Иегуда Халеви

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Иегуда Халеви
ивр. יהודה הלוי
Çуралнă чухнехи ят Иегуда бен Шмуэль Халеви
Чӑн ят ивр. יהודה הלוי
Çуралнă вăхăт 1075 çул патне
Çуралнă вырăн Тудела, е Толедо Испани
Вилнĕ вăхăт 1141
Вилнĕ вырăн Иерусалим
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викиампар

Иегуда бен Шмуэль Халеви (ивр. יהודה הלוי‎, тен, 1075, Тудела, Испани — 1141, Иерусалим) — вăтам ĕмĕрсенчи еврейсен çыравçи тата ăсчахĕ.

Пурнăçĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вăл Лусен хулинче иешивара, Ицхак Альфаси раввин патĕнче вĕреннĕ. Тата тĕнпе çыхăнман ăслăлăхсемпе тухтăр ĕçне вĕреннĕ. Моше ибн-Эзра, хăй вăхăтĕнчи еврей сăвăçисенчен пултаруллисенчен пĕрин сĕмĕпе — Халеви ирех авалхи еврей чĕлхипе сăвăсем çырма пуçланă. Вăл питĕ хĕрÿллĕ националист пулнă. Чылай вăхăт хушши Кордовара тухтăрта ĕçлесе, Халеви Палестинана çул тытнă, çула май Александрине кĕрсе тухнă.

Хăйĕн тинĕс çул-çуревĕсенче курнине вăл каярах «Тинĕс юррисенче» çырса кăтартнă. Ăна Палестинана иккĕмĕш хут кайсан Иерусалимра вĕлернĕ.

Ĕçĕ-хĕлĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Иегуда Халевин еврей чĕлхине куçарнă Хасар кĕнеки, Варшава, Польша, 1880.

Вуламалли[тӳрлет | кодне тӳрлет]

  • Галкин Г. Йегуда Галеви. М., Текст, 2011.
  • Гаркави Р. Иегуда Галеви. «Восход». 1881, IV.
  • Divan etc., 1901—1910, Berlin, hrsg. von H. Brody
  • Khamidullin B.L. Pax Chazarica: main written sources and scientific literature. Kazan: Fen, 2013. ISBN 978-5-9690-0223-4
  • Al-Chazarî, übers. von H. Hirschfeld, Breslau, 1885;
  • Das Buch «Kusari» des J. Halevi, nach dem Texte d. Jehuda-ibn-Tibbon, Cassel, 1853
  • «Cuzary», tr. del árabe por Jehuda Abentibbon y del hebreo por J. Abendana. Publ. A. Bonilla y San Martin, con un apénd. de M. Menendez y Pelayo, 1910.
  • Brody H., Studien zu den Dichtungen J. Halevis, Berlin, 1895.
  • Neumark D., Geschichte der judischen Philosophie des Mittelalters, I, 510. «Heatid» (на древнееврейском), I, Berlin, 1908.

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]