Сарăту

«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Сарăту
выр. Саратов
Хула гербĕ
Патшалăх: Раççей
Регион: Сарăту облаçĕ
Никĕсленĕ: 1590 çулта
Хула, çултан:
Халăх йышĕ, пин çын: 841 902 (2019)
Хула лаптăкĕ: 394 км2
Геогр. анлăхĕ: 51,5406° с. ш
Геогр. вăрăмлăхĕ: 46,0086° в. д.

Сарăту (выр. Саратов) — Раççейĕн кăнтăр-тухăç европа пайĕнчи шĕкĕр хула, Сарăту облаçĕн административлă тĕпĕ. Волгоград шывуправĕн сылтăм çыранĕнче, Волгоградпа Самартан пĕр тан хушăра, вырнаçнă.

Пуçлăхĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Михаил Исаев

Кун-çулĕ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сыхлав турулĕ пек 1590 çулта никĕсленĕ. XVIII ĕмĕрĕн иккĕмĕш пайĕнче пулăпа тăвар куçаракан вырăнĕ, сутă-илӳ тĕпĕ, XIX ĕмĕртенпе — тырă сутă-илӳ тĕпĕ шутланнă. 1780 çултанпа кĕперне хули. XX ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче — Атăлçин пысăк тата паха хули. Университета 1909 çулта уçнă.

1930-мĕш çулсенчи индустриализаци тапхăрĕнче пысăк машинăтăвакан, вăрçа хыççăн — хӳтĕлев профиллĕ прибортăвакан тата радиоэлектронлă заводсене ĕçе янă. Хула паллă ăслăлăх тата ĕçтăвакан тĕп пулса тăрать.

Тăванлă хуласем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сарăтун тăванлă хулисем:

Халăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Хулара пĕрмай пурăнакан халăх 01.01.2008 тĕлне — 836,1 пин çын. Энгельспа тата урăх пурăну вырăнĕсемпе 1,19 млн. çынлă агломераци туса хурать (2007).

Ӳкерчĕк:Saratov Population.png
Сарăту халăх йышĕ, çул тăрăх (пин)
Год 1700 1739 1780 1811 1847 1860 1870
Кол-во 2 7 14 27 52,3 70 86
1880 1890 1897 1906 1916 1926 1939
114,9 120 137,1 196,7 231,8 215,3 375,8
1959 1970 1981 1992 2002 2007 2008
579 757 864 909,3 873 841,4 836,1
Хăш халăхне палăртнисем Миçе çын Процент
Вырăс 745 371 91,6 %
Тутар 14 778 1,8 %
Украин 10 475 1,3 %
Эрмен 8 892 1,1 %
*****
Еврей 1 812 0,2 %
Чăваш 1 730 0,2 %
Рельеф

Хула районĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Социаллă сфера[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сывлăха упрасси[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сарăту Бальнеологи лечебници

Çутĕç тата ăслăх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Аслă пĕлӳ учрежденийӗсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Вăтам пĕлӳ шкулсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Гимназисемпе лицейсем

  • Вырăс класика гимназийĕ
  • Тухăç Европа лицейĕ
  • 1-мĕш №-лĕ гимнази
  • 2-мĕш №-лĕ гимнази
  • 3-мĕш №-лĕ гимнази
  • 4-мĕш №-лĕ гимнази
  • 5-мĕш №-лĕ гимнази
  • 7-мĕш №-лĕ гимнази
  • 87-мĕш №-лĕ гимнази
  • Гуманитари ăслăлăх лицейĕ
  • Гуманитари экономика лицейĕ
  • Лицей №2 г. Саратов
  • А. С. Пушкин ячĕллĕ 3-мĕш №-лĕ лицей
  • Лицей № 4
  • Лицей № 15
  • Лицей № 37
  • Лицей № 62
  • Лицей № 36
  • Лицей математики и информатики
  • Лицей прикладных наук
  • 1-мĕш №-лĕ физика-техника лицейĕ
  • СПТУ çумĕнчи лицей-интернат
  • Гуманитари экономика лицейĕ
  • Сарăту патшалăх социаллă экономика университечĕ çумĕнчи лицей
  • Медицина биологи лицейĕ
  • Прогимнази «Кристаллик»

Вулавăшсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Этеплĕх[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Музейсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Радищев музей пухăвĕнчи керамика
У входа в Çĕнтерӳ паркĕ

Цирк[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сарăту циркĕ

Спорт[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Клубсем

  • Баскетбол клубĕ «Автодор»
  • Хоккей клубĕ «Кристалл»
  • Футбол клубĕ «Сокол-Саратов»
  • Хĕр баскетбол клубĕ «Виктория»
  • Футбол клубĕ «Салют»
  • Мини-футбол клубĕ «Саратов»
  • Пӳске хоккей клубĕ «Универсал»
  • Волейбол клубĕ «Энергетик»

МХХ[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Инçекурав[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Пичет кăларăмĕсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Паллă вырăнсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Сарăту консерваторийĕ. Липки паркĕ çинчен курăну.

Çавăн пекех пăхăр[тӳрлет | кодне тӳрлет]

Каçăсем[тӳрлет | кодне тӳрлет]


Сарăту облаçĕн хулисем
Административлă тĕпĕ: Сарăту |

Аркадак | Аткарск | Балаково | Балашов | Вольск | Ершов | Калининск | Красноармейск | Красный Кут | Маркс | Новоузенск | Петровск | Пугачёв | Ртищево | Хвалынск | Шăхан | Энгельс|