Уйăх каварĕ страницӑн кодне пӑхни

[[Ӳкерчĕк:Apollo 11 Crew During Training Exercise - GPN-2002-000032.jpg|thumb|[[Олдрин Базз|Олдрин]] и [[Армстронг Нил Олден|Армстронг]] Çĕр çинче уйăх модулĕн макечĕпе юнашар ĕçлеме хăнăхаççĕ]]
[[Ӳкерчĕк:369234main lroc apollo11labeled 256x256.jpg|thumb|[[Аполлон-11|Аполлона-11]] анса ларнă вырăн ([[Lunar Reconnaissance Orbiter|LRO]], 2009)]]
[[Ӳкерчĕк:LRO Apollo14 landing site 369228main ap14labeled 540.jpg|right|thumb|[[Аполлон-14]] анса ларнă вырăн (LRO, 2009)]]

'''«Уйăх каварĕ»''' — «[[уйăхшăн ăмăртни|уйăхшăн ăмăртнă]]» чухне [[АПШ|американ]] «[[Аполлон (программа)|Аполлон]]» [[Космонавтика|космос программи]] ([[1969]]—[[1972]]) вăхăтĕнче çынсене [[Уйăх (спутник)|Уйăх]] çине антарман — фотографисенче, киноклипсенче тата ытти документлă материалсенче [[АПШ федераци правительстви|АПШ правительстви]] [[Фальсификаци|суйса кăтартнă]], [[СССР правительстви]] АПШ-на политка енчен хĕсес тĕллевпе тăрă шыва кăларакан фактсене халăха пĕлтермен, [[кавар теорийĕ]]<ref>[http://www.manonmoon.ru/articles/st9.htm Как мог произойти сговор СССР и США по лунной программе (çăлкуçсене кăтартнă).]</ref>.

== Истори ==
Çак теорин авторĕ тесе [[Кейсинг Билл|Билл Кейсинг]] американ çыравçăна шутлаççĕ, вăл 1976 çулта «Эпир нихăçан та Уйăх çинче пулман» кĕнекене çырса кăларнă ({{lang-en|We never went to the moon}})<ref>{{cite web|url=http://www.worldcat.org/title/we-never-went-to-the-moon/oclc/52390067|title=Мы никогда не были на Луне|last=Кейсинг|first=Билл|origyear=First published 1976|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JNWRZjuT|archivedate=2013-09-04}}</ref>. Çапах та, 1970 тата 1976 çулсенче халăхран ыйтса тĕпченипе,<ref>[http://wiki.lucho.dreamhosters.com/wiki/Moon_Hoax Moon Hoax] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120310052714/http://wiki.lucho.dreamhosters.com/wiki/Moon_Hoax |date=2012-03-10 }} wiki</ref>, Уйăх çине чăнах аннă пирки иккĕленекенсен проценчĕ Кейсинг кĕнеки тухичченех питĕ пысăк шутланнă. Чи малтанах çак фальсификацие тăрă шыв çине кăларакан статьяна The New York Times хаçатра 1969 çулхи раштавăн 18-мĕшĕнче публикациленĕ. Унта шӳтлĕ Нихăçан та Вĕçеймен Этеме Асăнмалăх Пĕрлĕхĕн пайташĕсем  Чикаго барĕнче тĕлпулнине çырса кăтартнă. Тĕлпулура НАСА ĕçтешĕ ĕçкеленĕ юлташĕсене астронавтсем Çĕр çинче хатĕрленнĕ чухне çапса илнĕ фото тата видео кăтартнă. Çав документсем çинчи кадрсем каярах Уйăх çинче ӳкернисемпе пĕрех пулни тӳрех курăннă<ref>[http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F20F12F739581B7493CAA81789D95F4D8685F9 A Moon Landing? What Moon Landing?] // NYTimes.com</ref>. И уже в [[1970]] çулта Дж. Крайни математикăн кĕнеке тухнă<ref>«Did man land on the Moon?» James J. Cranny, Johnson City, Texas, 1970</ref>, çак вара спутник çине аннă факт чăн марринине пĕлтерет.

[[Кейсинг Билл|Билл Кейсинг]] хăйĕн кĕнекинче Уйăх каварĕ теорин тĕп аргуменчĕсене палăртнă:

* Ун чухне НАСА технологи енĕпе Уйăх çине çына яма пултарайман.
* Уйăх çинче çапса илнĕ фото çинче çăлтăрсем çук<ref>{{ref-en}} ''Kaysing'', We Never Went to the Moon, 2002:20,21,22,23,24)</ref>.
* Астронавтсен фотоçурхахĕ Уйăх çинче кăнтăрлахи температурăра ирĕлсе каймалла пулнă.
* Фотографисем çинче тĕрлĕрен оптика аномалисем пур<ref>(Kaysing 2002:23,25)</ref>.
* Вакуумра ялав ялкăшни
* Ларнă вырăнĕ тӳрем пулнă, аннă хыççăн кратерсем юлмалла пулнă.

[[1996]] çултанпа Уйăх каварĕпе каллех, çав шутра Раççей Федерацинче, интересленме тытăннă. Ун чухнех Уйăх каварĕ пытаракан операци пулнă текен контртеори çуралнă.

== Совет Союзĕн ролĕ ==
Совет Союзĕ американсем Уйăх çине кайса килнине йышăннине ăнланасси «Уйăх каварĕ» теорин аспекчĕсенчен пĕрри шутланать. «Уйăх каварĕ» теорипе пурăнакансем шухăшланипе Совет Союзĕ [[НАСА]] фальсификацисене тăрă шыв çине кăларма фактсем тупайман, агентура разведки кăштах тупнисем каярах килнĕ. Çаплах СССР тата АПШ пулас аферăна пытарма калаçса татăлнă теççĕ. Çак сăлтавăн çакăн пек версисем пур: Совет Союзне «Уйăх каварне» явăçтармалла<ref name="forums">[http://mo---on.narod.ru/ «Американсем нихçан та Уйăх çинче пулман.»]</ref>, [[советсен уйăх программи|хăйĕн Уйăха çаврăнса килес тата Уйăх çине анмалли  программăсене]] юлашки утăмсенче чармалла<ref name=autogenerated1>[http://www.supernovum.ru/public/index.php?doc=107 «Лунная гонка — договорная игра?»]</ref>:
# СССР аферăна тӳрех тавçăрса илеймен.
# СССР ертӳçисем американсене политикăра хĕсме аргумент туяннă (афера пирки тĕнчене каласа кăтартассипе хăратнă)<ref>[http://www.manonmoon.ru/articles/st9.htm Как мог произойти сговор СССР и США по лунной программе (приведён список первоисточников).]</ref>.
# Шарламаншăн СССР экономика хутшăнăвĕсенче çăмăллăхсене тивĕçнĕ (Америкнсем тулăна йӳнĕ хакпа сутнă татаГермание нефтьпе газ сутма ирĕк панă. Çав шутрах — советсен пуçлăхĕсене парнесем панă).
# Совет Союзĕн ертӳçисем çине АПШ пуçлăхĕсем компромат тупнă.
# Юрий Гагарин космослăхра пулман, советсемпе американсем пĕр-пĕринпе шарламăпăр тесе калаçса татăлнă.

== Çав. пекех ==
* [[Халапсене пĕтерекенскерсем (7 сезон)#Ятаркăларăм 104 NASA Уйăх çинче.|Ятаркăларăм № 104 «NASA Уйăх çинче»]] «[[Халапсене пĕтерекенскерсем]]» телекăларăмра
* [[Козерог-1 (фильм)]] — «уйăх каварĕ» теорин çăлкуçĕ
* [[Омон Ра]] — «тӳнтерле кавар» — [[Пелевин Виктор Олегович|Виктор Пелевинăн]] совет космос каварĕ пирки фантастика повеçĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

== Вуламалли ==

=== Уйăх каварĕ майлисен ĕçĕсем ===
* «Американцы на Луне. Великий прорыв или космическая афера?». Автор: Попов, Александр Иванович, Издательство: Вече, Год выпуска: 2009 г., ISBN 978-5-9533-3315-3, Тираж: 5000 экз.
* «Как NASA показало Америке Луну». Автор: Ральф Рене, Издательство: НЦ ЭНАС, Год выпуска: 2009 г., ISBN 978-5-93196-921-3, Тираж: 2500 экз.
* {{кĕнеке
|автор          = [[Пернатьев Юрий Сергеевич|Юрий Пернатьев]].
|пай          = ч.2: Приключения американцев на Луне
|пуçелĕк       = «Великие загадки истории» 
|каçă         = 
|яваплă  = ред. С.Силяр 
|вырăн          = Харьков
|издательство   = Книжный клуб
|çул            = 2006  
|страниц        = 416 
|isbn           = 966-343-411-2
|тираж          = 20 000
}}
* «ПОПАСТЬ НА ЛУНУ АМЕРИКАНЦЫ НЕ МОГЛИ». Автор: С. Г. Покровский, к.т. н. Статья в журнале «Актуальные проблемы современной науки», номер 5, 2007 г. c.152-166, ISSN 1680—2721.

== Каçăсем ==

=== Уйăх каварĕ майлисем ===
* Аркадий Велюров. [http://www.free-inform.narod.ru/ «ПЕПЕЛАЦЫ» летят на Луну!]
* [http://mo---on.narod.ru/ «Американцы никогда не были на Луне»] — изложение аргументации сторонников теории заговора, собранное с различных дискуссий на интернет-форумах.
* [http://my-hit.ru/film/3357/online  «Тайны века. Обратная сторона луны. Фальсификация полета американцев» ГТРК «Останкино» 2004 год.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110721000225/http://my-hit.ru/film/3357/online |date=2011-07-21 }}
* ''[[Мухин, Юрий Игнатьевич|Ю. И. Мухин]]''. [http://www.sciteclibrary.ru/rus/catalog/pages/7025.html «Были ли американцы на Луне?»]
* ''Вячеслав Капрельянц''. «Пепелацы в Океане Бурь». Харьков: [[2008]]
* ''[[Попов, Александр Иванович]]''. [http://www.manonmoon.ru/ «Американцы на Луне, великий прорыв или космическая афера?»]
* С. Г. Покровский. [http://www.supernovum.ru/public/index.php?doc=5 «Попасть на Луну американцы не могли»]
* David McGowan. [http://www.davesweb.cnchost.com/ "Wagging the Moondoggie"]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

=== Уйăх каварĕн альтернативлă версисем ===
* [http://www.rutv.ru/video.html?tvpreg_id=115243&cid=125&d=0&mid=14 «Луна. Секретная зона»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100125175134/http://www.rutv.ru/video.html?tvpreg_id=115243&cid=125&d=0&mid=14 |date=2010-01-25 }} (Версия о присутствии на Луне внеземных цивилизаций)

=== Уйăх кавар теорин тиркевĕ ===
* [http://www.skeptik.net/conspir/moonhoax.htm «Летали ли американцы на Луну?»] — подробный разбор аргументов сторонников теории заговора.
* [http://apollofacts.wikidot.com/ Факты программы «Аполлон»] — описание программы «Аполлон» и критика теории заговора.
* [http://www.moonhoax.lipi.at/index.htm «Moon hoax or Moon landing?»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090131063245/http://moonhoax.lipi.at/index.htm |date=2009-01-31 }} — подробный разбор аргументов на английском и немецком.
* [http://www.starmission.ru/blog/space_expedition/34.html Японское агентство аэрокосмических исследований (JAXA) подтвердило, что американцы были на Луне]
* [http://www.starmission.ru/blog/space_expedition/57.html LROC сфотографировал посадочные площадки, следы астронавтов и модули Аполлонов на луне], 17 июля 2009 г.
* [https://archive.is/20120802135815/www.izvestia.ru/news/news214621 Индийский спутник доказал первенство американцев в «освоении» Луны], 03.09.09.
* [http://news.mail.ru/society/2752355/ Алексей Леонов развеял слухи о том, что американцы не были на Луне] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090723012709/http://news.mail.ru/society/2752355/ |date=2009-07-23 }} 20.07.09.
* Расследование корреспондентов «[[Комсомольская правда|Комсомольской правды]]» «Американцы все-таки были на Луне» [http://www.kp.ru/daily/23285/29189/ 27.05.2004 (1)], [http://www.kp.ru/daily/23290/29385/ 03.06.2004 (2)], [http://www.kp.ru/daily/23295/29559/ 10.06.2004 (3)], [http://www.kp.ru/daily/23299/29724/ 17.06.2004 (4)]
* [http://www.bbc.co.uk/russian/radio/radio_bbseva/2009/07/090716_bbseva_apollo.shtml Би-Би-Си: «Первый человек на Луне — 40 лет спустя» (Интервью акад. Роальда Сагдеева)]
* [http://www.epizodsspace.narod.ru/bibl/raketostr3/obl.html Итоги науки и техники из серии Ракетостроение, том 3.] Шунейко И. И. Пилотируемые полёты на Луну, конструкция и характеристики Saturn V Apollo МОСКВА 1973

{{Уйăх (спутник)}}

[[Категори:«Аполлон» программи]]
[[Категори:Кавар теорийĕ]]