Капица Пётр Леонидович страницӑн кодне пӑхни

{{Ăсчах
|Ят                  = Пётр Леонидович Капица
|Ӳкерчĕк             = Pyotr L Kapitsa Russian physicist 1964.jpg
|Анлăшĕ              = 260px
|Алпусни             = Пётр Леонидович Капица, 1964-мĕш çул
|Çуралнă вăхăт       = [[1894]], [[утă, 8]]
|Çуралнă вырăн       = {{ÇВ|Кронштадт|Кронштадтра}}, [[Санкт-Петербург кĕпĕрни]], [[Раççей империйĕ]]
|Вилнĕ вăхăт         = [[1984]], [[ака, 8]]
|Вилнĕ вырăн         = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, [[РСФСР]], [[ССРП]]
|Гражданлăх          = {{Раççей империйĕ}}, {{USSR}}
|Ăслăх сфери         = [[физика]]
|Ĕçлев вырăнĕ        = [[Петербург политехника институчĕ]], [[Кембридж университечĕ|Кембридж]], [[РĂА П. Л. Капица ячĕллĕ физика проблемисен институчĕ|ИФП]], [[МФТИ]], [[Мускав патшалăх университечĕ|МПУ]], [[РĂА В. Шубников ячĕллĕ кристаллографи институчĕ|кристаллографи институчĕ]]
|Ăсчах степенĕ       =
|Ăсчах хисепĕ        = ССРП ĂА академикĕ
|Альма-матер         = [[Петербург политехника институчĕ]]
|Ăслăх ертӳçи        = [[Иоффе Абрам Фёдорович|А. Ф. Иоффе]], [[Резерфорд Эрнест|Э. Резерфорд]]
|Паллă вĕренекенсем  = [[Шальников Александр Иосифович|Александр Шальников]],[[Алексеевский Николай Евгеньевич|Николай Алексеевский]]
|Паллă               = 
|Чыславсемпе парнесем=
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Нобель медалĕ|1978}} ([[1978]])
{{!}}-
{{!}} {{Мăн Ломоносов медалĕ}} ([[1959]])
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Çурлапа Мăлатук медаль|1945}} {{!!}} {{Çурлапа Мăлатук медаль|1974}} 
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Ленин орденĕ|9.7.1944}} {{!!}} {{Ленин орденĕ|1974}} {{!!}} {{Ленин орденĕ}} {{!!}} {{Ленин орденĕ}}
{{!}}-
{{!}} {{Ленин орденĕ}} {{!!}} {{Ленин орденĕ}} {{!!}} {{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!!}} {{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнин асăну» медалĕ|}} 
{{!}}-
{{!}} {{Мускава хӳтĕленĕшĕн медаль}} {{!!}} {{«Тăван Çĕршывăн 1941—1945 çç. Аслă вăрçинче хастар ĕçленĕшĕн» медаль|}} {{!!}} {{Мускав 800 çул тултарнине асăнмалăх медаль|}} {{!!}} {{«Ĕç ветеранĕ» медаль|}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Партизан Çăлтăрĕн I степеньлĕ орденĕ|1964}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Сталин парни|1941}} {{!!}} {{Сталин парни|1943}}
{{!}}}
}}
'''Пётр Леонидович Капица''' — (08.07.1894, Кронштадт, [[Санкт-Петербург]] кĕперни, [[Раççей империйĕ]] —  08.04.1984, Мускав, [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики|РСФСР]], [[Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ|ССРП]]) физикĕ, академик, Нобель парни лауреачĕ.

Физика проблемисен институчĕ йĕркелекене тата пĕрремĕш директорĕ. Мускав физика тата техника институтне никеслекенсенчен пĕрhри.

Питĕ пĕчĕк температурасене тĕпченипе палăрнă. Пысăк калăпăшлă газсене шĕвеклетмелли установка шутласа каларса ĕçе кĕртнĕ (турбодетандер). Шĕвек гелин чарусăр юхнине тупнипе паллă. Унсĕр пуçне питĕ вăйлă магнит уйĕсене тата пысăк температурăллă плазмăна вырăнта тытса тăрассине тĕпченĕ.

1921-1934-мĕш çулсенче Лондонта [[Резерфорд Эрнест|Резерфорд]] лабораторинче ĕçленĕ. 1934-мĕш çулта Совет Союзне таврăнсан ăна Лондона каялла кăларса яман.

Капица Евроăри усламçăсене канашсем пани Мускаври пуçлахсене канăç паман. [[Есаков Владимир Дмитриевич|Владимир Есаков]] каланипе 1934-мĕш çулчченех Капмицăпа çыхăннă план пулнă, Сталин план çинчен пĕлнĕ. 1934-мĕш çулхи çурлапа юпа уйăхĕсем хушшинче ăсчаха СССРТа хăвармалли çинчен калакан [[Каганович Лазарь Моисеевич|Л. М. Каганович]] алă пуснă темиçе Политбюро йышăнăвĕ тухнă {{sfn-1|Есаков|1997|с=546}} Юлашки резолюци çапла пулнă:

{{цитата пуçламăшĕ}}
{{oq|ru|Исходя из соображений, что Капица оказывает значительные услуги англичанам, информируя их о положении в науке СССР, а также и то, что он оказывает английским фирмам, в том числе военным, крупнейшие услуги, продавая им свои патенты и работая по их заказам, запретить П. Л. Капице выезд из СССР.}}
{{цитата вĕçĕ|çăлкуç= <ref name=rf3/>}}

==Вуламалли==
* ''Балдин А. М. и др.'': Пётр Леонидович Капица. Воспоминания. Письма. Документы.
* {{кĕнеке
 |автор=[[Есаков Владимир Дмитриевич|Есаков В. Д.]], [[Рубинин Павел Евгеньевич|Рубинин П. Е.]]
 |пуçелĕк=Капица, Кремль и наука
 |вырăн={{М}}
 |издательство=[[Наука (издательство)|Наука]]
 |çул=2003
 |том=Т.1: Создание института физических проблем: 1934-1938
 |страниц=654
 |isbn=5-02-006281-2}}
* ''Добровольский Е. Н.'': Почерк Капицы.
* ''Кедров Ф. Б. '': Капица. Жизнь и открытия.
* [[Андроникашвили Элевтер Луарсабович|''Андроникашвили Э. Л.'']] Воспоминания о жидком гелии. Тбилиси: Ганатлеба, 1980.
* http://prometeus.nsc.ru/archives/exhibit2/kapitsa.ssi#m2 Биобиблиография П. Л. Капицы, подготовленная Отделением ГПНТБ СО РАН
* {{статья|автор=[[Есаков Владимир Дмитриевич|Владимир Есаков]]|пуçелĕк=Почему П. Л. Капица стал невыездным
|каçă=http://www.ras.ru/FStorage/download.aspx?Id=7d1f08b7-cd0b-4f97-a826-b041f4f8d2a3|кăларăм=[[Вестник Российской академии наук]]|çул=1997|том=67|номер=6|ref=Есаков}}
* {{кĕнеке:Храмов Ю. А.:Физики|часть = Капица Пётр Леонидович|с =126}}
* {{статья|автор=[[Рубинин Павел Евгеньевич|Павел Рубинин]]|пуçелĕк=История одного открытия в письмах и документах (к 60-летию открытия сверхпроводимости)|каçă=http://ufn.ru/ufn97/ufn97_12/Russian/r9712f.pdf|кăларăм=[[Успехи физических наук]]|çул=1997|том=167|страницы=12|ref=Рубинин}}
* {{кĕнеке|автор=[[Грэхэм Лорен|Loren R. Graham]]|пуçелĕк=Moscow stories|каçă=http://books.google.com/books?id=JEd6B7se4fsC|издательство=Indiana University Press|çул=2006|страниц=305|isbn=9780253347169|ref=Graham}}
* {{статья|автор=Allan Griffin|пуçелĕк=Superfluidity: three people, two papers, one prize|каçă=http://www.physics.utoronto.ca/~griffin/PW%20article%20griffin.pdf|чĕлхе=en|кăларăм=[[PhysicsWorld]]|çул=2008|номер=8|ref=Griffin}}

==Каçăсем==
{{Commons|}}
* {{Warheroes|id=9430|star = Labor}}
* [http://kapitza.ras.ru/index.php?cont=kap&lang=ru «P.L.Kapitza»] Краткая биография П. Л. Капицы на официальном сайте Института Физических Проблем.
* [http://russcience.euro.ru/interview/kapitsa.htm «Интервью с женой Капицы»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051031004449/http://russcience.euro.ru/interview/kapitsa.htm |date=2005-10-31 }} Интервью 16 февраля 1990 года и 23 ноября 1992 года.
* [http://nobelprize.org/physics/laureates/1978 Информация с сайта Нобелевского комитета] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080828102123/http://www.nobelprize.org/physics/laureates/1978 |date=2008-08-28 }} {{ref-en}}
* [http://vivovoco.astronet.ru/VV/JOURNAL/NATURE/05_04/KRYLOV.HTM Из писем А. Н. Крылова дочери]
* [http://p-lab.org/publ/7-1-0-16 Биографические факты из жизни Петра Капицы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081203204938/http://p-lab.org/publ/7-1-0-16 |date=2008-12-03 }}
* [http://www.phys.msu.ru/upload/iblock/967/levshin-reference-book.pdf ''Лёвшин Л. В.'' Физический факультет МГУ. Исторический справочник.] — М.: МГУ, 2002.
* [http://berkovich-zametki.com/2008/Zametki/Nomer6/Halatnikov1.php И.Халатников «Дау, Кентавр и другие»]
* [http://prometeus.nsc.ru/archives/exhibit2/kapitsa.ssi Капица: жизнь и открытия: к 120-летию со дня рождения П. Л. Капицы — тематическая выставка Отделения ГПНТБ СО РАН]

==Асăрхавсем==
{{асăрхавсем}}

[[Категори:XX ĕмĕрти физиксем]]
[[Категори:ССРП физикĕсем]]
[[Категори:Раççей физикĕсем]]
[[Категори:РĂА пайташĕсем]]
[[Категори:Сталин парни лауреачĕсем]]
[[Категори:Нобель парни лауреачĕсем]]