Чикĕ (математика): версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Интерактивная навигация по истории

← Унчченхи тӳрлетӳ Малалли тӳрлетӳ →

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

ВизуальныйВикитекст

Йӗркешерӗн

18:18, 30 Авӑн уйӑхӗн 2019 вӑхӑтри верси

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Чикĕ пăхăр.

Чикĕ — математикăлла анализра тĕпре тăракан ăнлавсенчен пĕри. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăх чикки тата функци чикки пур.

"Чикĕ" тенипе, XVII ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕсленĕ чухне Ньютон тата, çавăн пекех, XVIII ĕмĕрти математиксем (Эйлер, Лагранж) усă курнă. Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн çирĕп палăртавĕсене Больцано (1816-мĕш çул) тата Коши (1821-мĕш çул) кăларса тăратнă.

Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки

Тĕп статья: Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки

Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккине ак çапла паллă тăваççĕ: $\lim _{n\to +\infty }x_{n}$ . Кунта $n$ ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен $n$ $\in \mathbb {N}$ , вăл вара $+\infty$ ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.

Функци чикки

Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки $L$ пулакан функцин графикĕ

Тĕп статья: Функци чикки

Енчен те f чăн пĕлтерĕшсемлĕ функци-тĕк, c вара чăн хисеп пулсан, функци чиккине çапла çырса хума пулать

\lim _{x\to c}f(x)=L

Асăрхавсем

Каçăсем

Mathwords: Limit

Ку математикăпа вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.

@@ 1-мĕш йĕрке: / 1-мĕш йĕрке: @@
 {{Пĕлтерĕшсем|Чикĕ}}
 {{toc-right}}
-'''Чикĕ''' — [[математикăлла анализ]]ра тĕпре тăракан [[ăнлав]]сенчен пĕри. [[Умлăн-хыçлăнлăх чикки]] тата [[функци чикки]] пур.
+'''Чикĕ''' — [[математикăлла анализ]]ра тĕпре тăракан [[ăнлав]]сенчен пĕри. [[Хисепсен умлăн-хыçлăнлăх чикки]] тата [[функци чикки]] пур.
-"Чикĕ" тенипе,  [[XVII]] ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕçленĕ чухне  [[Ньютон, Исаак|Ньютон]], тата çавăн пекех  [[XVIII]] ĕмĕрти математиксем ([[Эйлер, Леонард|Эйлер]], [[Лагранж, Жозеф Луи|Лагранж]]) усă курнă. Умлăн-хыççăнлăхăн çирĕп палăртавĕсене [[Больцано, Бернард|Больцано]]  ([[1816]]-мĕш çул) тата  [[Коши, Огюстен Луи|Коши]] ([[1821]]-мĕш çул) кăларса тăратнă.
+"Чикĕ" тенипе,  [[XVII]] ĕмĕрте, интуици, туйăм-сисĕм шайĕнче, математикăлла анализа никĕсленĕ чухне  [[Исаак Ньютон|Ньютон]] тата, çавăн пекех,  [[XVIII]] ĕмĕрти математиксем ([[Эйлер, Леонард|Эйлер]], [[Лагранж, Жозеф Луи|Лагранж]]) усă курнă. [[Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕ]]н çирĕп [[палăртав]]ĕсене [[Больцано, Бернард|Больцано]]  ([[1816]]-мĕш çул) тата  [[Коши, Огюстен Луи|Коши]] ([[1821]]-мĕш çул) кăларса тăратнă.
-== Умлăн-хыççăнлăх чикки ==
+== Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки ==
-{{main|Умлăн-хыççăнлăх чикки}}
+{{main|Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чикки}}
-Умлăн-хыççанлах чикикне ак çапла паллă тăваççĕ: <math>\lim_{n\to +\infty} x_n</math>. Кунта <math>n</math> ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен <math>n</math> <math>\in\mathbb N</math>, вăл вара  <math>+\infty</math> ("плюс" вĕçсĕрлĕх) патнелле çеç туртăнма пултарать.
+Хисепсен умлăн-хыçлăнлăхĕн чиккине ак çапла паллă тăваççĕ: <math>\lim_{n\to +\infty} x_n</math>. Кунта <math>n</math> ăçталла туртăннине кăтартмасан та юрать, мĕншĕн тесен <math>n</math> <math>\in\mathbb N</math>, вăл вара  <math>+\infty</math> ("плюс" [[вĕçсĕрлĕх]]) патнелле çеç туртăнма пултарать.
 == Функци чикки ==
-[[File:Limit-at-infinity-graph.png|thumb|Аргуменчĕ "плюс" вĕçсĕрлĕх патнелле туртăннă чух чикки <math>L</math> пулакан функцин графикĕ]]
+[[File:Limit-at-infinity-graph.png|thumb|Аргуменчĕ "плюс" [[вĕçсĕрлĕх]] патнелле туртăннă чух чикки <math>L</math> пулакан [[функци (математика)|функцин]] графикĕ]]
 {{main|Функци чикки}}
-Енчен те {{math|''f''}}  [[чăн хисеп|чăн пĕлтерĕшсемлĕ]] функци,  {{math|''c''}}  [[чăн хисеп]] пулсан, вара функци чиккине çапла çырса хума пулать
+Енчен те {{math|''f''}}  [[чăн хисеп|чăн пĕлтерĕшсемлĕ]] функци-тĕк,  {{math|''c''}} вара  [[чăн хисеп]] пулсан,  функци чиккине çапла çырса хума пулать
 :<math> \lim_{x \to c}f(x) = L </math>