Кăмпасем: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр

Йӗркешерӗн

17:25, 28 Утӑ уйӑхӗн 2021 чухнехи хальхи верси

Кăмпа (Fungi е Mycota) — эукариотлă организмсене пĕрлештерекен, ӳсентăрансемпе чĕрчунсем хушшинче тăракан чĕрĕ çутçанталăкăн патшалăхĕ.

Кăмпа пур биологи шайĕче те — шывра, типĕ çĕр çинче тата сывлăшра – тĕл пулать. Вăл биосферăра паллă вырăн йышăнать, пур органикăллă материалсене те аркатать, çавăнпа чылай кăмпа хуçалăха пысăк сăтăр тăвать. Нумай кăмпа ӳсентăрансемпе чĕрчунсен (çыншăн та) паразичĕ шутланать, хăрушă чирсем сарать. Кăмпан тĕрлĕ тĕсĕсемпе хуçалăхра тата медицинăра усă кураççĕ.

Кăмпасем хунани[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Несĕллĕхсĕр ĕрчени[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кăмпасем çимĕç пуçтарни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пур кăмпа гетеротрофлă организм пулать. Минерал япалисене кăмпа йĕри-таврари хутлăхран «туянать», çапах та органика япалине кăмпа хатĕррине çеç илет. Мĕнле çимĕç япали кăмпана кирлĕ, çавăнта унăн тĕсĕ тымар ярать. Кăмпа çимĕçĕн пысăк пĕрчисене çăтаймасть, шĕвек япаласене çеç хăйĕн кĕлетки çийĕ витĕр ĕмсе илме пултарать, çакăн чух мицели пысăк лаптăклă пулни питĕ пайталлă пулса тухать.

Кăмпа тулаш çимĕçĕпе хăналанни[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Кăмпа малтан таврари çимĕçлĕ хутлăха ферментсем уйăрса кăларать, вĕсем полимерсене ĕмсе илме юрăхлă мономерсене çити салатать., в цитоплазму. Хăш кăмпасем çимĕçе йӳçтерекен ферментсен пур тĕсĕсем — шуррисене аркатакан протеазсем; çăва аркатакан липазсем; полисахаридсене аркатакан карбогидразы, çапла ĕнтĕ кăмпасем куллен пурнăçра кăмпасем кирек епле субстрат çинче çитĕнме пултарать. Урăх кăмпасем хăйсене кирлĕ ферментсене хатĕрлесе кăлараççĕ те килĕшӳллĕ япаласемлĕ субстрата йышăнаççĕ.

Çиме юрăхлă кăмпасем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Чи тутлисем шутне кĕрекен кăмпасем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Çиме юрăхлă теме пулакан кăмпасем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Ятарласа ÿстерекен кăмпасем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

«Funghi», — Instituto Geografico De Agostini, Novara, Italia, 1997
Гарибова Л. В., Сидорова И. И. Грибы. Энциклопедия природы России. — М.: 1999
Горленко М. В. и др. Грибы СССР. — М.: 1980
Ф. В. Фёдоров, Грибы. — М., Росагропромиздат
Черепанова Н. П. Систематика грибов. — СПб.: Изд-во СГУ, 2005
Бондарцева М. А. Определитель грибов России. Порядок афиллофоровые. СПб.: Наука, 1998. Вып. 2
Дьяков Ю., Шнырева А., Сергеев А. Введение в генетику грибов. М.: Академия, 2005
Гарибова Л. В., Лекомцева С. Н. Основы микологии (морфология и систематика грибов и грибоподобных организмов). М.: КМК, 2007
Тобиас А. Морфология и размножение грибов. М.: Академия, 2006

@@ 21-мĕш йĕрке: / 21-мĕш йĕрке: @@
 * [[Каска кăмпи]]
 * [[Симĕс кăмпа]]
+* [[Сарӑ кӑмпа]]
-* [[
-{{Taxobox
-| name = Сарӑ кӑмпа
-| image file = Russula aeruginea-Cooke.jpg
-| classis =
-| ordo =
-| familia =
-| genus =
-| species =
-| subspecies =
-| latin = Rússula aerugínea
-| wikispecies =
-| commons =
-| itis =
-| ncbi =
-| range map =
-}}
-'''Сарӑ кӑмпа''' (лат. Rússula áurea) — [[Яка кӑмпа]] (Russula) йӑхӗн [[Яка кӑмпа йышшисем|яка кӑмпа йышшисен]] (Russulaceae) [[Кăмпасем|кӑмпасен]] тӗсӗ. Ҫиме юрӑхлӑ, анчах сайра тӗл пулакан кӑмпа.
-== Таксономи ==
-== Вуламалли==
-*Romagnesi, H. Les Russules d'Europe et d'Afrique du Nord. — Paris: Bordas, 1967. — P. 401. — 998 p. — ISBN 0-934454-87-6.
-== Каҫӑсем==
-*
-[[Категори:Кăмпасем, алфавитпа]]
-[[Категори:Яка кӑмпа]]]]
 * [[Масла кăмпи]]
 * [[Çерем кăмпи]]