Остроумова-Лебедева Анна Петровна страницӑн кодне пӑхни

{{Ӳкерçĕ
|фон=
|ят=Анна Остроумова-Лебедева
|тăван ят= Анна Петровна Остроумова-Лебедева
|çуралнă чухнехи ят= Анна Петровна Остроумова 
|ӳкерчĕк=Ostroumova-Lebedeva by K. Somov (1901).jpg
|анлăш=
|ӳкерчĕке ăнлантарни= А.П. Остроумова-Лебедева сăнарĕ, [[Сомов Константин Андреевич|K.A.Сомов]] ĕçĕ, 1901
|çуралнă вăхăт=[[1871]] çулхи [[Çу, 5]] (17) 
|çуралнă вырăн=Сăваплă Петĕрхули 
|вилнĕ вăхăт=[[1955]] çулхи [[Çу, 5]]  (83-ре)   
|вилнĕ вырăн=Ленинхули
|пулса тухни=
|гражданлăх={{Ялавлани|Раççей империйĕ}}→{{USSR}} [[ССРП]]
|жанр=гравюра, [[Ксилографи|ксилографи]], çын сăнарĕ, сăрă ӳнерĕ, кĕнеке илемлетни 
|вĕренӳ= Петерхулинчи Ӳнер Академи
|стиль=
|ĕçсем=
|пулăшакансем=
|сĕм=
|сĕм янă=  
|чыславсем=
|хисепсем= [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики|РСФСР]] халăх ÿнерçи — 1946
|парнесем=[[Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ]], 	
Медаль «Ленинграда хÿтĕленĕшĕн»,
Медаль «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.»
|сайт=
|викиампар=Category:Anna Ostroumova-Lebedeva
}} 
[[Ӳкерчĕк:A.P. Ostroumova-Lebedeva by F. Malyavin.jpg|мини|справа|А.П. Остроумова-Лебедева сăнарĕ, [[Серов Валентин Александрович|В.A.Серов]]
ÿкерчĕкĕ]]

'''Анна Петровна Остроумова-Лебедева''' (5 (17) çу [[1871]], [[Санкт-Петербург|Сăваплă Петĕрхули]]  - 5 çу [[1955]], [[Санкт-Петербург|Ленинхули]]) — раççей гравёрĕ тата сăрă [[Ӳнерçĕ|ÿнерçи]], [[Акварель|шывлă сăрă]] ÿнерçи, çутçанталăк сăнарçи.
 
== Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ ==
П. И. Остроумов сенатор кил-йышĕнче çуралса ÿснĕ.

1889-1892 — Барон А. Л. Штиглицăн (1889-1892) Тĕп техникалла ÿнерÿ вĕрентĕшне вĕренме çÿренĕ, унта унăн тĕп вĕрентекенĕ  В. В. Матэ пулнă.

1892-1900 — Петӗрхулинчи Ӳнер Академинче В. В. Матэ, [[Репин Илья Ефимович|И. Е. Репин]], К. А. Савицкий тата П. П. Чистяков ÿнерçĕсенчен вĕреннĕ, унтан 14 гравюра хайласа кăтартса ÿнер ячĕ илсе ăнăçлăн вĕренсе тухнă.

1898-1899 — [[Парис|Парижра]] [[Джеймс Уистлер]] ÿнер лаççинче ĕçленĕ. 1899-мĕш çултан ÿнер «[[Илемлĕх тĕнчи]]» тата «Тăватă ÿнер» (1924 çултан) пĕрлешÿсен ĕçĕ-хĕлĕсенче хастаррăн хутшăннă.

1901 —  «Илемлĕх тĕнчи» журнал валли гравюрасен ярăмне (№ 1, 1902 çул) хайланă. 

1905 — хими ăсчахне, пĕрремĕш хут [[Промăçлăх|промăçлăх]] нушисене çитмеллĕх каучук шутласа кăларнă С. В. Лебедева качча тухнă.

1918-1922 — Фотографи тата фототехника аслă институтĕнче вĕрентнĕ.

1934-1935 — Пĕтĕм Раççей ÿнер академинче вĕрентнĕ.

[[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]] вăхăтĕнче [[Ленинграда хупăрлани|блокада]] хупăрласа илнĕ Ленинхулинче пурăннă, чуна тивекен графикалла хула сăнарĕсене хайланă.

1946 — [[Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики|РСФСР]] халăх ÿнерçи.

1949 — [[ССРП]] Ӳнер Академин чăн пайташĕ.
  
[[XX ĕмĕр|XX-мĕш ĕмĕрĕн]] пĕрремĕш çуррин [[Раççей]] гравёрĕсен шутĕнче «чи пысăк çăлтăр» пулса тăрать çех мар, Раççейра ку ÿнере çĕнĕрен чĕртсе пурнăç панисен шутне кĕрет. Унсăр пуçне Анна Петровна вырăс чăн (вăл шутра тĕрлĕ тĕсли те) [[Ксилографи|ксилографине]] те çĕнĕ пурнăç панă, [[Литографи|литографи]] меслечĕпе тата [[Акварель|шыв сăррисемпе]] ĕçленĕ.

Ытларах Петĕрхулипе таврашĕсене сăнарланă.  Çутçанталăкпа çурт-йĕре композицине кĕртсе илемлĕ çыхăнтарса сăнарлакан сайра ÿнерçĕсенчен пĕри.

Вăл ăнăçуллă çын сăнарĕ ăсти те пулнă — Вырăс музейĕнче Анна Петровна хайланă Максимилиан  Волошин сăнарĕ упранать.

[[Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ]] тата «Ленинграда хÿтĕленĕшĕн» медаль илме тивĕçнĕ.

Яланах Сăваплă Петĕрхулинче - Петĕрхулинче - Ленинхулинче пурăннă:

* 1905 - 04.1906-мĕш çулхи çу уйăхĕсем — 13-мĕш лини, 20, хв. 57;
* 12.1906 - 1913 — тупăшлă çурт — Александров анлă урамĕ, 21, хв. 19;
* 1913-1917 — 3-мĕш лини, 46, хв. 21;
* 1917-1924 — Чулхула урамĕ, 6;
* 1924-1955 — Чулхула урамĕ, 10, хв. 4. Ку хваттер, Раççей кун-çулĕн палăкĕ пулса, патшалăх хÿтĕленекенсен шутне кĕрет.
Ăна Некрополь ÿнер ăстисен çăвинче пытарнă.

== Асаилÿсенчен ==
[[Бенуа Александр Николаевич|А. Н. Бенуа]]: <blockquote>" … гравюрасенче вăл çирĕп йĕр тытать, ку ăна çав тери ĕнентерÿллĕ те кĕскен хăйĕн туйăмĕсене пама май парать; гравюрасенче вăл, никам пек, сахал тĕссемпе усă курсах, тĕссем тăрăх кирлĕ чун-кăмăл хĕветне пама пĕлтерет. Шыв сăррисемпе ÿкернинче вăл ирĕклĕ майпа ÿкернипе куçа савăнтарать, тата каллех унăн çутçанталăкран тем пек çивĕччĕн сăнаса илнĕ ĕçĕсем янравлă сăрăсен хутшăнăвĕнче асамлăн юхса ялкăшаççĕ,  "</blockquote>.

== Куравсем ==
«Илемлĕх тĕнчи» пĕрлешÿн куравĕнче пĕрремĕш хут хăйĕн гравюрисемпе 1900-мĕш çулта хутшăннă.

Ӳкерçĕсесене хавхалакантаракан пĕрлешÿ ăмăртăвĕн иккĕмĕш парнине илнĕ.

== Илемлетнĕ кĕнекесем ==
* Курбатов В. Я. Петербург, 1912
* Анциферов Н. П. Душа Петербурга, 1920 (1990 тепĕр хут тухнă).

== Ĕçĕсем ==
[[Ӳкерчĕк:A.P. Ostroumova-Lebedeva by F. Malyavin (1896).jpg|130px|слева|А.П. Остроумова-Лебедева сăнарĕ, Ф. Малявин ĕçĕ, 1896]]
* «Петербург», 1908-10, [[Ксилографи|ксилографи]] альбомĕ
* «[[Венеци]]. Пысăк канал», 1911
* «Павловск», 1922-23
* «Петербург», 1922 литографи альбомĕ
* «Марс лапамĕ», 1922 (акварель) [[Патшалăх Третьяков галереи|Третьяков галереи]]
* «Пас тытнă Инженер керменĕ», 1929, Вырăс музейĕ
* «Александров керменĕ Ача Салинче»
* «Петербург. Нева Биржа юписем витĕр»
* «Петербург. Çĕнĕ Голланди»
* «Çутатмалли тата сфинкс»
* «И. В. Ершов артист сăнарĕ», 1923;
* «Андрей Белый сăнарĕ», 1924;
* «Е. С. Кругликова ÿнерçĕ сăнарĕ», 1925
* «Академик С. В. Лебедев сăнарĕ», 1932
* «Пас тытнă Çуллахи сад», 1942                                              
А.П. Остроумова-Лебедева сăнарĕ, Ф. Малявин ĕçĕ, 1896                                                                          

== Курав ярăмĕ ==
<gallery widths="200px" heights="200" align="center">
Anna Ostroumova-Lebedeva In Finland.jpg|Финляндире
Anna Ostroumova-Lebedeva Punkaharju 1908.jpg|1908
Anna Ostroumova-Lebedeva In Finland 1910.jpg|Финляндире, 1910
Ostroumova-Lebedeva's Lion in Bronze Horsemen's illustration.jpg |Арăслан, «Пăхăр юланутран», 1901 
Villa Borghese by Ostroumova-Lebedeva (1904).jpg|Боргезе кил-çурчĕ, 1904
File:Оstroumova Lebedeva Litovsky Castle 1909.jpg|Литва керменĕ, 1909
</gallery>

== Вуламалли ==
* Автобиографические записки, т. 1-3, Л. - М., 1935-51 (переизданы в 1974 и в 2003).
* Корнилов П. Поэт города на Неве // Художник. 1962, № 10. С.36-41.
* Синицын Н. В. Гравюры Остроумовой-Лебедевой, монография, 1964.
* Суслов В. А. П. Остроумова-Лебедева. - Л.: 1967.
* Богданов А. А. П. Остроумова-Лебедева. - Л.: 1976.
* Полякова Е. И. Город Остроумовой-Лебедевой / Художник А. А. Зубченко. - М.: Советский художник, 1983. - 224, [16] с. - (Рассказы о художниках). - 40 000 экз. (обл.)
* Графика А. П. Остроумовой-Лебедевой: Гравюры и акварель. [Альбом] / Авт. вступ. ст. [с. 5-33] и сост. М. Ф. Киселев, 135 с. ил., цв. ил. — М.: Искусство, 1984.
* Акварели А. П. Остроумовой-Лебедевой: 16 репродукций / Авт. вступ. ст.и сост.В. Чесноков — М.: Изобразительное искусство, 1985.
* Исаев В. Ю. Сокровища Дома Волошина. Альбом. - Симферополь: СОНАТ, 2004. - 400 с. - ISBN 966-8111-40-0.
* Иванов С. В. Неизвестный соцреализм. Ленинградская школа. СПб, НП-Принт, 2007. С.13, 19, 377, 380, 383, 385. ISBN 5-901724-21-6, ISBN 978-5-901724-21-7.

== Каçăсем ==
* [http://www.nasledie-rus.ru/podshivka/7504.php «Петербурга женское лицо» — Петербург в гравюрах Анны Петровны Остроумовой-Лебедевой]
* [http://doriandecor.ru/ostroumova-lebedeva-avtobiograficheskie-zapiski/ Остроумова-Лебедева. Из автобиографических записок]

[[Категори:Ӳкерçĕсем, алфавитпа]]
[[Категори:Ӳнер]]
[[Категори:Ӳнерçĕ-хĕрарăмсем]]