Кроманьон çынни страницӑн кодне пӑхни

{{Taxobox 
| name = Кроманьон çынни
| image file   =Cro-Magnon-male-skull.png
| regnum = Чĕрчунсем
| phylum = [[Хордăллисем]]
| classis = [[Сĕт ĕçекенсем]]
| ordo = [[Приматсем]]
| familia = [[Гоминидсем]]
| genus = [[Çынсем (ăрат)]]
| species = '''Ăслă-тăнлă<br />çын'''
| latin = {{btname|Homo sapiens}}
| commons = Cro-Magnon
| wikispecies = Homo sapiens
}}

'''Кроманьонсем''' ({{lang-fr|Homme de Cro-Magnon}}) — Европăри тата унăн тулашĕнчи 40-10 пин çул маларах (малтанхи [[палеолит]] тапхарĕ) пурăннă хальхи çыннăн авалхи тăхăмĕсем. Пуç мимин калăпăшĕ 1200—1500 см³. Çӳллĕшĕ 180 см яхăн.

== Этеплĕх ==

== Кроманьон çыннисен уйрăмлăхĕ ==

=== Неандерталь çыннипе танлаштарни ===
[[Ӳкерчĕк:Ihomosapiens_small.jpg|thumb|120px|right|Неандерталь тата кроманьон çыннисем]]
[[Ӳкерчĕк:Cro-Magnon-Modern_Human_Tibia_comarision.png|thumb|120px|right|Берцовая кость современного человека (слева) и кроманьонца (справа)]]

=== Хальхи çынпа танлаштарни ===
[[Эволюци]] енчен пăхсан, морфологи тытамĕпе тата кăткăслăхĕпе çак çынсем пирĕнтен ытлах уйрăлса тăман, çапах та [[скелет]]па [[пуç шăмми]]н калăпăшпе, скелетăн хăш шаммисен ĕлкипе т. ыт. [[антропологи|антропологсем]] уйрăмлахсене палăртаççĕ.

Сунгирь патĕнче пурăннă сунарçăн, вилес умĕн, 50 çултискерĕн, шăлĕсене [[кариес]] тĕкĕнмен пулнă, çийĕннĕ пулсан та<ref>[http://www.rc.ru/~ladygin/sungir/paleopathology/index.php «The Sunghir archaeological site — Palaeopathology about»] статьяран илнĕ</ref>.

== Реконструкцисемпе ӳкерчĕксем ==
Кроманьон çыннин кĕлеткипе сăнне [[Waterford]] музейĕнче ĕçлекен [[М. М. Герасимов]]па [[Г. В. Лебединская]] [[археологи|археологсем]] ăсталанă:

<gallery>
Ӳкерчĕк:Prjedmost_leb.jpg|Пржедмость çĕрĕнчи хĕрарăм. [[Г. В. Лебединская|Г. В. Лебединскайăн]] реконструкцийĕ, 1975 ç.
Ӳкерчĕк:Sungir_Giant.gif|[[Сунгирь, пурăну вырăнĕ|Сунгирь]] сунарçи. [[М. М. Герасимов]]ăн реконструкцийĕ, 1968 ç.
Ӳкерчĕк:Ancient_hunter_long_legs.jpg|Пăрлăх тапхăрĕнчи сунарçă. Waterford музейĕнчи ӳкерчĕк, АПШ
</gallery>

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхамалли}}

== Урăх статьясем ==
* [[Неандерталь çынни]]
* [[Тăр пĕччен çын]]
* [[Ăслă-тăнлă çын]]
* [[Этемлĕх]]

== Вуламалли ==
* [[Борисковский Павел Иосифович|П. И. Борисковскин]] кĕнекисен ят-йышĕ. С.15-24 // STRATUM plus. 2001—2002. № 1. Малтан чул пулнă.

== Ăслăх-популярлă литература ==
* [http://lib.aldebaran.ru/author/pokrovskii_sergei/pokrovskii_sergei_ohotniki_na_mamontov/ Сергей Покровский — «Охотники на мамонтов»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090830215604/http://lib.aldebaran.ru/author/pokrovskii_sergei/pokrovskii_sergei_ohotniki_na_mamontov/ |date=2009-08-30 }}. Вăтам шкул ачисем валли.
* [[Эдуард Шторх]] — «Охотники на мамонтов». Книга со ссылками на реальные археологические источники
* Б.Байер, У. Бирштайн и др. История человечества 2002 ISBN 5-17-012785-5

== Каçăсем ==
* [http://www.rc.ru/~ladygin/sungir/index.html Сунгирь] — Улатимĕртен инçех мар, Мускавран 192 çм вырнаçнă кроманьонсен вырăнĕ.
{{Антропогенез}}

[[Категори:Малтанхи Homo sapiens популяцисем]]
[[Категори:Палеолит]]
[[Категори:Европа палеоантропологийĕ]]