Бериллий: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Тӳрлетӗве ӑнлантарман |
||
21-мĕш йĕрке: | 21-мĕш йĕрке: | ||
</ref>|201|1551|12,21|3243|309|5,0|гексагоналлă||22=a=2,286; c=3,584|1,567|1000}} |
</ref>|201|1551|12,21|3243|309|5,0|гексагоналлă||22=a=2,286; c=3,584|1,567|1000}} |
||
{{Пĕлтерĕшсем|Be (пĕлтерĕшсем)}} |
{{Пĕлтерĕшсем|Be (пĕлтерĕшсем)}} |
||
'''Берилли''' — тăваттăмĕш çăмăл элемент, атомĕ тăватă протонпа пилĕк нейтронран тăрать. |
|||
<!-- |
<!-- |
||
Ячĕ|Атом йывăрăшĕ| Тулаш ĕлки|Атом йывăрăшĕ|Атом радиусĕ|Ионизаци хăвачĕ|Электронлă конфигураци|Ковалент радиусĕ|Ион радиусĕ|Электроçуклăх|Электрод потенциалĕ|Йӳçĕклев степенĕсем|Тачăлăх|Удель ăшă калăпăш|Ăшă куçарулăх|Шăрану температури|Шăрану ăшăлăхĕ|Вĕрӳ температури|Пăслав ăшăлăхĕ|Моль калăпăшĕ|Чĕнтĕр тытăмĕ|Чĕнтĕр тапхăрĕ|c/a танлашăнни|Дебай температури |
Ячĕ|Атом йывăрăшĕ| Тулаш ĕлки|Атом йывăрăшĕ|Атом радиусĕ|Ионизаци хăвачĕ|Электронлă конфигураци|Ковалент радиусĕ|Ион радиусĕ|Электроçуклăх|Электрод потенциалĕ|Йӳçĕклев степенĕсем|Тачăлăх|Удель ăшă калăпăш|Ăшă куçарулăх|Шăрану температури|Шăрану ăшăлăхĕ|Вĕрӳ температури|Пăслав ăшăлăхĕ|Моль калăпăшĕ|Чĕнтĕр тытăмĕ|Чĕнтĕр тапхăрĕ|c/a танлашăнни|Дебай температури |
||
--> |
--> |
||
<!-- |
|||
--> |
|||
{| style="text-align: left; background-color: #FF9900; width: 100px; height: 100px;" border="0" cellpadding="4" cellspacing="0" |
{| style="text-align: left; background-color: #FF9900; width: 100px; height: 100px;" border="0" cellpadding="4" cellspacing="0" |
||
38-мĕш йĕрке: | 39-мĕш йĕрке: | ||
| colspan="2" | <big>'''Берилли'''</big> |
| colspan="2" | <big>'''Берилли'''</big> |
||
|} |
|} |
||
Ăна уранăн массине 50 килограмм вырăнне 250 грамма çитермелĕх (экран, куçлăх, пусса хĕстернĕ вырăнне) усă кураççĕ. |
|||
== Кун-çулĕ == |
== Кун-çулĕ == |
||
44-мĕш йĕрке: | 47-мĕш йĕрке: | ||
=== [[Çулăма çирĕплă материалсем]] === |
=== [[Çулăма çирĕплă материалсем]] === |
||
=== Ракетăн çунакан япали == |
=== Ракетăн çунакан япали === |
||
{| class="standard" |
{| class="standard" |
12:10, 28 Ака уйӑхӗн 2019 вӑхӑтри верси
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сĕлтĕлле металсем | Сĕлтĕлле-çĕрле металсем | Куçăмлă металсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çăмăл металсем | Металлоидсем | Инертлă газсем | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Берилли / Beryllium (Be) | |
---|---|
Атом номерĕ | 4 |
Ансат япалалăхăн курăмĕ |
çемçĕ шурă-кĕмĕл тĕслĕ метал |
Атом палăрăмĕсем | |
Атом масси (моль масси) |
9,01218 а. е. м. (г/моль) |
Атом радиусĕ | 112 пм |
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) |
898,8 (9,32) кДж/моль (эВ) |
Электронсен конфигурацийĕ | [He] 2s2 |
Химилле палăрăмсем | |
Ковалентла радиус | 90 пм |
Ион радиусĕ | 35 (+2e) пм |
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) |
1.57 |
Электрод потенциалĕ | −1,69 В |
Оксидлав капашĕсем | 2; 1 |
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
Тачăлăх | 1,848 г/см³ |
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 16,44[1] Дж/(K·моль) |
Ăшăяраслăх | 201 Вт/(м·K) |
Шăрану температури | 1551 K |
Шăраннин пайлавла ăшши | 12,21 кДж/моль |
Вĕрев температури | 3243 K |
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 309 кДж/моль |
Моль калăпăшĕ | 5,0 см³/моль |
Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
Решетке тытăмĕ | гексагоналлă |
Решетке периочĕ | a=2,286; c=3,584 Å |
c/a танлашăнни | 1,567 |
Дебай температури | 1000 K |
Берилли — тăваттăмĕш çăмăл элемент, атомĕ тăватă протонпа пилĕк нейтронран тăрать.
Be | 4 |
9,012182 | |
2s2 | |
Берилли |
Ăна уранăн массине 50 килограмм вырăнне 250 грамма çитермелĕх (экран, куçлăх, пусса хĕстернĕ вырăнне) усă кураççĕ.
Кун-çулĕ
Бериллипе унăн минералĕсене тĕпчев ĕçĕсене расççей химикĕ И.В.Авдеев (1818—1865) туса пынă. Вăлах бериллийĕн оксичĕ BeO тесе палăртнă, маларах йăнăшпа Be2O3 çырнă пулнă.
Çулăма çирĕплă материалсем
Ракетăн çунакан япали
Йӳçĕклекен | Удель туртăмĕ (Р1, çек) | Çунтару температури °С | Çунакан япала тачăлăхĕ г/см3 | Хăвăртлăх ӳсĕмĕ, ΔVид,25, м/çек | Çунакан япалан йывăрăш шучĕ % |
---|---|---|---|---|---|
Фтор | 323,3 çек | 4328 °C | 1,547 | 5014 м/çек | 13 % |
Тетрафторгидразин | 310,8 çек | 4234 °C | 1,19 | 4204 м/çек | 11 % |
ClF3 | 277,4 çек | 4075 °C | 1,85 | 4696 м/çек | 13 % |
ClF5 | 289,6 çек | 4176 °C | 1,762 | 4791 м/çек | 13 % |
Перхлорилфторид | 242,6 çек | 3593 °C | 1,709 | 3953 м/çек | 13 % |
Фтора йӳçлекен | 308,6 çек | 4177 °C | 1,561 | 4986 м/çек | 13 % |
Йӳçлĕк | 235,4 çек | 3637 °C | 1,21 | 3213 м/çек | 15 % |
Водород перекиçĕ | 276,8 сек | 3472 °C | 1,503 | 4231 м/çек | 18 % |
Азот кислоти | 256 сек | 2728 °C | 1,574 | 4005 м/çек | 24 % |
Усă курасси
Хутăш шăранчăксене пахалатни
Бериллие чылайлă тĕрлĕ шăранчăксене хушаççĕ, çав вара юлашкисене хытарать, çирĕплетет, вĕсенчен хатĕрленĕ япаласен çийĕ коррозие хирĕç тăма пултарать. Техникăра бериллиллĕ бронзăпа усă кураççĕ (пружинăллă перĕнӳсем). Хурçăна 0,5 % бериллие хушса тунă пружина хĕрлĕ тĕсе çитиччен хĕртнĕ чух пружинăлать.
Рентген техники
Берилли рентген пайăркисене начар пуçтарать, çавăнпа та унтан рентген пăрăхĕсенче пайăркасем тулашне тухмашкăн чӳречене хатĕрлеççĕ.
Атом энергетики
Атăм реакторĕсенче бериллипе нейтронсен хăвăртлăхне чакараççĕ. α-радиохастар нуклидсемпе хутăшра берилли ампуллă нейтронлă çăлкуçсенче, мĕншĕн тесен берилли-9 тĕшшисемпе α-пĕрчĕксен хутшăнăвĕнчен нейтронсем çуралаççĕ: 9Ве(α, n)12C.
Лазер материалĕсем
Лазер техникинче берилли алюминачĕнчен хатĕрленĕ хурçă е пластина пайăрка кăларать.
Изотопӗсем
Асăрхавсем
- ^ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Мускав: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 280. — 100 000 экз.