Золотницкий Николай Иванович страницӑн кодне пӑхни

{{Пĕр хушаматлисем|Золотницкий}}
{{Ăсчах
| Ят                   = Николай Золотницкий
| Çуралнă чухнехи ят   = Золотницкий Николай Иванович
| Ӳкерчĕк              = 
| Анлăшĕ               = 
| Ӳкерчĕке ăнлантарни  = 
| Çуралнă вăхăт        = [[1829]], [[раштав, 3]]
| Çуралнă вырăн        = [[Урхас Кушкă]] ялĕ, [[Шупашкар уесĕ]] (халĕ [[Чăваш Ен]]ĕн [[Сĕнтĕрвăрри районĕ]]), Раççей империйĕ.
| Вилнĕ вăхăт          = [[1880]], [[çу, 14]]
| Вилнĕ вырăн          = [[Хусан]] хули, Раççей империйĕ
| Ăслăх сфери          = [[тюркологи]]
| Ăсчах степенĕ        = 
| Ăсчах хисепĕ         = 
| Ĕçлев вырăнĕ         = [[Халăх çутĕç министерстви]]
| Альма-матер          = [[Хусан университечĕ]]
| Ăслăх ертӳçи         = 
| Паллă вĕренекенсем   = 
| Паллă                = 
| Чыславсемпе парнесем =
}}
'''Золотницкий Николай Иванович''' — ([[1829]], [[раштав, 3]], [[Урхас Кушкă]] ялĕ, [[Шупашкар уесĕ]] (халĕ [[Чăваш Ен]]ĕн [[Сĕнтĕрвăрри районĕ]]) — [[1880]], [[çу, 14]], [[Хусан]] хули, Раççей империйĕ) чĕлхе пĕлĕвĕн никĕсне хываканĕ, тĕпчевçĕ, [[этнограф]].
<ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/issledovateli-jazyka/zolotnitskijj-nikolajj-ivanovich/ Культурное наследие Чувашии]</ref><ref>[http://enc.cap.ru/?lnk=1701&t=prsn Чувашская энциклопедия]</ref>

==Пурнăçĕ==
[[1829]] çулхи [[раштав, 3|раштавăн 3]] [[Шупашкар уесĕ]]нчи (халĕ [[Чăваш Енĕн Сĕнтĕрвăрри районĕ]]) [[Урхас Кушкă]] ялĕнче çуралнă.

[[1851]] çулта Хусан университечĕн филологи факультетне пĕтернĕ. [[1867]] çулта Хусан вĕрентӳ тăрăхĕн инспекторĕ пулса ĕçленĕ. Чăваш шкулĕсем валли [[1867]] çулта пĕрремĕш букварьне хатĕрлесе кăларнă, чăваш календарĕсене йĕркелесе пичетленĕ. Николай Золотницкий «Корневой чувашско-русский словарь...» ([[1875]]) ĕçĕшĕн [[Вырăс географи пĕрлĕхĕ]]н ылтăн медальне тивĕçнĕ ([[1879]]). Николай Золотницкий чăваш çырулăхне йĕркелессишĕн, вырăс мар [[халăх]]сен ачисене тăван чĕлхепе вĕрентессишĕн нумай тăрăшнă.

[[1880]] çулхи [[çу, 14|çу уйăхĕн 14]] [[Хусан]] хулинче вилнĕ.

==Золотницкий Н.И. алфавичĕ==
Н.И. Золотницкин "Чуваш кнеге" букварĕпе (1867 ç.) "Сöлдалык кнеге" календарĕнче 32 саспаллипе усă курнă: а, я, э, е, ы, i, o, ö, у, ӳ, ю, й, ь, п, б, с, з, т, д, ш, ж, к, г, х, i, в, р, л, н, м, ч.
Золотницкий Н.И. сĕннĕ çĕнĕ саспаллисен хушшинче паянхи чăваш алфавитĕнче [[Ӳ]]ӳ саспалли кăна юлнă. Ăна кура хăшпĕр çынсем Ӳӳ саспаллине Золотницкий саспалли тесе чĕнеççĕ.

==Ӗçĕсем==
* К вопросу о способах образования чуваш. Казань, [[1866]];
* О старой чувашской вере // Труды IV археологического съезда в России, бывшего в Казани в [[1877]] г. Т. 2. Казань;
* Корневой чувашско-русский словарь, сравненный с языками и наречиями разных народов тюркского, финского и других племен. Казань, [[1875]].
* Чуваш кнеге [[1867]];
* Сöлдалык кнеге

== Литература ==
* Павлов, И. П. Н. И. Золотницкий пурнăçĕпе ĕçĕсем / И. П. Павлов. – Шупашкар : Чăвашгосиздат, 1958. – 64 с.
* Алексеев, А. Н. И. Золотницкий чăваш халăхне çутта кăларассишĕн тунă ĕçĕсем / А. Алексеев // Шкул реформин тапхăрĕнче чăваш чĕлхипе литератури вĕрентесси. – Шупашкар, 1988. – С. 51-62.
* Николай Золотницкий // Революцичченхи чăваш литератури : текстсем. – Шупашкар, 1984. – I том. – С. 107.
* Павлов, И. П. Мухтава тивĕçлĕ тĕпчевçĕ / И. П. Павлов // Тăван Атăл. – 1979. – № 11. – С. 80.
* Родионов, В. Халăх сăмахлăхне пухакансем. Малтанхи поэзи куçарăвĕсем / В. Родионов // Ялав. – 2003. – № 1. – С. 83-89.
* Юркин, И. Н. Николай Иванович Золотницкий // Юркин, И. Н. Повеçсем, прозăлла сăвăсем, тĕрленчĕксем, асаилӳсем / И. Н. Юркин. – Шупашкар, 1986. – С. 259-261.
* Данилов А.П. Николай Золотницкий о способах образования чувашей и других нерусских народов // Данилов А.П. Зарождение, развитие публицистики и журналистики Чувашии / А. П. Данилов, И. Я. Тенюшев. – Чебоксары, 1999. – С. 49-54.
* Eгоров, В. Г. Деятельность Н. И. Золотницкого по исследованию чувашского языка / В. Г. Eгоров // О дореволюционной культуре чувашского народа : учен. зап. / НИИ яз., лит., истории и экономики при Совете Министров Чуваш. АССР. – Чебоксары, 1957. – Вып. 15. – С. 89-102.
* Егоров, Н. И. Золотницкий Николай Иванович / Н. И. Егоров // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 71.
* Егоров, Н. И. Просветитель народов Поволжья / Н. И. Егоров // Ученые. – Чебоксары, 2006. – Т. 4. – С. 164-174. – (Б-ка Президента Чуваш. Респ. ; т. 4).
* Ефимов, Е. Л. Духовное наследие Н. И. Золотницкого / Е. Л. Ефимов // Фольклорное и литературное отражение художественно-эстетической памяти народа = Халăх пултарулăхĕпе илемлĕх астăвăмĕ фольклорпа литературăра палăрса тăни : [сб. ст.]. – Чебоксары, 2006. – С. 168-173.
* Ефимов, Л. А. О просветительской деятельности первых инспекторов чувашских школ Н. И. Золотницкого и И. Я. Яковлева и их взаимоотношениях / Л. А. Ефимов // Фольклорное и литературное отражение художественно-эстетической памяти народа = Халăх пултарулăхĕпе илемлĕх астăвăмĕ фольклорпа литературăра палăрса тăни : [сб. ст.]. – Чебоксары, 2006. – С. 45-55.
* Золотницкий Николай Иванович (1829–1880) // Библиографический словарь отечественных тюркологов : дооктябрьский период. – М., 1974. – С. 165-166.
* Золотницкий Николай Иванович // Исследователи этнографии и археологии Чувашии : биобиблиогр. словарь. – Чебоксары, 2004. – С. 96-98.
* Сейфуллин, В. Первый инспектор / В. Сейфуллин // Халăх шкулĕ = Нар. шк. – 1992. – № 2. – С. 89-91.
* Терехова, О. П. Деятельность Н. И. Золотницкого по просвещению и экологическому воспитанию чувашей / О. П. Терехова // Сибир. пед. журн. – 2009. – № 9. - С. 222-232.
* Федотов, М. Р. Н. И. Золотницкий (1829-1880) // Федотов, М. Р. Исследователи чувашского языка / М. Р. Федотов. – Чебоксары, 1987. – С. 29-36.

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://marihistory.ru/2011-01-01-20-07-54/498-2011-04-17 Марийская история]

[[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]]
[[Категори:Чăваш этнографĕсем]]
[[Категори:1829 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Раштавăн 3-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:1829 çулта вилнисем]]
[[Категори:Çăвăн 14-мĕшĕнче вилнисем]]
[[Категори:Чăваш Енре çуралнисем]]
[[Категори:Пайăр çынсем:Сĕнтĕрвăрри районĕ]]
[[Категори:Чăваш чĕлхин тĕпчевçисем]]
[[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]]
[[Категори:Раççей пĕрлĕх ĕçченĕсем]]
[[Категори:Пĕрлĕх ĕçченĕсем, алфавитпа]]