Романш чĕлхи страницӑн кодне пӑхни

{{Чĕлхе
|тĕс=индоевропа
|ят=Романш чĕлхи
|тăван ят=Rumantsch
|страны=[[Швейцари]], [[Итали]]
|регионсем=[[Граубюнден]]
|официаллă чĕлхе={{Ялавлани|Швейцари}}
|калаçакансен йышĕ=50 000—70 000
|йĕркелевçĕ=
|рейтинг=
|статус=
|çухалнă=
|категори=[[Еврази чĕлхисем]]
|классификаци=
[[Индоевропа чĕлхисем|Индоевропа çемьи]]
:[[Роман чĕлхисем|Роман ушкăнĕ]]
::[[Рет-роман кĕçĕн ушкăнĕ]]
|çыру=[[латиница]]
|ГОСТ 7.75–97=рет 560
|ISO1=rm
|ISO2=roh
|ISO3=roh
}}
[[File:English-language version of Linguistic map of Switzerland.png|thumb|280px|Романш чĕлхин ареалĕ.]]

'''Романш чĕлхи''' (çаплах ''швейцар ретороман'', ''граубюнден'', ''граубюндер'', ''курваль''; тăван ячĕ: ''руманш'' е ''романш'', ''румонш'' — ''rumaunas'', ''romansch'', ''roumonsch'' — энгада формисем; ''rumantsch'', ''rumauntsch'', ''romontsch'' — сельва формисем; ''руманч грижун'' — ''rumantsch grischun'' — çыру нормин ячĕсем) — [[Роман чĕлхисем|роман чĕлхисен]] [[Рет-роман чĕлхисем|рет-роман кĕçĕн ушкăнĕн]] чĕлхи, [[Швейцари]]н наци чĕлхиснче пĕрри, ытти 3 конфедерацин официаллă чĕлхипе танлаштарсан, романш чĕлхи унпа калаçакансен официаллă чĕлхи кăна шутланать<ref>[http://www.oefre.unibe.ch/law/icl/sz00000_.html Швейцарская конституция (англ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070311004450/http://www.oefre.unibe.ch/law/icl/sz00000_.html |date=2007-03-11 }}, Статья 4, «Наци чĕлхисем»: Нимĕç, франс, итал тата романш наци чĕлхисем пулаççĕ. Статья 70, «Чĕлхесем»: (1) Федерацин официаллă чĕлхисем нимĕç, франс тата итал чĕлхисем пулаççĕ. Романш чĕлхи çак чĕлхене пĕлекен çынсем официаллă пуплев чĕлхи пулать. (2) Кантонсем хăйсем хăйсен харпăр официаллăчĕлхисене палăртаççĕ…</ref>. Чĕлхепе 39 пине яхăн çын пуплет. Ăсчахсен шучĕпе, ретороман чĕлхин 5 диалект пур. Романшла халĕ [[Граубюнден]] швейцар кантонĕнчи [[романшсем]] калаçаççĕ.

Романш чĕлхипе Швейцарире кунсерен {{нп5|La Quotidiana|La Quotidiana||La Quotidiana}} хаçат тухать.

== Диалектсем ==
Романш чĕлхинче [[Сурсельва диалекчĕ|сурсельва]], [[Сутсельва диалекчĕ|сутсельва]], [[Сурмиран диалекчĕ|сурмиран]], [[тури энгада диалекчĕ|тури энгада]], [[Анат энгада диалекчĕ|анат энгада]] тата [[мюнстер диалекчĕ]]сене уйăраççĕ<ref>''Бородина М. А., Сухачёв Н. Л.'' {{Статья ЛЭС|[http://tapemark.narod.ru/les/410b.html Ретороманские языки]}}</ref>:
# 
#* анăç (сурсельва);
#* вăта (сутсельва тата сурмиран);
#* тухăç (верхнеэнгадинский, анат энгада тата мюнстер).
# 
#* сельва (сурсельва, сутсельва тата сурмиран);
#* энгада (тури энгада, анат энгада тата мюнстер).

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Литература ==
* Бородина М. А. Современный литературный ретороманский язык Швейцарии. — Л.: Наука, 1969. — 232 с.
* Renzo Caduff, Uorschla N. Caprez, Georges Darms. [http://lettres.unifr.ch/fileadmin/Documentation/Departements/Langues_et_litterature/Plurilinguisme_et_didactique_des_langues_etrangeres/Documents/RR_Documents/Grammatica_RR.pdf Grammatica d’instrucziun dal rumantsch grischun] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131109125434/http://lettres.unifr.ch/fileadmin/Documentation/Departements/Langues_et_litterature/Plurilinguisme_et_didactique_des_langues_etrangeres/Documents/RR_Documents/Grammatica_RR.pdf |date=2013-11-09 }}. Seminari da rumantsch da l’Universitad da Friburg, 2006.

== Каçăсем ==
{{interwiki|rm|Wikipedia:Pagina principala|романшла||}}
{{wiktionarycat|type= романшского языка|category=Романш чĕлхи}}
*[https://www.april.com.ua Романш (граубюнден) чĕлхи]

{{Роман чĕлхисем}}

[[Категори:Ретороман (романш чĕлхи| ]]
[[Категори:Швейцари чĕлхисем]]

[[ru:Романшский язык]]