Тирана страницӑн кодне пӑхни

'''Тира́на''' ({{lang-sq|Tiranë, Tirana}}) — [[Албани]] тĕп хули, Тирана [[рети]]н административлă тĕпĕ, паллă политика, экономика тата культура тĕпĕ.

Хула хăй тĕллĕ администрациллĕ виçе шутланать.

Лаптăкĕ 30 çм<sup>2</sup>.

== Тавралăхĕ ==
Тусем хушшинчи айлăмра (тинĕс шайĕнчен 89 м çӳллĕшĕнче) [[Ишм (юханшыв)|Ишм]] юханшыв çинче [[Албан тӳремĕ]]н варринче, Круя-Дайти ту хысăкĕн умĕнче, [[Адриатика тинĕсĕ]]нчен 40 çм, вырнаçнă.

== Климат ==
Климачĕ субтропиклă, вăтаçĕр тинĕслĕ; çулла шăрăх, типĕ сывлăш (утăри вăтам температура 24 °С), хĕлсем çемçе, нӳрĕк (кăрлачăн вăтам температури 4—5 °С); нӳрĕк çулта 1376 мм ӳкет. 

== Халăх ==
Тирана халăх йышĕ, официаллă хыпарпа, [[2003]] çулта 353 400 çын пулнă, официаллă маррипе — 1 миллиона яхăн çын (11 пин çын [[1923]] çулта; 40 пин çын [[1939]] çулта; 108 пин çын [[1955]] çулта; 136,3 пин çын [[1960]] çулта, 200 пин çын ытла [[1975]] çулта).

== Кун-çулĕ ==
[[1614]] çулта никĕсленĕ, [[1920]] çултанпа патшалăхăн тĕп хули.

== Экономика ==

== Çутĕç, культура ==
<center>
[[Ӳкерчĕк:Tirana Albania pano 2004-07-14.jpg|none|thumb|600px|Тирана панорами Дайти тăвĕнчен]]
</center>

Тиранăра пур: Тирана Университечĕ, ял хуçалăх институчĕ, институт изящных искусств, физкультура институчĕ; Албани ĂА, тĕп ăслăх-тĕпчев зоотехника станцийĕ, Ветеринари ăслăх-тĕпчев институчĕ; Наци библиотеки; Археологипе этнографи музейĕ, Наци ирĕклĕх кĕрешĕвĕн музейĕ, Çутçанталăк ăслăхĕн музейĕ, Ленинпа Сталин музейĕ.

Çаплах пур: Оперăпа балет театрĕ (балет шкулĕпе), Халăх театрĕ, Эстрадăпа цирк театрĕ, Пукане театрĕ, Консерватори, Филармони, А. Моисеи ячĕллĕ актёр аслă училищи , И. Моисси ячĕллĕ Ӳнер музейĕ, «Çĕнĕ Албани» киностуди.

== Архитектура ==
Тирана радиал-ункăллă хула. Ватă кварталĕсем хĕсĕк кукăр урамлă тата çуртсем кил карти ăшĕнче. Административлă тата культура тĕпне (Скандербег лапамĕн ансамблĕ, банк, университет, Оперăпа балет театрĕ, [[Эфем Бей мечетĕ]]) [[1920-мĕш|1920]]—[[1930-мĕш|30]]-мĕш çç. тунă. [[1953]]—[[1958|58]] çулсенче Тирана реконструкци планне (архитекторсем: Г. Стразимири, М. Меле) палăртнă. Пысăк пурăну комплексĕсене хăпартнă; «Çĕнĕ Албани» киностуди çуртне туса хунă ([[1952]], совет архитекторĕ Г. Л. Лавров). Палăксем: В. И. Ленина (цемент, 1950-мĕш çç., скульптор К. Хоши), Партизана (бронза, [[1947]], А. Мано) тата ур.
[[Ӳкерчĕк:Skanderbeg Square in Tirana.jpg|none|thumb|600px|Скандербег лапамĕ (Марк Морелл фото ӳкернĕ)]]

== Тăванлă хуласем ==
* {{Канада ялавĕ|20px}} [[Монреаль]] ({{lang-fr|Montréal}}, {{lang-en|Montreal}}), [[Канада]]
* {{Итали ялавĕ|20px}} [[Флоренци]] ({{lang-it|Firenze}}), [[Итали]]

{{Албани хулисем}}
{{coord|display=title|41|20||N|19|50||E|type:city(353400)}}
{{stub}}
{{Европăри тĕп хуласем}}

[[Категори:Албани]]
[[Категори:Тирана|*]]
[[Категори:ПНЙ патшалăх-пайташсен тĕп хулисем]]