Рига страницӑн кодне пӑхни

{{Хула çинчен|Рига|[[File:Greater Coat of Arms of Riga - for display.svg|125px]]|[[Латви]]|[[Рига]]| [[1146]] (шутлаççĕ),<br />[[1201]] (асăннă)|1225|605 802|2022|1992.4|56°56′ ç.ш.|24°06' х.т.д.}}

'''Рига''' ([[латыш чĕлхи|латыш.]] ''Rīga'') — [[Латви]] тĕп хули.

== Халăхĕ ==
721,8 пинĕ çын ([[2006]]) пурăнать.

== Географи ==
Хулана Тинĕсçум айлăмĕнче Ригав тӳремĕнче, Даугава шывĕ [[Балтика тинĕсĕ]]н Рига заливне юхса кĕнĕ çĕрте вырнаçнă. Ригăн историллĕ пайĕ Даугавăн сылтăм çыранĕнче, Рига заливне юхса кĕриччен 10 çухрăмра никĕсленĕ. Кунта хăйăрлă вырăн, тинĕс шайĕнчен 1-10 м çӳллĕ.

== Климат ==
Ригăра - тинĕ çывăх пулнипе — лăпкă ăшă та нӳрĕклĕ. Çу ытлах ăшă мар, çумăрлă (вăтам температура - утăри - 16,9&nbsp;°C; нӳрĕк ӳкни — 85 мм). Хĕлле сивĕ мар, уйăхра 10 хутчен юр-пăр ирĕлет (вăтам температура - кăрлачра — 4,7&nbsp;°C). Юр çĕре раштав варринче хуплать пуш уйăхĕн варрине çитиччен выртать. 40 % яхăн кунсем çумăрлă, çулта нӳпĕк ӳкни 700—720 мм.

== Истори ==
Пĕрремĕш хут хула ятне [[1146]] е [[1156]] çулта нимĕç хроникинче асăнннă. Ливон хроникинче Рига вырăнĕ пирки (locus Riga) [[1196]] çулта çырнă. Официаллă хула пуçламăшĕ [[1201]] çул — Ригăна пуçласа яраканĕ [[Бремен]] нимĕç епископĕ Альберт фон Буксхев(е)ден. [[1282]] çулта Рига, [[Любек]] ([[нимĕç чĕлхи|нимĕçле]] Lübeck) тата [[Висбю]] хулисем [[Ганза Сутă-илӳ Пĕрлешĕвĕ|Ганза Сутă-илӳ Пĕрлешĕвне]] кĕнĕ.

[[1561]] çулчен хулана Рига архиепископĕсем хăйсен аллинче тытса тăнă. 1561 - [[1581]] çулсенче Рига ирĕклĕ хула. 1581—[[1621]] çулсенче — [[Польша]] тапхăрĕ. 1621—[[1711]] çулсенче — Швеци тапхăрĕ. [[Çурçĕр вăрçи]] ([[1700]]—[[1721]]) хыççăн Рига [[Раççей]] империне кĕрет. [[1796]] çулта хула кĕперне тĕпĕ.

[[1918]] - [[1940]] çулсенче тата [[1991]] çултана Рига — ирĕклĕхлĕ Латви тĕп хули.

Рига ячĕ — Riika [[скандинави]] чĕлхисенче «Пурăнан вырăн» евĕр куçарăнать. Çакă кунта [[1201]] çулчен скандинави викингĕсем пурăннине пĕлтерет. Анчах тепĕр халап та пур.

== Каçăсем ==

{{Европăри тĕп хуласем}}
{{Ганза}}

[[Категори:Латви хулисем]]
[[Категори:Рига]]