [[Клейн, Феликс|Ф. Клейн]] тата [[Эмми Нётер]] хăй) палăртнă. Эмми Нётер — питĕ паллă хĕрарăм-математик.

Нётер теореми ак çакна кăтартса парать:
[[Çутçанталăк]]ра пур кашни сыхланав саккунне физикăлла системăн пĕр-пĕр татти-сыпписĕр [[симметри (физика)|симметрийĕ]] пырса тивет. Е тепĕр май: физикăлла системăн татти-сыпписĕр кашни [[симметри (физика)|симметрине]] [[çутçанталăк]]ра пур пĕр-пĕр сыхланав саккунĕ пырса тивет.

* [[Вăхăт]] пĕртикĕслĕхĕ [[энерги сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă,
* [[Уçлăх]] пĕртикĕслĕхĕ [[импульс сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă,
* Уçлăх [[изотропийĕ]] [[импульс саманчĕ сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă,
* [[Калибровкăлла симметри]] [[авăр сыхланнин саккунĕ]]пе çыхăннă.

Тата ытти те.
== Вуламалли ==
* Арнольд В. И. Математические методы классической механики, изд. 5-ое, — М.: Едиториал УРСС, 2003, ISBN 5-354-00341-5
* Ибрагимов Н. Х. Группы преобразований в математической физике. — М.: Наука, 280 с., 1983 г.
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* [http://arxiv.org/pdf/physics/0503066 Нётер статйине акăлчанла куçарни]
* [http://math.ucr.edu/home/baez/noether.html Статья о Теореме Нётер], by [[Баэс, Джон|John Baez]]{{ref-en}}
* [http://www.physics.ucla.edu/~cwp/articles/noether.asg/noether.html E. Noether’s Discovery of the Deep Connection Between Symmetries and Conservation Laws] by {{iw|Байерс, Нина|Nina Byers|en|Nina Byers}}
* [http://www.mathpages.com/home/kmath564/kmath564.htm Теорема Нётер] на MathPages.{{ref-en}}
* [http://arxiv.org/abs/hep-th/0602190 Symmetric energy-momentum tensor in Maxwell, Yang-Mills, and Proca theories obtained using only Noether’s theorem].{{ref-en}}
* ''Giachetta G., Mangiarotti L., [[Сарданашвили, Геннадий Александрович|Sardanashvily G.]]'' On the notion of gauge symmetries of generic Lagrangian field theory. — J. Math. Phys. '''50''' (2009) 012903; [http://xxx.lanl.gov/abs/0807.3003 arXiv 0807.3003].
* Физикăлла энциклопеди, статья [http://www.femto.com.ua/articles/part_1/1585.html Кварки].
*K. Nakamura et al. (Particle Data Group). PDGLive Particle Summary 'Quarks (u, d, s, c, b, t, b', t', Free)'. Particle Data Group (2011).

{{stub}}

[[Категори:Физика]]
[[Категори:Симметри]]
[[Категори:Ăслăх]]

22:09, 16 Раштав уйӑхӗн 2018 вӑхӑтри верси

Эмми Нётер хăйĕн теоремине ĕнентерсе çырнă статьян пуçламăшĕ. Статьяна нимĕçле çырнă

Нётер теореми, — Эмми Нётер 1918-мĕш çулта ĕнентернĕ теорема. Ăна чăн малтан Гёттинген шкулĕн ăславçисем (Д. Гильберт, Ф. Клейн тата Эмми Нётер хăй) палăртнă. Эмми Нётер — питĕ паллă хĕрарăм-математик.

Нётер теореми ак çакна кăтартса парать: Çутçанталăкра пур кашни сыхланав саккунне физикăлла системăн пĕр-пĕр татти-сыпписĕр симметрийĕ пырса тивет. Е тепĕр май: физикăлла системăн татти-сыпписĕр кашни симметрине çутçанталăкра пур пĕр-пĕр сыхланав саккунĕ пырса тивет.

Тата ытти те.

Вуламалли

  • Арнольд В. И. Математические методы классической механики, изд. 5-ое, — М.: Едиториал УРСС, 2003, ISBN 5-354-00341-5
  • Ибрагимов Н. Х. Группы преобразований в математической физике. — М.: Наука, 280 с., 1983 г.

Асăрхавсем

Каçăсем


Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.