Туçи мари чĕлхи страницӑн кодне пӑхни

{{Чĕлхе
|тĕс=урал
|ят=Туçи мари
|тăван ят={{unicode|Мары йӹлмӹ}}
|патшалăхсем=[[Раççей]]
|регионсем=[[Мари Эл]], [[Чулхула облаçĕ]], [[Киров облаçĕ]]
|официаллă чĕлхе=[[Мари Эл]]
|калаçакан йышĕ=36 822 ([[2002]] ç.)
|йĕркелекен=
|рейтинг=
|статус=
|çухалнă=
|категори=[[Еврази чĕлхисем]]
|классификаци=
[[Урал чĕлхисем|Урал çемьи]]
: [[Финн-укăр чĕлхисем|Финн-укăр турачĕ]]
:: [[Финн-атăл чĕлхисем|Финн-атăл ушкăнĕ]] 
|çыру=[[кириллица]] ([[мари çырулăхĕ]])
|ГОСТ 7.75-97=
|ISO3=mrj
}}

'''Туçи мари чĕлхи''' — [[туçи марисем|туçи марисен]] чĕлхи, [[мари чĕлхи]]н туçи пуплевĕн никĕсĕпе йĕркеленĕ литература чĕлхи. Калаçакан йыш — 36 822 ([[2002 çулхи халăх çыравĕ]]). [[Мари Эл]]ĕн [[Туçи Мари районĕ|Туçи Мари]], [[Мари Элĕн Юри районĕ|Юри]] тата [[Мари Элĕн Килемар районĕ|Килемар]] районĕсенче, çаплах  [[Чулхула облаçĕ]]н [[Чулхула облаçĕн Воскресенск районĕ|Воскресенск районĕнче]], [[Киров облаçĕ]]н [[Ярань районĕ]]нче сăмахлаççĕ.

Туçи марилле «[[Жерӓ]]» тата «[[Йӓмдӹ ли!]]» хаçатсем, «[[У сем]]» литература журналĕ тухать.

== Диалектсем ==
* '''Туçи калаçăвĕ''' — туçи  мари челхи, [[Атăл]]ăн сылтăм çыранĕнче пуплеççĕ.
** Елас пуплевĕ — литература чĕлхин никĕсĕ.
** Кузнецов пуплевĕ
** Емангаш пуплевĕ
** Виловат пуплевĕ
* '''Вăрман калаçăвĕ''' — вăрман марисен чĕлхи, Атăлăн сулахай çыранĕнче сарăлнă.
** Чикмĕ пуплевĕ
** Килемар пуплевĕ
** Арди пуплевĕ
** Юксар пуплевĕ

== Çырулăхĕ ==
'''''Туçи мари алфавичĕ'''''
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ä ä}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ö ö}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ӱ ӱ}}
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{unicode|Ӹ ӹ}}
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | &nbsp;
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | &nbsp; 
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | &nbsp;
|}

== Вуламалли ==
* Юадаров К. Г. Горномарийский язык: (учебное пособие для учителей родного языка, студентов). Йошкар-Ола, 1997.
* Саваткова А. А. Словарь горного наречия марийского языка. Йошкар-Ола, 1981.

== Каçăсем ==
{{Interwiki|code=mrj|туçи марила}}
{{Марисем}}
{{Финн-укăр чĕлхисем}}

<!--Categories-->
[[Категори:Финн-атăл чĕлхисем]]
[[Категори:Раççей чĕлхисем]]
[[Категори:Мари Эл]]