Дармштадтий страницӑн кодне пӑхни

{{Хими_элеменчĕ| Дармштадти / Darmstadtium (Ds)<!--Ят-->|110<!--Атомный номер-->| Металл. 298&nbsp;K (25&nbsp;°C) хытă пулма пултарарть. Тĕсĕ паллă мар, çапах шурă кемĕл е [[сăрă тĕс|сăрă]] тĕслĕ.  <!-- Тулаш ĕлки-->|281<!--Атом йывăрăшĕ-->|<!--Атом радиусĕ-->|<!--Ионизаци хăвачĕ-->|<nowiki>[</nowiki>[[радон|Rn]]<nowiki>]</nowiki> 5[[f-орбиталь|f]]<sup>14</sup> 6d<sup>9</sup> 7[[s-орбиталь|s]]<sup>1</sup> пулма пултарать <br />[[платина|платинăна]] пăхса шутланă<!--Электрон конфигурацийĕ-->|<!--Ковалент радиусĕ-->|<!--Ион радиусĕ-->|<!--Электроçуклăх-->|<!--Электрод потенциалĕ-->|4<!--Степени окисления-->|<!--Тачăлăх-->||<!--Теплопроводность-->|<!--Шăрану температури-->|<!--Теплота плавления-->|<!--Вĕрӳ температури-->|<!--Пăслану теплоти-->|<!--Моль калăпăшĕ-->|<!--Чĕнтĕр тытăмĕ-->|<!--Чĕнтĕр тапхăрĕ-->|n/a<!--Отношение c/a-->|<!--Дебай температури-->}}
{{Элементсен периодикăллă системи2}}

{| style="text-align: left; background-color: pink; width: 100px; height: 100px;" border="0" cellpadding="4" cellspacing="0"
| style="width: 50%; color: rgb(255, 255, 255);" | <big><big>Ds''</big></big>
| style="width: 50%; text-align: right; color: rgb(255, 255, 255);" | <big><big>110</big></big>
|- style="color: rgb(255, 255, 255);" align="right"
| colspan="2" | '''281'''
|- style="color: rgb(255, 255, 255);"
| colspan="2" | '''[[радон|Rn]]<nowiki>]</nowiki>5f<sup>14</sup>6d<sup>9</sup>7s<sup>1</sup>'''
|- style="color: rgb(255, 255, 255);" align="center"
| colspan="2" | <big>'''Дармштадти'''</big>
|}

'''Дармштадти''' ({{lang-la|Darmstadtium}}), '''Ds''', маларах '''Унуннили''', {{lang-la|Ununnillium}},  '''Uun''' палăртна— 110-мĕш [[хими элеменчĕ]]. Дармштадти — питĕ радиохастар искуствелла синтезланă элемент.  Чи арканман 281 [[изотоп|изотопĕн]] [[çурма аркану тапхăрĕ]] 10 çеккунт патнелле (<sup>281</sup>Ds). 



== Кун-çулĕ ==

Ăна [[1994]] -мĕш çулхи  [[чӳк, 9|чӳк уйăхĕн 9]]-мĕшĕнче  [[Дармштадт]]ри [[Йывăр ионсен центрĕ|Йывăр ионсене тĕпчекен центрта]] ({{lang-de|Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI}})  С. Хофманн, В. Нинов, Ф. П. Хессбергер, П. Армбрустер, Х. Фолгер, Г. Мюнценберг, Х. Шотт тата ыттисем  269 йывăрăшла изотоп синтезланă.   <ref name="ds269">{{статья
|автор = S. Hofmann et al.
|пуçелĕк= Production and decay of <sup>269</sup>110
|оригинал =
|ссылка = http://www.springerlink.com/content/j51g8342h311x460/
|издание = Zeitschrift für Physik A
|тип =
|место =
|год = 1995
|том = 350
|номер = 4
|страницы = 277-280}}</ref>

Элемента [[никĕль|никĕльпе]] [[хура тăхлан]] атомĕсем UNILAC  ионсене хăвăртлатаканта  пĕрлешнипе пулнă. 
Дармштати -  GSI тупнă тваттăмĕш элемент.  [[1981]] па  [[1984]]-мĕш çулсем хушшинче унта 107 ([[бори]]), 108 ([[хасси]]), 109 ([[мейтнери]]) элементсене синтезласа уйăрнă. Дармштадти уçнă хыççăн унтах 111 ([[рентгени]]) тата112 ([[коперници]]) синтезланă.


== Туса илни ==
Дармштадти изотопĕсене çак реакцисенче тунă:


<math>\,^{208}_{82}\mathrm{Pb} + \,^{62}_{28}\mathrm{Ni} \, \to \,{}^{269}_{110}\mathrm{Ds} + \,^1_0\mathrm{n} \; </math><ref name="ds269" />,

<math>\,^{208}_{82}\mathrm{Pb} + \,^{64}_{28}\mathrm{Ni} \, \to \,{}^{271}_{110}\mathrm{Ds} + \,^1_0\mathrm{n} \; </math><ref name="ds271">{{статья
|автор = S. Hofmann
|пуçелĕк= New elements - approaching Z=114
|оригинал =
|ссылка = http://www.iop.org/EJ/abstract/0034-4885/61/6/002/
|издание = Reports on Progress in Physics
|тип =
|место =
|год = 1998
|том = 61
|номер = 6
|страницы = 639-689}}</ref>,

<math>\,^{244}_{94}\mathrm{Pu} + \,^{34}_{16}\mathrm{S} \, \to \,{}^{273}_{110}\mathrm{Ds} + 5 \; ^1_0\mathrm{n} \; </math><ref name="ds273">{{статья
|автор = Yu. A. Lazarev et al.
| пуçелĕк = α decay of <sup>273</sup>110: Shell closure at N=162
|оригинал =
|ссылка = http://link.aps.org/abstract/PRC/v54/p620
|издание = Physical Review C
|тип =
|место =
|год = 1996
|том = 54
|номер = 2
|страницы = 620 - 625}}</ref>,

унсăр пуçне [[коперници]]н <sup>283</sup>Cn тата <sup>285</sup>Cn изотопĕсенчен  α-арканупа пулаççĕ .<ref name="og2007">{{статья
|автор = Yu. Ts. Oganessian
|пуçелĕк= Heaviest nuclei from <sup>48</sup>Ca-induced reactions
|оригинал =
|ссылка = http://www.iop.org/EJ/abstract/0954-3899/34/4/R01/
|издание = Journal of Physics G
|тип =
|место =
|год = 2007
|том = 34
|номер = 4
|страницы = R165-R242}}</ref>

== Ячĕ ==

Дубнăри [[ОИЯИ]] тĕпчевçĕсем [[Беккерель Анри|Анри Беккереля]] асăнса элемента беккерели (Bl)  ят пама сĕннĕ. (Каярах ку ята 113-мĕш элемента (вăхăтлăха [[унунтри]] ятлă) сĕнме тытăннă <ref name="lazarev">[https://web.archive.org/web/20050117160457/http://element114.narod.ru/110-history.html element114.narod.ru]</ref>).
2001-мĕш çулта IUPAC  ĕç ушкăне çĕнĕ хими элементне уçнине çирĕплетсе GSI приоритетне йышăннă. 
<ref name="iupac2001">{{статья
|автор = P. J. Karol et al.
|пуçелĕк= On the discovery of the elements 110-112 (IUPAC Technical Report)
|оригинал =
|ссылка = http://dx.doi.org/10.1351/pac200173060959
|издание = Pure and Applied Chemistry
|тип =
|место =
|год = 2001
|том = 73
|номер = 6
|страницы = 959-967}}</ref>  2003-мĕш çулхи çурла уйăхĕнче , [[Оттава]]  хулинче, IUPAC хăйĕн 42-мĕш генераллă конференцинче  110-мĕш элемента дармштадти ятпа элементсен периодикăллă системи официаллă кĕртнĕ.
<ref name="iupac2003">{{статья
|автор = J. Corish and G.M. Rosenblatt
|пуçелĕк= Name and Symbol of the Element with Atomic Number 110
|оригинал =
|ссылка = http://dx.doi.org/10.1351/pac200375101613
|издание = Pure and Applied Chemistry
|тип =
|место =
|год = 2003
|том = 75
|номер = 10
|страницы = 1613-1615}}</ref>

== Пахалăхĕсем ==
Радиохастар [[металл]]  298&nbsp;K (25&nbsp;°C) хытă пулма пултарарть. Тĕсĕ паллă мар, çапах шурă кемĕл е [[сăрă тĕс|сăрă]] тĕслĕ

== Изотопĕсем ==

{{main|Дармштадти изотопĕсем}}
{| class="standard"
|-
! Изотоп
! Масса
! Çурма аркану тапхăрĕ<ref name="nudat">[http://www.nndc.bnl.gov/nudat2/ Nudat 2.3]</ref>
! Аркану меслечĕ
|-
| <sup>267</sup>Ds
| 267
| 2,8+13,3−1,2 мкç
| α-аркану  <sup>263</sup>Hs таран
|-
| <sup>269</sup>Ds
| 269
| 179+245−66 мкç
| α- аркану  <sup>265</sup>Hs таран
|-
| <sup>270</sup>Ds
| 270
| 0,10+0,14−0,4 мç
| α- аркану в <sup>266</sup>Hs таран
|-
| <sup>271</sup>Ds
| 271
| 1,63+0,44−0,29 мс
| α- аркану  <sup>267</sup>Hs таран
|-
| <sup>273</sup>Ds
| 273
| 0,17+0,17−0,06 мс
| α- аркану  <sup>269</sup>Hs таран
|-
| <sup>279</sup>Ds
| 279
| 0,18+0,05−0,03 с
| спонталла пайлану (90 %), α- аркану <sup>275</sup>Hs (10 %) таран
|-
| <sup>281</sup>Ds
| 281
| 9,6+5,0−2,5 с
|  спонталла пайлану
|}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{wiktionary|дармштадтий}}
{{commons|Darmstadtium}}
*[http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Ds/key.html Дармштадти Webelements сайтра]
* [http://www.iupac.org/news/archives/2003/aboutDs.html Darmstadtium: Questions and Answers (IUPAC)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070815174441/http://iupac.org/news/archives/2003/aboutDs.html |date=2007-08-15 }}


{{stub}}

<!--Categories-->

[[Категори:Хими элеменчĕсем]]
[[Категори:Металсем]]
[[Категори:Радиохастар элементсем]]
[[Категори:Синтезланă хими элеменчĕсем]]
[[Категори:Трансактиноидсем]]