Космос тусанĕ страницӑн кодне пӑхни

[[File:Porous chondriteIDP.jpg|thumb|250px|right|Космос тусанĕ микроскоп айĕнче]]
[[File:Three Bands of Light.jpg|thumb|right|[[Зодиак çути]] — астрономири космос тусанне пула тухнă пулăм<ref>{{cite web|title=Three Bands of Light|url=http://www.eso.org/public/images/potw1614a/|accessdate=2016-04-04}}</ref>]]

'''Космос тусанĕ''' (''микрометеоритсем'') — космослăхра вĕçекен е Çĕр çине ӳкекен [[тусан]]. Пĕрчисен пысăкăшĕ темиçе [[молекула|молекулăран]] 0,2 [[микрометр|мкм]] çити.
[[Çĕр (планета)|Çĕр]] çине, тĕрлĕ хаклава шута илсен, кунсерен 60 - 100 тоннă космос тусанĕ анать, çулталăкне вара 25-40 пин тоннăна çитет<ref>{{Cite news|title=60 Tons Of Cosmic Dust Fall To Earth Every Day|url=http://www.popsci.com/60-tons-cosmic-dust-fall-earth-every-day?dom=tw&src=SOC|work=Popular Science|accessdate=2016-12-08}}</ref><ref>{{Статья|автор=Herbert A. Zook|пуçелĕк=Spacecraft Measurements of the Cosmic Dust Flux|каçă=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4419-8694-8_5|чĕлхе=en|яваплă=Bernhard Peucker-Ehrenbrink, Birger Schmitz|издание=Accretion of Extraterrestrial Matter Throughout Earth’s History|издательство=Springer US|çул=2001-01-01|страницы=75—92|isbn=9781461346685, 9781441986948|doi=10.1007/978-1-4419-8694-8_5}}</ref>.

[[Хĕвел системи]]нчи тусан йышне [[комета тусанĕ]], [[астероидсен кăшăлĕ|астероид тусанĕ]], [[Койпер кăшăлĕ]]н тусанĕ тата Хĕвел системи витĕр тухакан [[çăлтăрсем хушшинчи тусан]] кĕрет. Çак тусан пĕлĕчĕн тачăлăхĕ 10<sup>−6</sup> тусан пĕрчи пĕр м<sup>3 çине</sup><ref name="MatloffJohnson2005">[https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20050215611.pdf «Applications of the Electrodynamic Tether to Interstellar Travel»] Gregory L. Matloff, Less Johnson, February, 2005</ref>. [[Хĕвел системи]]нче çăлтăрсем хушшинчи тусана пула [[зодиак çути]] курăнать.

Космос тусанĕнче хăшпĕр [[органика пĕрлешĕвĕсем]] ([[Ароматлăх|аромат]]-[[Алифатика пĕрлешĕвĕсем|алифатика]] структуриллĕ аморфлă органика хытă япалалăхĕсем) пур, вĕсем çутçанталăкра хăйсемех хăвăрт чĕрĕлме пултараççĕ<ref name="Space-20111026">{{cite web |last=Chow |first=Denise
 |title=Discovery: Cosmic Dust Contains Organic Matter from Stars
 |url=http://www.space.com/13401-cosmic-star-dust-complex-organic-compounds.html
 |date=2011-10-26 |publisher=[[Space.com]]
 |accessdate=2011-10-26 }}</ref><ref name="ScienceDaily-20111026">{{cite web |author=[[ScienceDaily]] Staff
 |title=Astronomers Discover Complex Organic Matter Exists Throughout the Universe
 |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2011/10/111026143721.htm
 |date=2011-10-26 |publisher=[[ScienceDaily]] |accessdate=2011-10-27 }}</ref><ref name="Nature-20111026">{{статья
|пуçелĕк=Mixed aromatic–aliphatic organic nanoparticles as carriers of unidentified infrared emission features
|кăларăм=[[Nature|Nature]]
|doi=10.1038/nature10542
|bibcode=2011Natur.479...80K
|том=479
|номер=7371
|страницы=80—3
|pmid=22031328
|чĕлхе=en
|тип=journal
|автор=Kwok, Sun; Zhang, Yong
|хисеп=26
|уйăх=10
|çул=2011
}}</ref>. Небольшую часть космической пыли составляет «звёздная пыль» — тугоплавкие минералы, оставшиеся в процессе звёздной эволюции.

Çăлтăрсем хушшинчи тусана «[[Стардаст (космос аппарачĕ)|Стардаст]]» космос аппарачĕ пуçтарса Çĕр çине 2006 çулта антарнă<ref name="NASA-20140814">{{cite web |last=Agle |first=DC |last2=Brown |first2=Dwayne |last3=Jeffs |first3=William |title=Stardust Discovers Potential Interstellar Space Particles |url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2014-278 |date=2014-08-14 |work=[[NASA]] |accessdate=2014-08-14 }}</ref><ref name="AP-20140814">{{cite news |last=Dunn |first=Marcia |title=Specks returned from space may be alien visitors |url=http://apnews.excite.com/article/20140814/us-sci--alien_stardust-9d21e5267a.html |date=2014-08-14 |work=[[AP News]] |accessdate=2014-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819102935/http://apnews.excite.com/article/20140814/us-sci--alien_stardust-9d21e5267a.html |archive-date=2014-08-19 |deadlink=yes }}</ref><ref name="SCI-20140814">{{статья |пуçелĕк=Seven grains of interstellar dust reveal their secrets |каçă=http://news.sciencemag.org/space/2014/08/seven-grains-interstellar-dust-reveal-their-secrets |кăларăм=Science News |accessdate=2014-08-14 |чĕлхе=en |тип=magazine |автор=Hand, Eric |хисеп=14 |уйăх=8 |çул=2014}}</ref><ref name="SCI-20140815">{{статья |пуçелĕк=Evidence for interstellar origin of seven dust particles collected by the Stardust spacecraft |кăларăм=[[Science|Science]] |том=345 |страницы=786—791 |doi=10.1126/science.1252496 |bibcode=2014Sci...345..786W |pmid=25124433 |чĕлхе=en |тип=journal |автор=Westphal, Andrew J. et al. |хисеп=15 |уйăх=8 |çул=2014}}</ref>.

== Палăртни тата классификацилени ==
[[File:Micrometeorite.jpg|thumb|left|Микрометеорит]]
«Meteoritics & Planetary Science» журналăн 2010 çулхи кăрлачăн кăларăмĕнче «Метеорит и метеороид: новые полные определения» статьяра<ref>{{статья
|пуçелĕк=Meteorite and meteoroid: New comprehensive definitions
|кăларăм={{Нп3|Meteoritics & Planetary Science}}
|том=45
|номер=1
|страницы=114—122
|каçă=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1945-5100.2009.01009.x/full
|accessdate=2013-07-06
|чĕлхе=en
|тĕс=journal
|автор=Alan E. Rubin; Jeffrey N. Grossman
|уйăх=1
|çул=2010}}</ref> авторсем ăслăх пĕрпĕрлĕхне çакнашкал палăртнă:
{{цитата пуçламăшĕ}} Космическая пыль (Interplanetary dust particle (IDP)): частицы размером меньше 10 мкм, движущиеся в межпланетном пространстве. Если такие частицы впоследствии срастаются с большими по размеру телами природного или искусственного происхождения, они продолжают называться «космическая пыль».
{{цитата вĕçĕ}}

== Çав. пекех ==
* [[Аккреци]]
* [[Астрохими]]
* [[Космохими]]
* [[Метеоритика]]
* [[Комета тусанĕ]]

== Литература ==
* {{статья
|автор    = Максименко О.
|пуçелĕк  = Тайны особой субстанции
|оригинал =
|каçă     = http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/1240/
|кăларăм  =[[Вокруг света]]
|тип      =
|вырăн    = М.
|çул      = 2005
|том      =
|номер    = 9
|страницы = 108—117
|чĕлхе= ru
|издательство= [[Молодая гвардия (издательство)|Молодая гвардия]]
}}
* {{кĕнеке |пуçелĕк=The Dusty Universe |издательство=Ellis Horwood |ref=Evans94 |чĕлхе=und |автор=Evans, Aneurin |çул=1994}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [https://web.archive.org/web/20120613185535/http://www.mpi-hd.mpg.de/cosmicdust/ Cosmic Dust Group]{{ref-en}}
* [https://www.sciencemag.org/content/345/6198/786.short Evidence for interstellar origin of seven dust particles collected by the Stardust spacecraft]{{ref-en}}

[[Категори:Галактика астрономийĕ]]
[[Категори:Астрохими]]
[[Категори:Космос тусанĕ]]
[[Категори:Пĕрчĕсем (физика)]]