Википеди страницӑн кодне пӑхни

{{Сайт карточки
|ячĕ  =  Wikipedia<br />Википеди
|логотип = [[Ӳкерчĕк:Wikipedia-logo-v2.svg|100px]]
|скриншот = [[Ӳкерчĕк:Www.wikipedia screenshot (2021).png|border|300px|Википедин нумай чĕлхеллĕ порталĕ. Проектăн тĕрлĕ чĕлхеллĕ уйрăмĕсене кăтартнă.]]
|алпусни = Википедин нумай чĕлхеллĕ порталĕн экран ӳкерчĕкĕ.
|url = [http://www.wikipedia.org/ www.wikipedia.org]
| type of organization = [[Тупăшсăр]]
| location = {{АПШ}} [[Тампа]], [[Флорида]] ([[АПШ]])<br />{{Ялав|Голланди}} [[Амстердам]] ([[Голланди]])<br />{{Ялав|Корей Республики}} [[Сеул]] ([[Корей]])
| type = [[Интернетри энциклопедин проекчĕ|Онлайн-энциклопеди]]
|чĕлхесем = 236 тĕрекленнĕ уйрăмĕсем (пĕтĕмпех 267)
|регистраци = Ыйтмаççĕ(хăш-пĕр уйрăмсенче çеç статьясене тӳрлетнĕ чухне кирлĕ)
| owner = [[Фонд Викимедиа|Викимеди фончĕ]] (тупăшсăр)
| author = [[Уэйлс Джимми|Джимми Уэйлс]] тата [[Сэнгер Ларри|Ларри Сэнгер]]<ref name="projectorigins">{{cite news|url=http://www.signonsandiego.com/uniontrib/20041206/news_mz1b6encyclo.html|author=Jonathan Sidener|title=Everyone's Encyclopedia|accessdate=2006-10-15|publisher=San Diego Union Tribune}}</ref>
| launch date = [[2001]] çулхи [[кăрлач, 15|кăрлач уйăхĕн 15-мĕшĕ]]
|коммерци = Çук
| alexa = #7<ref name="AlexaStats" />
| current status = Ӗçлет вĕçĕмсĕр <ref>{{cite web |url=http://cv.wikipedia.org/wiki/Википеди:Википеди_вĕçĕмсĕр_ĕçлет |title=Википеди:Википеди вĕçĕмсĕр ĕçлет |publisher=Википеди |accessdate=2008-07-03}}</ref>
| slogan = Ирĕклĕ энциклопедине пурте тӳрлетме пултараççĕ.
| content license = {{nobr|[[Creative Commons licenses|Creative Commons Attribution/<br />Share-Alike]] 3.0}} тата [[GFDL]] иккĕллĕ лицензи
}}

'''Википе́ди''' ({{lang-en|Wikipedia}}, [[МФА|илтĕнет]]: {{IPA|/ˌwiːkiˈpiːdiə/}}, {{IPA|/ˌwɪkiˈpiːdiə/}} е {{IPA|/ˌwiːkiˈpeɪdiə/}}), — [[Мультилингвизм|тĕрлĕ чĕлхеллĕ]], [[ирĕклĕ шалаш|ирĕклĕ]] <ref>хăш-пĕр уйрăмĕсенче ирĕклĕ мар материалсем те пур</ref> [[универсал энциклопеди|универсал]] [[онлайн энциклопеди|онлайн]] [[энциклопеди]]. «Вики» технологийĕпе ĕçлет. Ăна «[[Фонд Викимедиа|Викимедиа]]» тупăшсăр фончĕ тытса тăрать. Ячĕ «[[вики]]» (сайтсене тумалли технологи) тата «[[энциклопеди]]» сăмахсенчен пулса тухать.

Халлĕхе Википедире 13 миллион ытла статья. Вĕсене [[Волонтёр|хăй ирĕкĕпе ĕçлекенсем]] ( [[Википедиçă|Википедиçăсем]] )пĕрле çыраççĕ. Çак  статьясене кирек кам та улăштарма пултарать<ref>Хăш-пĕр çĕршывсенче Википедипе усă курма май памаççĕ</ref>.

Википеди проектне хутшăнакансене ''википедăçсем'' теме пулать.

Википедине [[2001 çул]]та [[кăрлач, 15|кăрлач уйăхĕн 15-мĕшĕ]]нче [[Уэйлс, Джимми|Джимми Уэйлс]]па [[Сэнгер, Лоуренс Марк|Ларри Сэнгер]] пуçарнă<ref name="Miliard">{{cite news|url=http://www.slweekly.com/index.cfm?do=article.details&id=37BD3969-14D1-13A2-9F5EEAF5A79E0898|title=Wikipediots: Who are these devoted, even obsessive contributors to Wikipedia?|accessdate=2008-02-21|date=2008-03-01 |publisher=[[Salt Lake City Weekly]]|first=Mike|last=Miliard}}</ref>.

Информаци калăпăшĕпе тата тĕрлĕ темăсене уçса парассипе Википеди этемлĕхĕн кун-çулĕнче кунчен пулман тулли энциклопедийĕ шутланать. Халлĕхе вăл [[Интернет]]ра чи мăнă тата чи популярлă<ref name="AlexaStats">{{cite web | url = http://www.alexa.com/data/details/traffic_details/wikipedia.org?range=5y&size=large&y=t | title = Five-year traffic statistics for wikipedia.org | publisher = [[Alexa Internet]] | accessdate = 2008-07-15 }}</ref> сайт<ref>{{cite news|url=http://www.time.com/time/business/article/0,8599,1595184,00.html|title=Look Who's Using Wikipedia|first=Bill|last=Tancer|date=2007-05-01|publisher=[[Time (magazine)|Time]]|accessdate=2007-12-01|quote=The sheer volume of content [...] is partly responsible for the site's dominance as an online reference. When compared to the top 3,200 educational reference sites in the U.S., Wikipedia is #1, capturing 24.3% of all visits to the category}} ([http://weblogs.hitwise.com/bill-tancer/2007/03/wikipedia_search_and_school_ho.html the author’s blog post on the article] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325220239/http://weblogs.hitwise.com/bill-tancer/2007/03/wikipedia_search_and_school_ho.html |date=2012-03-25 }})</ref><ref name="go-to site">{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/internetNews/idUSN0819429120070708 |title=Wikipedia remains go-to site for online news |date=2007-07-08 |accessdate=2007-12-16 |first=Alex |last=Woodson |publisher=[[Reuters]] |quote=Online encyclopedia Wikipedia has added about 20 million unique monthly visitors in the past year, making it the top online news and information destination, according to Nielsen//NetRatings.}}</ref><ref name="AlexaTop500">{{cite web |url=http://www.alexa.com/site/ds/top_sites?ts_mode=global&lang=none |title=Top 500 |accessdate=2007-12-04 |publisher=[[Alexa Internet|Alexa]]}}</ref> 

Википедин чылай пахалăхĕсенчен пĕри — информацине тăван чĕлхепе çырса кăтартма май парасси, халăх культурипе çыхăнтарасси.<ref>[http://net.compulenta.ru/360461/ Джим Уэльс: Wikipedia спасет мир от невежества] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080802151901/http://net.compulenta.ru/360461/ |date=2008-08-02 }}</ref>

== Кун-çулĕ ==
{{main|Википеди кун-çулĕ}}
[[Ӳкерчĕк:Nupedia logo and wordmark.png|thumb|left|Википеди малтан урăх [[Нупеди]] энциклопеди проектĕнчен тапранса кайнă.]]
[[Ӳкерчĕк:EnglishWikipediaArticleCountGraph linear.png‎|thumb|right|Graph of the article count for the English Wikipedia, from January 10, 2001, to September 9, 2007 (the date of the two-millionth article)]]

[[1999]] çултах Everything2 веб-проект кашни проекта кĕрекен çыннах хыпар пуххине тăвас ĕçе хутшăнма май панă, çапах та çак проекта пуçаракансем унтан çантăк энциклопеди пуласса шутламан. Çавăнпа та Википедин мăн аслашшĕ Нупеди- акăлчан чĕлхипе çырнă энциклопеди проекчĕ- шутланать. Унта эпир информаципе ирĕклĕн усă курма пултаратпăр. Нупеди валли статьясем ăсчахсемпе академиксем хатĕрленĕ. Проекта пуçаракансем Лоуренс Сэнгер - тĕп редактор, проект йĕркелӳçи- тата  Джимми Уэйлс (ун чухне Bomis компани директорĕ пулнă).


...
Википедири хыпар йышĕ ӳссе пынă, унăн паллăхĕ майĕпен сарăлнă. [[2003]] çулти [[çĕртме, 20]] [[Фонд Викимедиа]] — коммерциллĕ мар Википеди валли укçа-тенкĕ пуçтаракан йĕркеленӳлĕхе туса хунă. Çак Фонд пулăшăвĕпе Википеди принципĕпе ĕçлекен урăх онлайн-проектсене хута янă.

[[2004]] утă уйăхĕнче акăлчан уйрăмĕнче 0,3 млн статья пухăннă; [[2005]] çулти акара — 0,5 млн ытла, [[2008]] çулти авăн уйăхĕнче — 2,5 млн ытла. Статьясен хисеп шучĕпе — [[Нимĕç Википедийĕ|нимĕç уйрăмĕ]], вĕсен 2008 авăнĕ тĕлне 0,8 млн ытла статья пухăннă. Татах 21 уйрăмра 100 пин  ытла статья, вĕсенче [[вырăс Википедийĕ]] (статья кулленхи шучĕ — {{NUMBEROFARTICLES}}). Виçĕ теçетке уйрăмра 20 000 — 100 000 статья. Пурĕпе 80 Википеди уйрăмĕнче 10 000 ытла статья, 80 яхăн Википеди уйрăмĕнче 1000 — 10 000 статья.

== Википедин тупсăмĕ ==

=== Редакци моделĕ ===
[[Ӳкерчĕк:History comparison example.png|thumb|Википедистсем статьяри улшăнусене икĕ версин хĕрлĕ тĕспе палăртнă уйрăмлăхĕпе кураççĕ.]]

==== Статьясене çырасси ====
Википедин шалу çинчи авторсемпе редакторсем çук, пур хыпара тупăçламасăрах хутшăнакансем (''википеди́стам'') хăйсемех хушаççĕ те, çĕнетеççĕ те. Хастар хутшăнакан кăмăл пулсан ''администратор'' пулса тăма пултарать, çак ...

Статьясене çырнă чух хутшăнакансем [[:en:Fair use under United States law|АПШ-ра тата Википеди серверне вырнаçтарнă Флорида штачĕн автор правин саккунлăхĕпе]] татулăллă пулмалла.

Википедире хăйĕн ĕçне çырса кăтартнă пулсан автор каялла тавăрмалла мар пур лицензине [[GNU FDL]] лицензи йĕркине кĕртет. Çакăн чух При этом строго соблюдаются неимущественные авторские права. Тĕплĕнрех [[Википеди:Автор прависем]].

==== Статьясене сӳтсе явни ====
Википеди — çавăн пекех хăй тĕслĕ сӳтсе явмалли вырăн. Çыракансем хушшинчи тĕрлĕ шухăшсене ятарласа хунă страницăсенче сӳтсе яваççĕ. Кирек епле статьян та хăйĕн сӳтӳ-яву страници пур. Унта кашни çын канашлăва хутшăнма, статьяна кĕртнĕ материал пирки хăйĕн шухăш-туйăмне калама пултарать.

==== Йĕркисем ====

==== Википедие чарса лартнисем ====

=== Википедие тиркени ===
{{main|ВП:Википедие тиркени|Википедин тĕп-тĕрĕслĕхĕ}}
[[Ӳкерчĕк:John Seigenthaler Sr. speaking.jpg|right|thumb|[[John Seigenthaler Sr.]] has described Wikipedia as «a flawed and irresponsible research tool.»<ref name="Seigenthaler">{{cite news
|url=http://www.usatoday.com/news/opinion/editorials/2005-11-29-wikipedia-edit_x.htm
|last=Seigenthaler
|first=John
|title=A False Wikipedia 'biography'
|date=2005-11-29
|publisher=USA Today
}}</ref>]]

== Кăларăмсем ==
[[Ӳкерчĕк:Wikipedia 2005 Label DVD small.PNG|100px|thumb|left|Нимĕç Википедин 2005 çулхи ака уйăхĕнче ''[[Directmedia Publishing]]'' кăларнă DVD пичĕ]]
[[Ӳкерчĕк:Polska Wikipedia na DVD z Helionem (krążek bez tła).png|100px|thumb|left|Поляк Википедин ''helion.pl'' кăларнă DVD пичĕ]]

=== [[Акăлчан Википедийĕ]] ===
Акăлчан Википедине [[2001]] çулхи [[кăрлач, 15]] уçăлнă. Ку Википедин тĕнчери чи ватă (иккĕмĕшĕ 2001 çулхи пушăн 17-мĕшĕнче уçăлнă [[нимĕç Википедийĕ]] пулнă) тата пысăк уйрăмĕ

=== [[Нимĕç Википедийĕ]] ===
2001 çулхи пушăн 16-мĕшĕнче уçăлнă. Пĕрремĕш статьяна пушăн 17-мĕшĕнче кĕртнĕ. 

=== [[Поляк Википедийĕ]] ===
Çак кунсенче Польшăри Сăлупуç (пол. Słubice) хулинче вырăнти «Коллегиум Полоникум» ăслăлăхпа дидактика лапамĕн директорĕн пуçарăвĕпе Википедине халалланă пĕрремĕш палăк уçăлнă<ref>
[http://chuvash.org/news/7313.html Википедине халалланă пĕрремĕш палăк уçăлнă]</ref>

=== [[Чăваш Википедийĕ]] ===
Чăваш уйрăмĕ [[2004]] çулта, [[чӳк, 22|чӳкĕн 22-мĕшĕнче|]] уçăлнă. 2021 çулăн ҫу уйăхĕн 24-мĕшĕнче пирĕн уйрăмра 45 896 ытла статья.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
{{sisterlinks}}

== Каçăсем ==
* [http://telnews.ru/event/13456 Историе пăсса çыракансене алран тытаççĕ]
* [http://news.bbc.co.uk/hi/russian/sci/tech/newsid_6948000/6948731.stm Википедие ЦРУ компьютерĕсенчен тӳрлетнĕ]
* [http://stats.wikimedia.org/EN/Sitemap.htm Пур наци Википедисен танлаштару статистики]
* [http://mobile.wikipedia.org  Википеди хăвăрт версин официаллă сайчĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829015926/http://mobile.wikipedia.org/ |date=2011-08-29 }}


{{Википеди}}
{{Фонд Викимедиа}}
{{Википедисем 50000}}
{{Википедисем 10000-50000}}
[[Категори:Викимедиа проекчĕсем]]
[[Категори:2001 çулта пулса тухнисем]]
[[Категори:Викиологизмсем]]
[[Категори:Веб 2.0]]
[[Категори:Универсаллă энциклопедисем]]
[[Категори:Онлайн-энциклопедисем]]
[[Категори:Вики]]
[[Категори:Викимедиа проекчĕсем]]
[[Категори:Ирĕклĕ энциклопедисем]]
[[Категори:Кăрлачăн 15-мĕшĕнче пулса иртнисем|2001]]
[[Категори:2001 çулхи кăрлач|15]]
[[Категори:Википеди|*]]