Амосов Николай Михайлович страницӑн кодне пӑхни

[[File:Nikolai Amosov - Soviet Life, October 1984.jpg|right|200px]]
[[File:Stamps of Ukraine, 2013-62.jpg|right|200px]]
'''Николай Михайлович Амосов''' (6.12.1913, [[Череповец]] çумĕнче — 12.12.2002, [[Киев]]) — [[ССРП|совет]] ([[Украина|украин]]) [[хирург]]ĕ-[[кардиолог]]ĕ, вырăс çыравçи.

Кардиологири çĕнĕ меслечĕсен, [[геронтологи]]н, [[шутласа кăларнă интеллект|шутласа кăларнă интеллекчĕн]] сӳтсе ямалли ыйтăвĕсемпе тата «социаллă инженери» ĕçĕсен автăрĕ

== Кун-çулĕпе ĕçĕ-хĕлĕ ==
Çĕр ĕçчен çемйинче çуралнă. [[1935]] çулта хăйĕн пĕрремĕш арăмĕпе пĕрле [[Архангельск медицина институчĕ|Архангельск медицина институтне]] вĕренме кĕрет, [[1939]] çулта çӳллĕ паллăсемпе ăна вĕçлет. [[1940]] [[инженер]] дипломне тивĕçет.

Вăрçă хирĕсенче хирург пулса 40000 ытла аманнă çынна операци тунă. 

[[1944]] çулта иккĕмĕш хут авланать — Л. Денисенко медаппана арăм тăвать. [[1953]] пуш уйăхĕнче тухтăр диссертацине хӳтĕлет те возглавил кафедру в [[Киев медицина институчĕ|Киев медицина институтĕнче]] кафедра ертӳçи пулса тăрать.

[[1960]] çулта [[Украина Ăслăлăх Академийĕ]]н Кибернетика институтĕнче биоэнергетика уйрăмне ертсе пыма хушаççĕ. 

[[1968]] çулта Киев туберкулезпа кăкăр хирурги ăслăлăх-тĕпчев институчĕн ертӳçĕн ăслăлăх çумĕ ĕç вырăнне лартаççĕ. Çав вăхăтрах вăл Тухтăрсен пĕлӳне ӳстерекен институчĕн кăкăр хирурги кафедрине етсе пырать ([[1955]]—[[1970]]). 

[[1983]] çултанпа— Чĕрепе пăрăхсен хирурги институчĕн директăрĕ. Украинăшăн чылай вăй хунăшăн Николай Амосова «Украинăри ĕмĕрти чаплă çын» ята параççĕ.<ref>[http://www.rdu.org.ua/news.php?content=166&path=arc&subpath=2002.12 Интервью Николая Амосова] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023754/http://www.rdu.org.ua/news.php?content=166&path=arc&subpath=2002.12 |date=2007-09-30}}</ref>

[[1962]] — [[1979]] çулсенче [[СССР Аслă Канашĕ]]н депутачĕ, [[1989]]—[[1992]] — СССР халăх депутачĕ.

== Килйыш ==
Мăшăрĕ — Денисенко Лидия, Киев медицина институтĕнче вĕренсе тухнă, хирург, физиотерапевт. Хĕрĕ — [[Амосова Екатерина Николаевна|Екатерина Николаевна]] (1956 çулта çуралнă), медицина ăслăлăхĕсен тухтăрĕ, Украина медицина академийĕн корреспондент-юлташĕ. Мăнук хĕрача — Анна.

== Кĕнекисем ==
* [[1964]] — «Мысли и сердце»
* [[1965]] — «Записки из будущего»
* [[1975]] — «ППГ 2266 (Записки полевого хирурга)»
* [[1977]] — «Раздумья о здоровье»
* [[1979]] — «Здоровье и счастье ребенка»
* [[1996]] — «Преодоление старости»
* [[1997]] — «Моя система здоровья»
* [[1999]] — «Голоса времен»
* [[2000]] — «Размышления»

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

== Литература ==
* Амосов Николай Михайлович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
* {{кĕнеке|пуçелĕк=Имена вологжан в науке и технике|яваплă=Сост. [[Перепеченко Пётр Капитонович|П. К. Перепеченко]]; Ред. кол.: А. К. Авдошенко и др.; Под общ. ред. [[Малков Владимир Михайлович|В. М. Малкова]]; [[Вологдăри патшалăх педагогика институчĕ]], [[Вологда облаçĕн тăван ен тĕпчев музейĕ]]|вырăн=Вологда|издательство=[[Северо-Западное книжное издательство|Сев.-Зап. кн. изд-во]]|çул=1968|страницы=274—277|страниц=280|тираж=4000}}
* {{кĕнеке|автор=[[Шойфет Михаил Семёнович|Шойфет М. С.]]|пай=Амосов (1913–2002)|пуçелĕк=100 великих врачей|вырăн=М.|çул=[[2008]]|каçă пайĕ=http://www.e-reading.by/chapter.php/88951/100/Shoiifet_-_100_velikih_vracheii.html|издательство=Вече|страниц=528|сери=100 великих|isbn=978-5-9533-2931-6|тираж=5000}}
* {{Статья|автор=Щербаков А.|пуçелĕк=Николай Амосов: хорошие люди счастливее плохих|каçă=http://2002.novayagazeta.ru/nomer/2002/47n/n47n-s14.shtml|кăларăм=Новая газета|çул=2002|уйăх=07|кун=4|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170119192554/http://2002.novayagazeta.ru/nomer/2002/47n/n47n-s14.shtml|archivedate=2017-01-19}}
* {{Статья|автор=Амосов Н. М.|пуçелĕк=Моя система здоровья|каçă=http://www.nkj.ru/archive/articles/10580/|кăларăм=Наука и жизнь|тĕс=журнал|место=М.|çул=1998|номер=5}}

== Каçăсем ==
* {{warheroes|id=9078}}
*[http://medlib.miac.tambov.gov.ru/news/2017-12-09-amosov-15-let-smerti Амосов Николай Михайлович]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Тамбовский областной медицинский информационно-аналитический центр
* [https://amosov.org.ua/ '''Амосов''' Н.М. - Дисертації, наукові статті та матеріали] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124005705/http://amosov.org.ua/ |date=2022-01-24 }}
* [http://www.icfcst.kiev.ua/amosov/ru Многоязычный сайт, посвящённый Н.Амосову — биография, фото, книги]
* [http://www.booksite.ru/amosov/index.html Произведения Н. Амосова]
* ''Борсюк А.'' [http://lb.ua/society/2009/12/20/17496_nikolay_amosovmne_v_obshchem_na.html Николай Амосов: «Мне, в общем, наплевать на смерть!» (интервью 1999 года)] // LB.ua (20 декабря 2009)
* [http://museumart.ru/photo/collection/XX/f_6dlryb/sherstennikov-lev-nikolaevich/lev-sherstennikov-nikolaj-amosov.html Николай Амосов в фоторепортаже Льва Шерстенникова]
* {{кĕнеке|автор=Шаров І.|пай=|пуçелĕк=Вчені України: 100 видатних імен|оригинал= |каçă=http://historybooks.com.ua/prosmotr_podrobnuy.php?id=240|кăларăм=|вырăн=К.|издательство=АртЕк|çул=2006|том=|страницы=317—324|страниц=|isbn=966-505-054-0|тираж=|чĕлхе=uk}}
* {{YouTube|hPJJNjYZxkc|Николай Амосов. В гостях у Дмитрия Гордона (2001)|logo=1}}
* {{YouTube|g3JzewQ_2Tc|Академик Николай Амосов. Встреча в Концертной студии Останкино. Окончание (1987)|logo=1}}

{{Тулаш каçăсем}}

[[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]]
[[Категори:Çыравçăсем, алфавитпа]]
[[Категори:Раштавăн 6-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1913 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Раштавăн 12-мешĕнче вилнисем]]
[[Категори:2002 çулта вилнисем]]
[[Категори:Киевра вилнисем]]
[[Категори:Медицина ăслăхĕсен тухтăрĕсем]]
[[Категори:Украина медикĕсем]]
[[Категори:ССРП хирургĕсем]]
[[Категори:Украина философĕсем]]
[[Категори:Украина çыравçисем]]
[[Категори:ССРП çыравçисем]]
[[Категори:ССРП фантасчĕсем]]
[[Категори:Вырăс çыравçисем]]
[[Категори:XX ĕмĕрти вырăс çыравçисем]]
[[Категори:Украина мемуарисчĕсем]]
[[Категори:Украина геронтологĕсем]]