Хайпăç районĕ страницӑн кодне пӑхни

{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Хайпăç районĕ
|Тăван ячĕ = Хайпăç районы
|Герб = Coat of Arms of Kaibicky rayon (Tatarstan).gif
|Ялав = Flag of Kaibitsky rayon (Tatarstan).png
|Ялава ăнлантарни = Хайпăç районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg = 55 |lat_min =23  |lat_sec = 
  |lon_dir = E |lon_deg = 48 |lon_min =06  |lon_sec = 
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = {{Flagicon|Tatarstan}}[[Тутарстан]]
|Тытăмĕ = {{nobr|17 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Мăн Хайпăç]] сали
|Вăхăт = [[1991]] [[ака, 19]]
|Пуçлăх = Рахматуллин Альберт Ильгизарович<ref name=autogenerated1>{{Cite web |url=http://info.tatcenter.ru/news/112772/ |title=Главой Кайбицкого района РТ стал Альберт Рахматуллин |accessdate=2012-03-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141031184402/http://info.tatcenter.ru/news/112772/ |archivedate=2014-10-31 |deadlink=yes }}</ref>.
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 =  Макаров Алексей Николаевич
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район Ĕçтăвкомĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна        = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = тутар, вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 14 046
  |Çырав çулĕ             = 2017
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 0,36
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 14,11 
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = тутарсем — 67,7 %, вырăссем — 26,2 %, чăвашсем — 5,3 %<ref name="GKS"> [http://www.tatstat.ru/VPN2010/DocLib8/нац%20состав.pdf Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан]</ref>
  |Конфесси йышĕ          = мăсăльман-суннитсем, православи христианĕсем 
|Лаптăк = 995,4 
  |Лаптăк проценчĕ        = 
  |Лаптăк вырăнĕ          = 
|Максималлă çӳллĕш = 
|Вăтам çӳллĕшĕ = 210
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Location of Kaybitsky District (Tatarstan).svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 84348
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 16, 116
|Сайт = http://kaybici.tatar.ru
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}} 
'''Хайпăç муниципаллă районĕ'''({{lang-tt|Кайбыч муниципаль районы, Qaybıç munitsipal' rayonı}}) Тутарстан Республикин анăç енче вырнаçнă муниципаллă район. 

Район центрĕ — Мăн Хайпăç чиркӳ ялĕ.

== Тавралăхĕ ==
Район [[Чăваш Республики]]пе, [[Апас районĕ|Апас]], [[Тури Услон районĕ|Тури Услон]] тата [[Ешĕл Айлăм районĕ|Ешĕл Айлăм]] муниципаллă районсемпе чикĕ тытать. Район территоринче [[Кĕтне]], [[Сĕве (юханшыв)|Сĕвепе]] [[Берля]] шывсем юхаççĕ. Районăн тухăç енче — [[Сĕве (чарăну)|Сĕве]] — [[Чĕмпĕр]] чукун çул ([[Куланга (чарăну)|Куланга чарăну]]) пырать.

Района 1991 çулта, Апас районĕнчен уйăрса йĕркеленĕ.

Район территорин лаптăкĕ — 995,4 км².

== Кун-çулĕ ==
1920 çулчен район çĕрĕсем Сĕве тата [[Теччĕ уесĕ|Теччĕ уесĕсене]] кĕнĕ пулнă, 1920-1927 çулсенче Сĕве кантонне кĕртнĕ. 1927 çулхи нарăсăн 14-мĕшĕнче Ульяново районне (центрĕ — Ульянково ч. ялĕ) кĕртнĕ, 1927 çулхи çурлан 1-мĕшĕнче район тĕпне Пысăк Кайпаçине куçарнă та район ячĕ Кайпаçи районĕ пулса танă. 1956 çулхи çăвăн 17-мĕшĕнче Подберезинский района пĕтернипе унăн территорине Кайпăç районĕ çумне хушнă. <!---(Подберезинский район образован 19 февраля 1944 года. Его территория до 1920 года находилась в Свияжском, Тетюшском и Цивильском уездах, с 1920 по 1927 год в Свияжском кантоне, а с 1927 по 1944 год в Кайбицком районе).---> 1963 çулхи кăрлачăн 4-мĕшĕнче Кайпăç районне пăрахăçланă, унăн çĕрĕсене Пăва районне панă. 1991 çулхи акан 19-мĕшĕнче Кайпăç районне каллех туса хунă<ref>[http://guides.rusarchives.ru/browse/guidebook.html?bid=24&sid=412658 Краткая справка по административно-территориальному делению Республики Татарстан] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304112651/http://guides.rusarchives.ru/browse/guidebook.html?bid=24&sid=412658%7C |date=2016-03-04 }}</ref>.

== Пурăнан халăх ==
Районта 17 [[ял тăрăхĕ]], 56 [[пурăнан вырăн]]. Халăх йышĕ — 14 866 çын ([[2010]]).

Наци йышĕ: тутарсем 67,7% , вырăссем 26,2% , чăвашсем 5,3%.

== Экономика ==
Районти промăçлăх:
* GQ «Хайпăç вăрхуçĕ»;
* УАО «Хайпăç пулхуçĕ»;
* УАО «Хайпăçагрохимсервис»;
* Хайпăç райповĕ;
* Куланга сĕт-çу савучĕ (УАО «[[Вамин Татарстан]]» филиалĕ);
* УАО «Куланга çăкăр предприятие».


Пысăк ял хуçалăх йĕркелĕвĕсем:
* Агрофирма «[[Ылтăн пучах]]»,
* Агрофирма «Кубня»;
* ООО «Золотая нива».

Районра «Кайбыч Таңнары» хаçат тутарла тата вырăсла («Кайбицкие зори») тухать.

== Транспорт ==
Районăн тухăç пайĕнче «[[Сĕве (хула)|Сĕве]] — [[Чĕмпĕр]]» чукун çулпа ([[Куланга (чарăну)|Куланга]] чарăну) [[Р241 (автоçул)|Р-241]] автоçул пур.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://kaybici.tatar.ru Кайпăç муниципаллă районăн порталĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://info.tatcenter.ru/regions/34.htm Кайпăç районĕ TatCenter.Ru порталра] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071110045825/http://info.tatcenter.ru/regions/34.htm |date=2007-11-10 }}

{{Tatar-geo-stub}}
{{Хайпăç районĕ}}
{{Тутарстан}}

[[Категори:Тутарстан районĕсем]]