Беллинсгаузен Фаддей Фаддеевич страницӑн кодне пӑхни

[[Ӳкерчĕк:Fabian Gottlieb von Bellingshausen.jpg|Фаддей Беллинсгаузен<br /> Фабиан Готлиб Тадеус фон Беллинсгаузен|200px|left]]

[[Ӳкерчĕк:Monument to Bellingshausen in Kronshtadt.jpg|200px|thumb|Кроншдатри [[Шредер Иван Николаевич|Шредера]] хайланă Белинсгаузен палăкĕ ]]
'''Фадде́й Фадде́евич Беллинсга́узен''' (çуралнă чухне '''Фабиан Готтлиб Таддеус фон Беллинсгаузен''' ({{lang-de|Fabian Gottlieb Thaddeus von Bellingshausen}}); [[1778]] çулхи [[авăн, 20 | авăнăн 9 (20)]] ,  [[Эзель]] утравĕ<ref> халь [[Сааремаа]], [[Эстони]]</ref> — [[1852]] çулхи [[кăрлач, 25|кăрлачăн 13 (25)-мĕшĕ]] , [[Кронштадт]]) — раççей тинĕс тĕпчекенĕ, [[Антарктида|Антарктидăна]] уçакансенчен пĕри. Беллингсгаузен  остзей нимĕç  дворян  йăхĕнчен тухнă<ref>[http://mdz10.bib-bvb.de/~db/bsb00000345/images/index.html?id=00000345&fip=87.119.163.28&no=2&seite=463 Генеалогическая справка: Genealogisches Handbuch der Oeselschen Ritterschaft, 1935, — S.463] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180620102046/http://mdz10.bib-bvb.de/~db/bsb00000345/images/index.html?id=00000345&fip=87.119.163.28&no=2&seite=463 |date=2018-06-20 }}</ref>.

1812 - 1816 çулсенче  «[[Минерва (фрегат, 1811)|Минерва]]» фрегата ертсе пынă<ref name="rpf1_240">{{Кĕнеке:Российский парусный флот|1|страницы=240}}</ref>, а с 1817 по 1819 годы — фрегатом «[[Флора (фрегат, 1818)|Флора]]»<ref>{{Кĕнеке:Российский парусный флот|1|страницы=241}}</ref>.

[[1819]]—[[1821]] çулсенче кăнтăр тинĕссене янă  [[Пĕрремĕш вырăс антарктика экспедицийĕ|тĕнче тавра антарктика экспедицине]] ертсе пынă]. Вăл [[Восток (шлюп)|«Восток»]] тата [[Лазарев Михаил Петрович|Михаил Лазарев]] ертсе пыракан [[Мирный (шлюп)|«Мирный»]] [[Шлюп (паруслă çар карапĕ)|шлюпсенчен]] тăнă.
1819-мĕш çулхи çĕртмен 4-мĕшĕнче Кронштадран тухса экспдици чӳкăн 2-мĕшĕнче [[Рио-де-Жанейро]]на çитнĕ. Унтан Беллинсгаузен кăнтăралла кайса [[Кук Джеймс|Куком]] уçнă Кăнтăр Георги утравĕнчен иртсен  56° к.&nbsp;ш патĕнче  [[Маркиз де Траверсе|маркиз де Траверсен]] виçĕ утравне уçать. 
Каярах Кăнтăа Сандвич утравĕсене сăнаса 59° к.&nbsp;ш хĕвелтухăçнелле каять. Икĕ хут çитме май уриччен кăнтăралла кайса 69° к.&nbsp;ш. çитет.  [[1820]]-мĕш çулхи кăрлачăн 16 (28)-мĕшĕнче экспедици хальхи Беллинсгаузен шельф пăрлăхĕ патĕнче Антактидăна уçать, 69°&nbsp;21'&nbsp;28" к.&nbsp;ш. тата 2°&nbsp;14'&nbsp;50" ха.&nbsp;д координтасенче материк патне çывăха пырса.
Кăрачăн 21-мĕшĕнче (нарăс, 2) экспедици пайташĕсем каллех çыран кураççĕ, нарăсăн 5-6-мĕшĕнче çыран патнех çитеççĕ. 
Каярах шлюпсем уйрăлса маларах никам та çӳремен [[Инди океанĕ|Инди]] тата Кăнтăр океанăн сарлакăшĕпе [[Австрали|Австралинчи]] Джексон портне, халĕ [[Сидней]].
Австарлинчен шлюпсем Лăпкă океана кайсе темиçе утравпа атолл уçаççĕ (Восток, Симонов, Михайлов, Суворов тата ытти те), темиçе [[утрав]] çинче пулаççĕ ([[Ракаханг|Аслă Князь Александр утравĕсем]]) те Джесон портне таврăнаççĕ. 
1820-мĕш çулхи чӳк уйăхĕнче экспедици каллех кăнтăр тинĕсене каять, 54° к.&nbsp;ш. патĕнче [[Маккуори (утрав)|Маккуори]] утрав çинче пулнă хыççăн малтан кăнтăралла, каярах хĕвелтухăçнелле каять. 1821--мĕш çулхи кăрлач уйăхĕнче 70° к.&nbsp;ш. и 75° ха.&nbsp; Беллинсгаузен пăр патне çитнипе çурçĕрелле каймалла пулать. Çав уйăхрах  68° тата 69° к.&nbsp;ш. хушшинче [[Петр I утравĕ]] тата [[Александр I çĕрĕ|Александр I]] утравĕсене уçать, Çĕнĕ Шотланди утравĕсем тавра çаврăнса тата нумай утрав уçать. 
1820-мĕш çулхи çĕртмен 24-мĕшĕнче (çурла, 5) уйăхĕнче 751 кун хыççăн экспедици Кронштада таврăнать.



== Астăвăм ==
[[Ӳкерчĕк:The Soviet Union 1950 CPA 1563 stamp (130th anniversary of the First Bellingshausen-Lazarev Antarctic Expedition. F. G. Bellingshausen, M. P. Lazarev and globe).jpg|200 px|right|thumb]]
[[Ӳкерчĕк:The Soviet Union 1950 CPA 1564 stamp (130th anniversary of the First Bellingshausen-Lazarev Antarctic Expedition. 'Mirny' and 'Vostok' (sloops-of-war) and route of Antarctic expedition).jpg|200 px|right|thumb|[[Почта марки|Почта маркисем]] [[СССР]], [[1950]] çул]]
[[Ӳкерчĕк:RR5415-0010R Первая русская антарктическая экспедиция.gif|right|180 px|thumb|Пĕрремĕш вырăс антарктика экспедицине халаланă [[Астăвăм укçи]] [[1994]] çул]]
* Беллинсгаузен ятне панă:
** [[Беллинсгаузен тинĕсĕ]] [[Лăпкă океан|Лăпкă океанта]],
** [[Сахалин]] утравăмĕнчи сăмсах,
** [[Туамоту]] архипелагĕнчи утрав,
**  [[Лаптевсен тинĕсĕ]]нче Фаддей утравĕсемпе Фаддей кӳлмекĕ,
** [[Беллинсгаузен пăрлăхĕ]],
** [[Уйăх]] çинчи кратер,
** Антарктикăри ăслăх поляр станцийĕ.
* [[1870]]-мĕш çулта [[Кронштадт]]ра палăк лартнă.
* [[1994]]-мĕш çулта Раççей банкĕ Пĕрремĕш вырăс антарктика экспедицине халаланă [[Астăвăм укçи]]сен серине кăларнă.

== Вуламалли ==
* ''Кублицкий Г. И.'' По материкам и океанам. Рассказы о путешествиях и открытиях. — М.: Детгиз, 1957. — 326 с.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.kronstadt.ru/books/travels/bellinsgausen.htm Ф. Ф. Беллингсгаузен. «Двукратные изыскания в южнополярном океане и плавание вокруг света»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121001034154/http://www.kronstadt.ru/books/travels/bellinsgausen.htm |date=2012-10-01 }}
* [https://web.archive.org/web/20050326181156/http://kapustin.boom.ru/journal/bel02.htm Книга «Двукратные изыскания в южнополярном океане и плавание вокруг света»]
* [http://www.aari.nw.ru/projects/Antarctic/persons/bell/bell_ru.html Биография Фаддея Беллинсгаузена] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120118213614/http://www.aari.nw.ru/projects/Antarctic/persons/bell/bell_ru.html |date=2012-01-18 }}
* [http://www.rubricon.com/showbigimg.asp?id=245000212 Карта Антарктической экспедиции] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070310231920/http://www.rubricon.com/showbigimg.asp?id=245000212 |date=2007-03-10 }}
* [http://www.mois.ee/saare/lahetaguse.shtml Могила Ф. Ф. Беллингсгаузена] {{ref-et}}
* [http://az.lib.ru/b/bellinsgauzen_f_f/ Сочинения Беллинсгаузена на сайте Lib.ru: Классика]
* {{ЭСБЕ}}

{{Шаблон:Гидрографическая служба России}}


[[Категори:Антарктика тĕпчевçисем]]
[[Категори:Раççей империн адмиралĕсем]]
[[Категори:Тинĕс кадет корпусне пĕтернисем]]
[[Категори:Кронштадтра пытарнисем]]