Джибути страницӑн кодне пӑхни

{{Патшалăх
|ChNm = Джибути
|NationName = جمهورية جيبوتي<br />République de Djibouti (фр.)<br />Gabuutih Ummuuno (афар)
|FlagTitle = [[Джибути ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag_of_Djibouti.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:LocationDjibouti.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:=Coat_of_arms_of_Djibouti.svg|125px]]
|CoATitle = [[Джибути гербĕ]]
|LNGs = [[харап чĕлхи]], [[франци чĕлхи]]
|CapCn = [[Джибути (хула)|Джибути]]
|BigCity = [[Джибути (хула)|Джибути]]
|TitleGl = [[Джибути президенчĕсем|Президент]]
|PrezName = [[Исмаил Омар Гелле]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = Дилейта Мохамед Дилейта
|SqNumb = 147
|SqAll = 23 200
|YearP = 2009
|NasPop = 27&nbsp;949&nbsp;639
|NasPlot = 35,27
|NasNum = 171
|Valuta = [[Джибути франкĕ]]
|GTOt = +03
|GTDo = +03
|GimnName = [[Джибути патшалăхĕн гимнĕ]]
|Domen = [[.dj]]
|Tel = 253
}}
'''Джибу́ти́''' ({{lang-ar|جيبوتي}}), официалл ''' Джибу́ти́ республики''' ({{lang-ar2|جمهورية جيبوتي}}) — [[Африка|Африкăн]] çурçĕр-хĕвелтухăçĕнчи [[патшалăх]]. Хĕвелтухăç енче [[Хĕрлĕ тинĕс|Хĕрлĕ тинĕсĕн]] Аден кӳлмекĕ, çурçĕрте [[Эритрей|Эритрейпа]], кăнтăрпа хĕвеланăçĕнче [[Эфиопи]]пе чикĕ тытать. Кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче [[Сомалиленд]] патшалăхĕ.
== Кун-çулĕ ==
{{main|Джибути кун-çулĕ}}
Çĕнĕ саманари пĕрремĕш ĕмĕрсенче Джибутире кушит чĕлхеллĕ (афар тата исса) куçса пурăнакан йăхсем пурăнннă. V—VI-мĕш ĕмĕрсенче Аксум патшалăхне кĕнĕ.  VII-ĕш ĕмĕрте арап султанĕсен витĕмне лекнĕ. Халăх хушшинче ислампа арап челхи саралнă. 
XVI-мĕш ĕмĕрте, Сомали çурутравĕнче португалсемпе эфиопсем туркăсемпе тата сомалисем вăрçнă вăхăтра, патшалăха çапăçса илнĕ. XVI-мĕш ĕмĕрте каллех арапсен аллине лекнĕ. Вырăнти халăх  куçса çӳренĕ. Арапсем ертсе пынă тата суту-илӳпе аппаланнă.
1862-мĕш çулта французсем Адаль султанпа килĕшӳ туса Джибутине тытса тăрассине çирĕплетнĕ. Афарсем пуранакан çĕр тата Обокри якорь чарăнăвĕ Франци аллине куçнă. 1881-меш çулта территорие аталантарма акционе компанисем йĕркеленĕ, Джибути хулине тума пуçланă. 1896-мĕш çулта Франци Сомали Çыранĕ ят илнĕ (1967-мĕш çултан Французсен афарсемпе иссен территорийе). 1889-меш çулта вырăс поддныйĕсем Франци Сомали Çыранĕн пĕр пайне ([[Сагалло]]) колонизацилеме хăтланнă.  Анчах колни пуçараканĕн полномочисем тата  Раçсей планĕсене çирĕплетменнине пула Франци флочĕ колонистcене хăваласа янă.
1946-меш султа колони Францин тинĕс лешен территори статусне илнĕ.
1977-мĕш çулти [[референдум]] хыççăн патшалăха никама та пăхăнмалăх панă, ăна Джибути ятпа палăртнă.
1981-мĕш çулта пĕр партиллĕ система кĕртнĕ.
Джибути политика пурнăçĕнче яланах чи пысăк халăхĕсен (афар тата исса) хушшинчи керешӳ пысăк вырăн йышăннă. 1979-мĕш çулта афарсем хушшинче кăмăлсăрлăх вăйлă çĕкленнĕ, партизан вăрçи пуçланнă.  [[1992]]—[[2000]] çулсенче патшалăхра граждан вăрçи пынă, вăл полномочисене пайлас килĕшӳ таса вĕçленнĕ.
2008-мĕш çулта Джибутипе Эритрей хушшинче чикĕри конфликт пулнă. 
== Административла пайлану ==
{{main|Джибути административла пайланăвĕ}}
Патшалăх 11 округа пайланать. Округсемпе республика комиссарĕсем (префектсем) ертсе пыраççĕ. Вĕсем çав вăхăтрах вĕсем округ тĕп хулисен хула пуçлахĕсем.

*Алайли (Alaili Dadda);
*Али-Саби (Ali Sabieh District);
*Ас Эйла (As Eyla District);
*Балге (Balha District);
*Дикиль (Dikhil District);
*Джибути (Djibouti District);
*Дорра (Dorra District);
*Обок (Obock District);
*Ранда (Randa District);
*Таджура (Tadjourah District);
*Йобоки (Yoboki District);

== Вуламалли==
* {{кĕнеке:Густерин П.В.: Города Арабского Востока|2007}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==

{{Джибути темăсенче}}
{{Арап патшалăхĕсен лиги}}
{{Африка пĕрлĕхĕ}}
{{Африка патшалăхĕсем}}
{{Франкофони}}
{{Куçармалла|uk|Джибуті}}

[[Категори:Джибути| ]]
[[Категори:Франци чĕлхиллĕ патшалăхсем]]
[[Категори:Франци колони пулнисем]]
[[Категори:Унитарлă патшалăхсем]]
[[Категори:Хĕвелтухăç Африка]]