Айзман Николай Спиридонович страницӑн кодне пӑхни

{{Çыравçă
 |Ят                    = Николай Айзман
 |Ӳкерчĕк               = 
 |Çуралнă вăхăт         = [[1905]], [[раштав, 15]]
 |Çуралнă вырăн         = [[Алькеш]], [[Шупашкар районĕ]], {{ÇВ|Шупашкар районĕ|Шупашкар районĕнче}}
 |Вилнĕ вăхăт           = [[1967]], [[утă, 17]]
 |Вилнĕ вырăн           = {{ВВ|Шупашкар|Шупашкарта}}, [[Чăваш АССР|Чăваш Ен]]
 |Ĕçлев тĕсĕ            = драматург, режиссёр, актёр
 |Ĕçсен чĕлхи           = [[чăваш чĕлхи|чăваш]]
 |Гражданлăх            = {{USSR}}
 |Чыславсем             = Чăваш АССР тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕ (1940)
 |Парнесем              = 
}}
{{Урăх пĕлтерĕшсем|Айзман}}
'''Айзман Николай Спиридонович''' (15.12.1905, [[Алькеш]] [[ял]]ĕ, [[Шупашкар районĕ]], [[Чăваш Ен]] — 17.7.1967, [[Шупашкар]], Чăваш АССР) — чăваш [[драматург]]ĕ, [[актёр]]ĕ, [[режиссёр]]ĕ.

ССРП ÇП пайташĕ ([[1939]]), Чăваш АССР тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕ ([[1940]])<ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/pisateli/ajjzman/ Культурное наследие Чувашии]</ref>.

==Пурнăçĕ==
[[1905]] çулта [[раштав, 15|15 раштав]] уйăхĕнче [[Чăваш Ен]]ĕн [[Шупашкар районĕ]]нчи [[Алькеш]] [[ял]]ĕнче çуралнă.

Шупашкарти театр ӳнерĕн техникумĕнче вĕреннĕ. К. В. Иванов ячĕпе хисепленекен Чăваш патшалăх академи драма театрĕнче [[актёр]] тата [[режиссёр]] пулса ĕçленĕ.

[[1967]] çулта [[утă, 17|17 утă уйăхĕн]]че [[Шупашкар]]та вилсе кайнă.

==Ĕçĕсем==
60 пьеса ытла çырнă. Вĕсене халĕ те [[театр]]сенче лартаççĕ. «Кай, кай Ивана» спектакăле [[Чăваш Ен]]ре çеç мар, ытти респуликăсенче те лартаççĕ.

=== Чи паллă пьесисем ===
* [[Кай, кай Ивана! (камит)|"Кай, кай, Ивана!"]]
* «Йăмраллă ял» ([[1929]])
* «Шав»
* «Театр»
* «Телейлĕ каç»
* «Тăшман çывăрмасть»
* тата ыттисем.

=== Кĕнекисем ===
* «Алла алă çунă чух» ([[1956]])
* «Кăмăллă кӳршĕ» ([[1967]])
* «Çамрăк мăшăр» (1969)

== Вуламалли ==
* Театральная энциклопедия. Том 1/Глав. ред. С. С. Мокульский - М.: Советская энциклопедия, 1961.- 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
* Сироткин М. Я., Очерк истории чувашской советской литературы. — Чебоксары, 1956.
* Краснов И., Николай Айзман — чǎвашла паллǎ драматургě // [[Таван Атал (журнал)|Тǎван Атǎл]]. — 1959. {{ref-cv}}
* Андреев, А. Драматурги ăсти / А. Андреев, Н. Дедушкин // Айзман, Н. Кай, кай Ивана / Н. Айзман. – Шупашкар, 1975. – С. 5-10.
* Андреев, А. Искусство ăсти / А. Андреев // Ялав. – 1975. – № 12. – С. 27.
* Антонов, М. Пурнăç уттинчен юлман / М. Антонов // Коммунизм ялавĕ. – 1985. – 15 дек.
* Арланова, Е. Нихăçан та кивелмен, йăлăхтарман хайлавсен авторĕ / Е. Арланова // Хыпар. – 2005. – 21 раштав.
* Арланова, Е. Пултаруллӑ драматург : Н. С. Айзман ҫуралнӑранпа 105 ҫул ҫитнӗ май / Е. Арланова // Чӑваш хӗрарӑмӗ. – 2010. – 18-24 раштав (№ 50). – С. 10.
* Арланова, Е. Пурнăç уттинчен юлмасăр / Е. Арланова // Тăван ен (Шупашкар р-нĕ). – 2005. – 17 раштав. – С. 7.
* Давыдов-Анатри, В. Тутлă çăкăр-тăвар // Давыдов-Анатри, В. Юлташсемпе юнашар / В. Давыдов-Анатри. – Шупашкар, 1981. – С. 92-95.
* Дедушкин, Н. Комеди – çивĕч хĕç пăшал // Дедушкин, Н. Кун-çул уттипе / Н. Дедушкин. – Шупашкар, 1975. – С. 206-211.
* Еливанова, Г. «Хăть те хăçан та «Кай, кай Ивана» спектакльте выляма пултаратăп...» / Г. Еливанова // Çамрăксен хаçачĕ. – 2005. – 23 раштав. – С. 10.
* Молодов, И. Канăçсăр чунлăччĕ вăл / И. Молодов // Тăван Атăл. – 1985. – № 12. – С. 70-71.
* Николай Айзман // Чӑваш литературин антологийӗ. – Шупашкар, 2014. – [Т. 3] : Драматурги. – С. 209.
* Николай Айзман – чăваш Мольерĕ : аса илӳсем / Н. Смирнова çырса илнĕ // Хыпар. – 1995. – 15 раштав.
* Павлов, Н. Пьесăсемпе вĕсен авторĕ çинчен / Н. Павлов // Айзман, Н. Савниçĕм : пьесăсем / Н. Айзман. – Шупашкар, 1965. – С. 5-6.
* Пайкова, Т. Чӑваш халӑхӗн сӳнми ҫӑлтӑрӗ : (Н. С. Айзман ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнӗ май) / Т. Пайкова // Лукоморье. – 2015. – 23 дек. (№ 6). – С. 7 : сӑн ӳкерчӗк. – (Чӑвашлӑх вучахӗ).
* Пирӗн театр ӑстисем : Шупашкар районӗнчен тухнӑ паллӑ артистсем, режиссерсем, драматургсем // Тӑван ен (Шупашкар р-нӗ). – 2010. – 26 пуш. – С. 7.
* Хусанкай, А. Николай Спиридонович Айзман : драматург, актер, режиссер / А. Хусанкай, С. Журавлев // Самант. – 2017. – № 7 (июль/утӑ). - С. 21-22 : сӑн ӳкерчӗксем. - См. текст
* Ырьят, А. Николай Айзман драматург / А. Ырьят // Канаш (Ульяновск обл.). – 2000. – 9 раштав.
* Айзман, А. Н. Написать комедию... : жизнеописание чувашского драматурга Николая Айзмана : биогр. роман // Айзман, А. Н. Прощальный поход / А. Н. Айзман. – Чебоксары, 2018. – С. 103-414.
* Афанасьев, П. Айзман Николай Спиридонович // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебксары, 2006. – С. 15-16.
* Давыдов-Анатри, В. Незабываемый Айзман / В. Давыдов-Анатри // Чăваш ен. – 1996. – 13-20 янв. (№ 3). – С. 8. - См. текст
* Давыдов-Анатри, В. Таким его помню / В. Давыдов-Анатри // Совет. Чувашия. – 1985. – 15 дек. – С. 3.
* Дедушкин, Н. Творчество чувашских драматургов // Дедушкин, Н. Чувашская литература периода Великой Отечественной войны / Н. Дедушкин. – Чебоксары, 1962. – С. 113-117.
* Левацкая, Л. Айзман пурнӑҫне сӑнласа парать : [Альберт Айзманӑн «Прощальный поход» кӗнеки ҫинчен] / Л. Левацкая // Сувар (Тутарстан). – 2018. – 20 утӑ/июль (№ 28). – С. 8 : сӑн ӳкерчӗк.
* Николаева, В. Г. Айзман Николай Спиридонович / В. Г. Николаева // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 39
* Современная драматургия (1954-1964) // Проблема конфликта в чувашской драматургии. – Чебоксары, 1966. – С. 71-108.
* Ялгир, П. Айзман Николай Спиридонович // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 8.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

[[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]]
[[Категори:Чăваш драматургĕсем]]
[[Категори:Чăваш çыравçисем]]
[[Категори:Чăваш АССР тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕсем]]
[[Категори:1905 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Раштавăн 15-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1967 çулта вилнисем]]
[[Категори:Утăн 17-мĕшĕнче вилнисем]]
[[Категори:Пайăр çынсем:К. В. Иванов ячĕллĕ ЧПАДТ]]